نبايد گزينه مذاكرات را رد كرد
يوسف مولايي
طرح سناريوهاي موجود و پيش‌بيني بازي‌هاي سياسي در موقعيت‌هاي خاص بر عهده كارشناسان علوم سياسي است. در وضعيت فعلي سناريويي غير از مذاكره وجود ندارد. در حقوق بين‌الملل براي حل و فصل مسالمت‌آميز اختلافات بين كشورها بايد به فصل ششم منشور سازمان ملل رجوع شود. فصلي كه به كشورهاي عضو توصيه مي‌كند در هر اختلافي كه ممكن است صلح و امنيت بين‌المللي را به خطر اندازد از طريق مذاكره و ميانجيگري، داوري يا مراجعه به ديوان بين‌المللي دادگستري وارد عمل شوند. اين ناظر است بر ماده 33 به بعد منشور حقوق بين‌الملل سازمان ملل. از نظر حقوق بين‌الملل فقط مي‌توان اين سناريو را متصور شد كه كشور ايران به عنوان يك عضو صلح طلب سازمان ملل كه هميشه به دنبال صلح و ثبات بين‌المللي است براي حل اختلافات خود با امريكا يا هر كشور ديگري در چارچوب توصيه منشور سازمان ملل متحد پذيراي مذاكره باشد و از طريق مسالمت‌آميز اختلافات را حل كند. بدون شك اگر كشوري در قبال پذيرش شيوه مسالمت آميز يعني مذاكره مقاومت كند در افكار عمومي و از نظر كشورهاي ديگر به اين متهم مي‌شود كه به دنبال راه‌هاي غيرمسالمت‌آميز است. منظور از راه‌هاي غيرمسالمت‌آميز حل اختلافات نيز فقط جنگ است. به لحاظ حقوق بين‌الملل گزينه‌هاي مختلف در برابر پيشنهاد ترامپ نداريم. ايران مي‌تواند همان طور كه بارها نيز اعلام كرده است از امريكا به عنوان كشور پيشنهاد دهند. بخواهد كه به آداب و آيين‌هاي بين‌المللي در انجام مذاكره متعهد باشد. اولين شرط نيز احترام به حاكميت ملي ايران است. زيرا بر اساس حقوق بين‌الملل دولت‌ها داراي حاكميت و به لحاظ حقوقي با يكديگر برابر هستند. در واقع هيچ كشوري نبايد طوري عمل كند كه حاكميت كشور ديگر نقض شده يا كوچك شمرده‌شود. شرط دوم نيز اين است كه در اثناي مذاكره، طرفين بايد با حسن نيت مذاكره كنند و به دنبال فريب يا بهره‌برداري و سوءاستفاده از فضاي مذاكره نباشند. وقتي كشوري حسن نيت دارد يعني بايد همه حقوق كشور ديگر را به رسميت بشناسد و به آن احترام گذارد. به اضافه اينكه بايد به تعهدات ناشي از توافق صورت گرفته پايبند باشد. به اين ترتيب بحث درست از جانب ايران اين است كه از امريكا به عنوان كشور پيشنهاد‌دهنده مذاكره بخواهد كه به نتايج آن ملتزم باشد. ايران مي‌تواند نظرات خود را بيان كند و نامش نيز پيش‌شرط گذاشتن نيست. اين امور بديهيات حقوق بين‌الملل اين است. پيش‌بيني اينكه دولت يا مجموعه حاكميت در ايران اين يعني مذاكره را مورد استفاده قرار مي‌دهد يا خير، در تخصص كارشناسان علوم سياسي است اما بهتر است كه ايران براي اثبات مقيد بودن خود به رعايت حقوق بين‌الملل، گزينه مذاكره را رد نكند و در مسير دفاع از منافع ملي با نقشه راهي كه براي مذاكره دارد وارد عمل شود. ديپلمات‌هاي ايراني مي‌توانند در اين چارچوب اختلافات را حل كرده و منافع ملي را تامين كنند . كارشناس حقوق بين‌الملل