نخستين موضع‌گيري جليلي درباره جزييات مذاكرات

گروه سياسي| سعيد جليلي براي نخستين بار نسبت به نتايج مذاكرات هسته‌اي واكنش نشان داد؛ واكنشي كه اثبات مجددي است بر اختلاف نظر او با دولت يازدهم بر سر مذاكرات هسته‌اي، اختلافاتي كه تا قبل از اين هم چيز پنهاني نبود. مخصوصا وقتي كار سعيد جليلي و حسن روحاني به رقابت بر سر كرسي رياست‌جمهوري در خرداد 92 كشيد و در حالي كه هنوز هيچ افقي براي دور جديد مذاكرات هسته‌اي پديدار نشده بود، تقابل بين اين دو و هواداران‌شان بيشتر از هر چيز بر سر شيوه اداره مذاكرات با شش قدرت جهاني متمركز شد. حالا سعيد جليلي «بيانيه لوزان» را در كنار «سند استراتژي امنيت ملي امريكا در سال 2015» آورده و مي‌گويد كه براي شناخت امريكايي‌ها مطالعه اين دو مهم است، كشوري كه او تاكيد مي‌كند به هيچ چيز جز افزايش قدرتش در دنيا نمي‌انديشد. جليلي از آغاز سال 93 تاكنون بيش از 20 سفر به استان‌ها و شهرستان‌هاي كشور و تعداد زيادي سخنراني در مراكز دانشگاهي و سياسي پايتخت داشته است. سخنراني‌هايي كه در هيچكدام از آنها اشاره‌اي مستقيم به موضوع مذاكرات ايران و 1+5 نمي‌شود. به اين لحاظ سخنان اخير جليلي در دانشگاه خليج فارس بوشهر هم از اين نظر كه نخستين موضع‌گيري او درباره جزييات تحولات هسته‌اي است و هم اينكه نگاه انتقادي‌اش را در اين حوزه به رخ دولتي‌ها مي‌كشد، جاي تامل دارد. سخنراني كه كنايه‌هاي ديگري هم به مردان ديپلماسي حسن روحاني داشت. از جمله اينكه «اينكه برخي مي‌گويند سياست خارجي جاي آرمان و ايدئولوژي و ارزش‌ها نيست، جاي تعجب دارد، چرا كه اين موضوع از مباحث مفروض حتي در كشور امريكاست.» با اين اظهارنظرها به نظر مي‌رسد سعيد جليلي تصميم دارد با تغييري محسوس در زمينه اظهارنظرهاي قبلي‌اش، وارد بحث درباره جزييات مذاكراتي شود كه احتمالا تا دو ماه ديگر به نقطه‌هاي پاياني خود خواهد رسيد؛ بحث‌هايي كه بدون شك جنبه‌اي انتقادي نسبت به عملكرد ظريف و ديگر مردان ديپلماسي ايران خواهد داشت. چه آنكه او در بيست سفر استاني قبلي خود بيش از آنچه به موضوعات روز و جزييات تحولات سياسي بپردازد، تنها مواضعي عمومي درباره گفتمان انقلاب اسلامي را مطرح ك رده بود.
سعيد جليلي در سفر به بوشهر در جمع دانشجويان دانشگاه خليج فارس اين شهرستان سخنان خود را با طرح سوالاتي پيرامون سياست خارجي و ريشه‌يابي چرايي عدم رابطه سياسي ميان ايران و امريكا آغاز و اين سوال را مطرح كرد كه «چرا ما نسبت به ايالات متحده امريكا يك نگاه و رويكرد ويژه داريم؟ و البته او هم نسبت به ما نگاه و رويكرد ويژه‌اي دارد؟» عضو شوراي راهبردي روابط خارجي قبل از پاسخ به سوال اساسي فوق، درخواست مهمي را از عموم مردم ايران مطرح كرد: براي اينكه امريكاي امروز را خوب بشناسيد، دو متن را مورد مطالعه قرار دهيد؛ اول، متن فكت شيت امريكا از توافق لوزان را بخوانيد، دوم، سند استراتژي امنيت ملي امريكا در سال 2015 را با دقت بررسي كنيد. وي در تشريح اين سخنان، اظهار داشت: يكي از اصولي كه در سياست خارجي ايالات متحده آمده، تاكيد بر اين نكته است كه رهبري قوي و مستمر امريكا در جهان ضروري است و آنچه ما را متحد مي‌كند، اجماع ملي بر اين است كه رهبري امريكا بر جهان اجتناب‌ناپذير است. رهبري امريكا بر جهان هميشگي است و اين رهبري برپايه منافع ملي ايالات متحده بنا نهاده شده است. هيچ جايگزيني براي رهبري امريكا وجود ندارد و رهبري امريكا در قرن جديد، مانند قرن گذشته، همچنان ضروري و اجتناب ناپذير است. عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام سوال خود را مجددا مطرح كرد كه «چرا ما نسبت به امريكا موضع‌گيري ويژه‌اي داريم؟» و سپس اظهار داشت: اينكه برخي مي‌گويند سياست خارجي جاي آرمان و ايدئولوژي و ارزش‌ها نيست، جاي تعجب دارد چرا كه اين موضوع از مباحث مفروض حتي در كشور امريكاست. وي در ادامه بررسي سند استراتژي امنيت ملي امريكا در سال جاري ميلادي به اصل دوم اشاره و تصريح كرد: اصل دوم اين است كه براي تهديداتي كه عليه منافع امريكا باشد، يكجانبه عمل خواهيم كرد. ما با همه ابزارهاي قدرت امريكا پيش خواهيم رفت و وقتي از همه امتيازات راهبردي خود استفاده كنيم، تاثير و نفوذ ما بيشتر خواهد شد. عضو شوراي راهبردي روابط خارجي تصريح كرد: هزينه كه جمهوري اسلامي در موضوع هسته‌اي مي‌دهد، مهم‌ترين نتيجه آن دفاع از توسعه، علم و پيشرفت است. جليلي در ادامه به چهارمين اصل در سند استراتژي امنيت ملي امريكا مربوط به سال جاري ميلادي اشاره كرد و افزود: در اين اصل گفته شده كه حفظ توانمندي رهبري ما همچنان بازتابي از منافع و ارزش‌هاي ما است. امريكا براي رهبري موثر در جهان در حال تغيير، بايد براساس ارزش‌هاي خود زندگي كند؛ براساس اين ارزش‌ها تغييرات در جهان را شكل دهد. عضو ارشد تيم مذاكره‌كننده سابق كشورمان با طرح اين سوال كه «چرا فردو بايد تعطيل شود؟» اظهار داشت: فردو يكي از تاسيسات كاملا قانوني زير نظر آژانس است. آنها مي‌گويند فردو بايد تعطيل شود چون زير كوه است و ما با بمباران نمي‌توانيم آن را نابود كنيم. سعيد جليلي البته قسمتي از سخنان خود را هم براي پرسش و پاسخ‌هاي حضار كنار گذاشته بود. جايي كه او باز هم با كنايه‌اي به سراغ مذاكرات دوران اصلاحات با سرپرستي حسن روحاني رفت و گفت: «در مذاكرات سال 84 – 82 تعليق غني‌سازي و اجراي پروتكل الحاقي به طور داوطلبانه انجام گرفت كه مجلس اجراي پروتكل را متوقف كرد. در بيانيه لوزان، نظارت‌هاي غيرمتعارفي مطرح كرده‌اند كه قابل قبول نيست.» جليلي در پاسخ به سوالي با اين عنوان كه «چرا آقاي ظريف در يك سال و اندي به توافق رسيد ولي شما در شش سال به توافق نرسيديد؟» نيز گفت: «در يكي، دو سال گذشته من بسيار پرهيز داشته‌ام كه اين بحث مشخص شود. حقوق هسته‌اي ملت ايران بايد تثبيت شود. حق غني‌سازي، حق ملت ايران است كه در NPT آمده است در سطوح مختلف و متناسب با نيازهاي صلح آميز. دستاور ما اينجاست كه هيچ قيدي را براي اين حق غني‌سازي نپذيرفتيم. اگر براي ايستادگي و احقاق حق ملت ايران، قطعنامه عليه ما بدهند، چه كسي بايد معذرت‌خواهي كند؟ كساني كه حق ملت را احقاق كردند يا كساني كه ظلم كرده‌اند؟» وي درباره فكت شيت امريكايي‌ها نيز گفت: «در گفت‌وگوها آمده يك بيانيه چهار صفحه‌اي منتشر كرده و در سايت رسمي وزارت خارجه خود گذاشته است. اين نقشه امريكاست و امريكا دارد اين «فكت شيت» خود را عملياتي مي‌كند. لذا لازم است دوستان آن را مطالعه كنند.» جليلي در پاسخ به اين سوال كه «چرا «فكت شيت» ايراني منتشر نمي‌شود؟» هم گفت: «آن را از خود برادران بپرسيد.»