سارا معصومي
محمدجواد ظريف وزير امور خارجه كشورمان روز گذشته در مراسمي به مناسبت روز خبرنگار در ميان اهالي رسانه‌هاي داخلي و خارجي حاضرشد و به ايراد سخنراني پرداخت. تبيين نقش مهم و خطير رسانه در فضاي حساس كنوني كشور، اشاره به لزوم اجماع در ميان گروه‌ها و جناح‌هاي متفاوت سياسي، پاسخ به پيشنهاد مذاكره دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده، رمزگشايي از سياست‌هاي متناقض چهره‌هاي متفاوت در دولت امريكا، ريشه‌يابي جنگ رواني امريكا، اسراييل و عربستان سعودي عليه ايران و بازخواني وضعيت واقعي اقتصاد ايران، بخش‌هاي متفاوت سخنراني وزير خارجه را در جمع خبرنگاران به خود اختصاص داد.
اين روزها نخستين مقطع حساس ما در ايران نيستند
محمد جواد ظريف با اشاره به نقش مهم رسانه‌ها در شرايط امروز كشور سخنان خود را با طنزي در كلام آغاز كرده و گفت: بنده خدايي مي‌گفت ما 40 سال است كه در شرايط حساس زندگي مي‌كنيم. اين يك واقعيت است ، ما تصميم گرفته‌ايم كه يك گونه ديگر باشيم و چون تصميم گرفته‌ايم يك مدل جديد زمامداري را تجربه كنيم، لذا تمامي لحظات ما لحظات بسيار ويژه و يك تجربه بسيار مهم تاريخي است.اينكه همواره مي‌شنويم در اين مقطع حساس، به خاطر اين است كه تمامي مقاطع انقلاب ما مقاطع حساسي بوده است. اما نكته مهمي كه در اين ميان وجود دارد اين است كه ما مقاطع حساس بسياري را پشت سر گذاشته‌ايم و اين اولين مقطع حساس ما نيست، ما الان شرايط بحراني نداريم اما شرايط بحراني را پشت سر گذاشتيم.
بايد از فشارها بر دوش مردم كم كنيم
وزير خارجه در ادامه افزود: ما شرايطي را پشت سر گذاشتيم كه شهرهاي‌مان آماج موشك‌هاي عراق بود و همه دنيا از شرق تا غرب عليه ما بسيج بودند. ما شرايطي را پشت سر گذاشتيم كه تحريم‌هاي غيرقانوني و ظالمانه امريكا هر روز عليه ايران تصويب مي‌شد و بعد از تصويب هر تحريمي همه دنيا با امريكا همراهي مي‌كردند. يعني يك سبقتي بين كشورهاي مختلف در اين بود كه يا تحريم‌هاي امريكا را دنبال كنند يا به آن چيزي اضافه كنند. رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان در ادامه افزود: آن دوره را آنچنان با سربلندي پشت سر گذاشتيم كه شش قدرت بزرگ جهاني ناگزير شدند كه به پاي ميز مذاكره با جمهوري اسلامي ايران بيايند.من اين نكته را همواره تكرار مي‌كنم كه اين ما نبوديم كه به پاي ميز مذاكره برگشتيم، ما هيچگاه ميز مذاكره را ترك نكرده بوديم. اين طرف مقابل بود كه به پاي ميز مذاكره با ايران آمد، چرا كه به اين باور رسيده بود كه فشار بر مردم ايران، فشار اقتصادي و تبليغاتي نمي‌تواند سياست‌هاي جمهوري اسلامي ايران را عوض كند. اين فشارها مي‌تواند مردم را دچار سختي كند و اين وظيفه ما به عنوان دولت است كه فشارها را از مردم كم كنيم نه اينكه عامل افزايش آن بر مردم باشيم، وظيفه سياست خارجي است كه باري از روي دوش مردم بردارد نه اينكه خود باري بر معيشت مردم باشد.
سه نمودار خشونت، حق‌كشي و بي‌اعتمادي در دنيا
محمد جواد ظريف در ادامه خاطرنشان كرد: هر روز مقام‌هاي امريكايي در مورد سياست‌هاي ضد ايراني خود صحبت مي‌كنند ولي همه دنيا اعلام مي‌كنند كه با اين سياست‌ها همراهي ندارند، ممكن است قلدري امريكا، توان اقتصادي و فشارهاي سياسي اين كشور باعث برخي اختلال‌ها بشود، ولي واقعيت اين است كه امروز امريكا در دنيا منزوي است. امروز كسي از انزواي ايران صحبت نمي‌كند، بلكه همه از انزواي دونالد ترامپ، بنيامين نتانياهو و محمد بن سلمان صحبت مي‌كنند. اين سه طرف نمودار خشونت، حق كشي، سركوب و نماد بي‌اعتمادي در دنيا هستند. كسي كه نخست‌وزير يك كشور ديگر را در كشورش زنداني مي‌كند، كسي كه به همه قراردادهاي بين‌المللي پشت پا مي‌زند. از طرف ديگر كسي كه هر روز حقوق فلسطيني‌ها را نقض و سركوب و كشتار مي‌كند، اين سه تا هم به خاطر ساير رفتارهاي‌شان هم به خاطر سياست ايران هراسي‌شان در دنيا منزوي هستند.
چرا نخستين تحريمي كه برگردانديد، تحريم هواپيما بود؟
وزير خارجه كشورمان در ادامه با اشاره به تلاش دشمنان ايران براي فضاسازي به نفع خود گفت: آنها اهميت فضا و ديپلماسي عمومي و غلبه بر قلب‌ها و مغزها را به خوبي مي‌فهمند. ميلياردها دلار هزينه مي‌كنند كه اين وضعيت فضاحت‌آميز خود را به شكل ديگري منعكس كنند. پمپئو يك جلسه مي‌گذارد كه خود امريكايي‌ها گفتند 80 درصدشان غيرايراني بودند؛ به اسم جلسه با ايراني‌ها، آن خانمي كه در جلسه سر و صدا كرد به جاي اينكه ايراني‌ها جواب بدهند، معلوم بود جماعت كل‌شان امريكايي بودند و مي‌گفتند: /USA ( امريكا) و حتي نتوانستند ظاهر قضيه را حفظ كنند كه حاضران در جلسه ايراني هستند. ظريف در ادامه به تلاش‌هاي دولت امريكا براي القاي رابطه با مردم ايران اشاره كرد و گفت: اگر با مردم ايران رابطه داريد، چرا اولين تحريمي كه برگردانديد تحريم هواپيما بود؟ امروز روز برگرداندن بخش اول تحريم‌هاست، من به شما اطمينان مي‌دهم كه هيچ اتفاقي هم نمي‌افتد، چون هر كاري مي‌خواستند انجام دهند كرده‌اند، بيشتر كاري كه خواستند بكنند آثار رواني بود و هر چه خواستند كردند. امريكايي‌ها كه اينقدر در حمايت از مردم ايران سر و صدا مي‌كنند اين يك نكته را به من جواب بدهند.
ظريف با اشاره به شعبده‌بازي‌هاي بنيامين نتانياهو (نخست‌وزير رژيم صهيونيستي) كه هر روز پيام سخيفي را مي‌فرستد و اشك تمساح براي مردم ايران مي‌ريزد، افزود: شماهايي كه اين ادعاها را مطرح مي‌كنيد چرا اولين چيزي را كه باطل كرديد، مجوز فروش هواپيما به ايران بود؟ غير از اين بود كه قرار بود اين هواپيماها براي مردم ايران استفاده شود؟ چرا وقتي اجازه داديد بعد از فشار به اروپا، اي.تي.آر پنج هواپيما به ما بفروشد، گفتيد اجازه نداريد به ايران قطعات بدهيد و اي.تي.آر توانست از روش‌هاي خود قطعات را براي ما فراهم كند.
هدف، ايجاد التهاب رواني در ايران است
وزير خارجه كشورمان با تاكيد بر اين نكته كه نبايد از بازي رواني طرف مقابل غافل شد، گفت: همين يك سوال را ترامپ و پمپئو جواب بدهند كه چرا حتي قبل از فلزات گرانبها و حتي قبل از خودرو، مجوز نزديك به 200 هواپيماي امريكايي و اروپايي و مجوزي كه خودشان صادر كرده بودند را لغو كردند. چرا حتي تا ششم اوت براي اين مجوزها صبر نكردند، آيا روش ديگري داشتند كه دشمني خود را با مردم ايران نشان دهند؟ آنچه براي ما در اين شرايط مهم است اين است كه نسبت به اين واقعيات با چشم باز حركت كنيم، حركت اصلي ايالات متحده و رژيم صهيونيستي در اين روزها، حركت براي ايجاد التهاب رواني است. متاسفانه در برخي موارد، به دليل برخي مشكلات خودمان حالا اين مشكلات داخلي است يا اينكه سر اين است كه مي‌خواهيم يكديگر را به ناكارآمدي متهم كنيم و هر مشكلي كه هست، آنها توانسته‌اند يك فضاسازي را ايجاد كنند كه اين فضا در وضعيت اقتصادي و ارز ما اثر گذاشته است. برخي واقعيات مانند حجم نقدينگي وجود دارد اما اگر به واقعيات اقتصادي نگاه كنيد اين واقعيات سال گذشته هم بود ولي با وجود آن ما تورم زير 10 درصد داشتيم و رشد اقتصادي بالايي را تجربه كرديم. ولي فضاي رواني كه در كشور ما ايجاد شده و متاسفانه برخي از ما هم در صحنه سياسي و هم صحنه رسانه‌اي، به اين فضاي رواني دامن زده‌ايم، براي اينكه خيال كرديم از طريق دامن زدن به اين فضاي رواني و رسانه‌اي با رقيب‌مان برخورد مي‌كنيم، توانسته‌اند آنها را در اهداف خود پيش ببرند.
مي خواهي مذاكره كني؟
ظريف با اشاره به پيشنهاد رييس‌جمهور امريكا براي مذاكره بدون پيش‌شرط با ايران گفت: چه كسي باور مي‌كند ترامپ در مذاكره جدي است. مي‌خواهي مذاكره بكني؛ مقام معظم رهبري در زمان مذاكرات برجام فرمودند اگر ما از اين مذاكرات نتيجه ببينيم و اگر ببينيم امريكايي‌ها در اين مذاكرات درست عمل مي‌كنند، اين زمينه براي مذاكرات آتي مي‌شود. شما مي‌خواهيد مذاكره كنيد، همين فردا مي‌شود دو سال و نيم كه مذاكره كرديم، در واقع 12 سال مذاكره كرديم ولي دو سال آن مذاكره مستقيم و رو در رو بود.هيچ‌وقت در امريكا وزير خارجه اين كشور براي يك مذاكره اين مدت خارج از كشور نبود. آقاي كري 18 روز از هتل ما تكان نخورد كه مذاكره كند و اين قدرت جمهوري اسلامي است.اين واقعيت را فراموش نكنيد كه شش قدرت بزرگ جهان و وزير خارجه ايالات متحده امريكا 18 روز در هتل نشست تا با جمهوري اسلامي مذاكره كند، اين علامت قدرت ما است ولي همزمان علامت اين است كه وقتي مي‌گوييد مذاكره بكنيد، خب ما مذاكره كرديم. نه يك روز ، نه دو روز، نه يك هفته ، نه يك ماه، ما دو سال مذاكره كرديم، ساعت‌ها مذاكره كرديم، طولاني‌ترين مذاكره در تاريخ وزير خارجه امريكا، مذاكره‌اي بود كه از ساعت 9 شب شروع كرده و 6 صبح فردا تمام كرديم؛ يعني 9 ساعت مذاكره بدون توقف انجام داديم. شايد ساعت‌هايي كه مذاكره كرديم علاوه بر مذاكراتي كه كارشناسان ما كردند، در تاريخ كم سابقه باشد. هر كلمه برجام روي آن ساعت‌ها مذاكره شده است. همان يك جمله‌اي كه درباره موشك آن هم نه در برجام بلكه در قطعنامه 2231 كه هيچ ربطي به ما ندارد، آمده است ساعت‌ها روي آن مذاكره شده همان كه گفتيم design to be capable خودش موضوع ساعت‌ها مذاكره بوده است. بعد ترامپ يك لحظه چيزي امضا مي‌كند و مي‌گويد همه‌اش باطل. خب با اين آدم مي‌شود مذاكره كرد؟ آيا اين جز يك نمايش تبليغاتي است.شما دنبال مذاكره هستيد، اشكال ندارد، ايران هيچ‌وقت نگفته مخالف مذاكره است، ما نشان داده و ثابت كرديم كه طرفدار مذاكره هستيم. اما نشان دهيد كه مذاكره با شما ارزش وقت و زماني را كه براي آن مي‌گذاريم، دارد. مذاكره‌اي كرديم به نتيجه‌اي رسيديم و اين نتيجه شده قطعنامه شوراي امنيت و همه دنيا اين نتيجه را قبول كرده‌اند جز همين يكي دو كشور متحد امريكا كه آنها هم خيلي داخل....
رسانه‌ها قدرت خود را دست كم نگيرند
رييس دستگاه ديپلماسي خطاب به ترامپ گفت: شما با اين سابقه ادعاي مذاكره مي‌كنيد بعد مي‌خواهيد فضاسازي كرده و يك فضايي را در افكار عمومي ايجاد كنيد كه اهل مذاكره هستيد. حتما مردم نمي‌پذيرند و حتما در اين فضاسازي رسانه نقش اوليه را دارد و اينجاست كه من تاكيد مي‌كنم نقش رسانه در شكل‌دهي بر افكار عمومي يك نقش بي‌بديل است. قدرت خود را به عنوان رسانه دست كم نگيريد و البته كه قدرت مسووليت مي‌آورد.
موجوديت ايران را نشانه گرفته‌اند
وزير خارجه گفت: ما الان در اين برهه حساس در شرايطي هستيم كه همه ما در يك كشتي نشسته‌ايم. اعتقاد قلبي خود را مي‌گويم و شعار نمي‌دهم، امروز ما جناح راست، جناح چپ، بي خط و ميانه و ... نداريم، چون در وزارت خارجه طبق اساسنامه نبايد خط و ربط سياسي داشته باشيم، ما راحت هستيم ولي امروز در كشور اين جناح‌بندي‌ها را نداريم. امروز در كشور اقوام و قوميت‌ها و مليت‌هاي مختلف را نداريم، گويش‌ها و زبان‌هاي متفاوت را نداريم. امروز در كشور موافق و مخالف نظام نداريم. آنچه اسراييل بر نابودي آن كمر بسته و آنچه ناپختگان همسايه ما به خيال خام خودشان به فكر آن افتاده‌اند، موجوديت كشوري به نام ايران است و يقين دارم اين خيالي خام بيش نيست. مردم ما كه از مقاطع سخت با سربلندي گذشتند در مقطع كنوني كه دنيا پشت‌شان ايستاده، از اين مرحله عبور مي‌كنند. البته ما هيچ‌وقت به دنيا اكتفا نمي‌كنيم. عامل قدرت ما اين است كه به مردم خود اكتفا مي‌كنيم. مردم سرمايه ما هستند.
مردم ما را نجات دادند نه اجماع جهاني
محمد جواد ظريف در ادامه خاطرنشان كرد: بايد باور كنيم درست است امروز براي نخستين‌بار اجماع جهاني به نفع ما و عليه كساني است كه در برابر ما ايستاده‌اند ولي واقعيت اين است كه اين اجماع جهاني نيست كه ما را نجات داده اين اجماع جهاني قبلا عليه ما بود. آن چيزي كه ما را پيروز كرد و از مقاطع حساس قبلي گذراند، مردم ماست. ارزش و اهميت مردم را فراموش نكنيد. آگاهي دادن واقعي به مردم را فراموش نكنيد. نشان دادن واقعيات كشور را فراموش نكنيد. سياه‌نمايي و نااميد كردن اين مردم را كنار بگذاريد. اجازه ندهيم فضاي بحراني از شرايط كشور به نمايش گذاشته شود.كشور ما در شرايط خوبي است، ما شرايط بسيار سخت‌تري را گذرانديم، شرايط كنوني در مقايسه با شرايط قبلي ما حتما شرايطي عالي است.
عدم اطمينان به آينده مشكل اصلي مردم است
ظريف گفت: اتفاقات بازار ارزي در مغازه شكل نگرفته، در رسانه و فضاي مجازي شكل گرفته است. قيمت‌هاي عجيب و غريب نجومي دلار معامله‌اي با آن صورت نگرفته، اگر بوده معاملات كوچكي بوده كه در فضاي افكار شكل گرفته، نه در واقعيت روي زمين. من چندان اقتصاد نمي‌دانم اما واقعيات روي زمين ما يعني ميزان صادرات ما و درآمد ارزي ما از صادرات به مراتب بيشتر از كل نياز وارداتي واقعي و غيرواقعي ما است از كالا بگيريد تا خدمات و حتي كالاي لوكس.آن چيزي كه باعث شده اين التهابات در فضاي كشور ايجاد شود عدم اطمينان به آينده است، اينكه مردم فكر مي‌كنند بايد جنس‌شان را نگه دارند، اين در فضا شكل گرفته و سياست امريكا همين بوده كه اين مساله در ايران شكل بگيرد و براي همين با اين بازي مي‌كند يك روز مي‌گويد مي‌خواهيم مذاكره كنيم يك روز مي‌گويد يك كاري با شما مي‌كنيم كه عالم و آدم نديده است. در دو روز چه مواضع زيگزاگي مي‌گيرند. اين موضع‌گيري‌ها براي بازي با افكار عمومي است. حتما سياست‌هاي اشتباهي در گذشته بوده است، ديشب رييس كل بانك مركزي با صداقت درباره آينده‌اي كه در اين حوزه بايد شكل بگيرد صحبت كرد و رييس‌جمهور درباره حوزه‌هاي ديگر امشب با مردم صحبت مي‌كند و حتما نگراني‌هاي جامعه رفع شود و ما موظفيم بيشتر با مردم صحبت كنيم. شكل دادن و پاك كردن و تصويرسازي از واقعيات وظايف رسانه‌هاست و اين وظيفه خطيرترين وظيفه‌اي است كه امروز و در هر شرايطي كشور با آن مواجه است.
چه كسي باور مي‌كند ترامپ در مذاكره جدي است. مي‌خواهي مذاكره بكني؛ مقام معظم رهبري در زمان مذاكرات برجام فرمودند اگر ما از اين مذاكرات نتيجه ببينيم و اگر ببينيم امريكايي‌ها در اين مذاكرات درست عمل مي‌كنند، اين زمينه براي مذاكرات آتي مي‌شود. شما مي‌خواهيد مذاكره كنيد، همين فردا مي‌شود، دو سال و نيم كه مذاكره كرديم، در واقع 12 سال مذاكره كرديم ولي دو سال آن مذاكره مستقيم و رو در رو بود.
واقعيت اين است كه اين اجماع جهاني نيست كه ما را نجات داده اين اجماع جهاني قبلا عليه ما بود. آن چيزي كه ما را پيروز كرد و از مقاطع حساس قبلي گذراند، مردم ماست.
امروز در كشور اقوام و قوميت‌ها و مليت‌هاي مختلف را نداريم، گويش‌ها و زبان‌هاي متفاوت را نداريم. امروز در كشور موافق و مخالف نظام نداريم. آنچه اسراييل بر نابودي آن كمر بسته و آنچه ناپختگان همسايه ما به خيال خام خودشان به فكر آن افتاده‌اند، موجوديت كشوري به نام ايران است.
برش
نشان دهيد مذاكره با شما ارزش وقت ما را دارد.
چرا مجوز فروش هواپيماي مسافربري به ايران را لغو كرديد؟
التهاب رواني، نقشه سه نمودار خشونت عليه ايران است.
آن چيزي كه باعث شده اين التهابات در فضاي كشور ايجاد شود عدم اطمينان به آينده است.
امروز كسي از انزواي ايران صحبت نمي‌كند، بلكه همه از انزواي دونالد ترامپ، بنيامين نتانياهو و محمد بن سلمان صحبت مي‌كنند.
متاسفانه برخي از ما هم در صحنه سياسي و هم صحنه رسانه‌اي، به اين فضاي رواني دامن زده‌ايم، براي اينكه خيال كرديم از طريق دامن زدن به اين فضاي رواني و رسانه‌اي با رقيب‌مان برخورد مي‌كنيم.