به جاي نمايش، طرحي نو در اندازيد

يكي بود، يكي نبود. ستاره غمگين از مدرسه آمد. مادرش مريض بود. پدرش مادرش را بيمارستان برده بود. پدرش او را به بيمارستان نبرد مادرش را ببيند. ستاره خيلي ناراحت بود. يك روز از خانه رفت بيرون. در مغازه‌يي يك عروسك قشنگ ديد. خيلي دوست داشت عروسك را بخرد. نمي‌توانست چون پول نداشت. غمگين از جلوي پارك رد شد و به برج غار رسيد و يك نردبان ديد و از آن بالا رفت. در برج غار خوشگل‌ترين عروسك دنيا را ديد. آن را برداشت و به خانه آمد. پدرش از سر كار به خانه برگشت. عروسك را دست ستاره ديد و باور نكرد آن عروسك توي برج غار بوده گفت بيا برويم برج غار را نشانم بده. چون آن عروسك درست شكل مادر ستاره بود. مادر ستاره مرده بود.   (داستان از فرزانه، ۱۱ ساله، پنجم دبستان)
اين يكي از داستان‌هاي كودكان كار است كه به همت علي صداقتي خياط به صورت كتاب در اختيار مردم قرار گرفته است. داستان‌هاي كوتاه و مينيمالي كه كاملا وضعيت زندگي اين كودكان را توسط خودشان شرح داده و شما براي آشنايي بيشتر با آنها مي‌توانيد اين داستان‌ها را كه اغلب‌شان به نظر واقعي است مطالعه كنيد. حالا به تازگي كمپيني در ايران راه‌اندازي شده كه هنرمندان با كودكان كار عكس سلفي مي‌گيرند. كودكان كار را در كنار ديوار يا پاركي گذاشته‌اند و هنرمندان با گوشي‌هاي گرانقيمت خود از آنها عكس مي‌گيرند. اين چه معني دارد؟ اين عكس سلفي به چه كسي كمك مي‌كند؟ آيا با انداختن اين عكس‌ها كودكان كار معرفي مي‌شوند يا برخي براي خود تبليغات بيشتري انجام مي‌دهند؟ در مراسمي كه با عنوان «كودكان كار، اينجا همين نزديكي» برگزار شد، اين هنرمندان با انداختن دستبند «كودك كار، اينجا همين نزديكي...» با كودكان كار عكس سلفي گرفتند و از ساير چهره‌هاي سينمايي و تلويزيوني هم دعوت كردند، براي حمايت از كودكان كار و توجه بيشتر مسوولان جامعه براي حل اين معضل اجتماعي با كودكان كار عكس سلفي بيندازند. در يكي از اين عكس‌ها، كودك كار در خانه‌يي كه نشاني از خانه بودن ندارد ايستاده و يكي از هنرمندان سينمايي هم كنارش با لبخند ايستاده و عكس مي‌گيرد، پشت سر كودك كيسه‌ها و گوني‌هاي بزرگ آشغال است. كودك در حالي كه خنده‌يي بر لب ندارد به نوعي منتظر تمام شدن اين پروژه عكاسي است. عكس سلفي براي كمك به كودكان كار بيشتر از آنكه شرايط كودكان را براي مردم و طرفداران اين هنرمندان شرح دهد، هنرمندان را مردمي‌تر نشان مي‌دهد، اين كودكان سعي كرده‌اند در اين عكس‌ها بهترين شرايط ظاهري و روحي خودشان را نشان دهند. چشم انسان به طور طبيعي به سمت چيزهاي جذاب و مشهور جذب مي‌شود تا ناشناخته‌ها. به همين خاطر وقتي شما با يك عكس سلفي مواجه مي‌شويد كه در آن هنرمند معروفي حضور دارد، به سمت عكس او و چهره‌اش جلب مي‌شويد و بعد از اين عكس مي‌گذريد. در شبكه‌هاي اجتماعي كه كاربران با سرعت زيادي پست‌ها و عكس‌ها را مي‌خوانند و رد مي‌شوند، فرصت زيادي نيست براي اينكه روي عكسي تامل كنند و پيام آن عكس را متوجه شوند. تمام اين‌ها به شرطي است كه پيام آن عكس به درستي منتقل شده باشد، پيامي مثل اينكه چون يك هنرمند خوشتيپ با يك كودك كار سلفي گرفته يعني بياييم به آنها كمك كنيم. هنرمندان بايد ذهن خلاق و متفاوتي نسبت به مردم عادي داشته باشند، اما در اين كار مفهوم ديگري به ذهن متبادر مي‌شود. آيا شما در اين كشور محله يا خانه‌هاي آنها را مي‌شناسيد؟ مي‌دانيد آنها در چه شرايطي زندگي مي‌كنند؟ در چند گزارشي كه درباره كودكان كار نوشتم و به صورت ميداني در محله‌ها و خانه‌هاي آنها رفتم در ابتدا ديدن آن صحنه‌ها غيرقابل باور بود و پس از مدتي تازه متوجه شدم كه اين جا چه خبر است. تمام موارد رفاه اجتماعي در زندگي آنجا وجود ندارد و به هر طريقي سعي مي‌كنند از اين كودكان كار بكشند تا پول مواد و. . . خود را به دست بياورند. دختر يا پسري كه اصلا شناسنامه ندارد، نمي‌داند آيا اين پدر و مادر واقعي خودش هست يا خير و از كودكي در مترو و... كار مي‌كند، حالا بايد در مقابل دوربين موبايل يك هنرمند قرار بگيرد تا مردم او را بشناسند. مردم آنها را از طريق موسسات خيريه و سازمان‌هاي مردم نهاد به خوبي مي‌شناسند. بحث كمك به اين كودكان از نظر اجتماعي و مالي در تمام وزارتخانه‌هاي دولت مطرح شده و مسوولان زيادي تصميم دارند به آنها كمك كنند، بهتر نبود به جاي اين نمايش‌هاي خياباني و اينترنتي هنرمندان در فضايي به دور از هياهو به انجمن‌ها و موسسات مربوط به امورات اين كودكان كمك مي‌كردند و آنها را معرفي مي‌كردند؟ اينكه يك هنرمند معروف سر چهارراه خيابان‌ها به همراه اين كودكان گل بفروشد چه پيامي دارد؟ هنرمندي كه به اندازه كافي شهرت و موافق و مخالف در اينترنت و شبكه‌هاي اجتماعي دارد، يك روز به خاطر اين هنرمند مردم از كودكان گل مي‌خرند، فرداي آن روز كه شما نيستيد آنها چه مي‌كنند؟ در كتاب چگونه يك عكس سلفي عالي بگيريم نوشته ديويد پيترسون، آمده است: «براساس تحقيقاتي كه در سال ۲۰۱۳ ميلادي در دانشگاه بيرمنگام روي افرادي كه تعداد قابل ملاحظه‌يي از اين دست عكس‌ها را روي پروفايل فيسبوك خود به اشتراك مي‌گذارند نشان داد كه در سطح پايين‌تر از نظر حمايت‌هاي اجتماعي و صميميت قرار دارند.» نيازي به توضيح درباره ريشه عكس سلفي نيست و همه از آن باخبر هستند، با تمام اين شرايط نشان مي‌دهد ذهن خلاق كشور كه هنرمندان باشند تمام تفكر را براي كمك به كودكان كار به كار گرفتند و اين ايده را يافتند. اينكه چه زماني قرار است «طرحي نو» درانداخته شود تا اين آسيب بدون تبليغات و نمايش ريشه‌كن شود، در ابهام است.