از انتشار كتاب اطلاع نداشتم

انتشار كتاب تازه‌اي از «سايه» با حرف و حديث‌ها و حاشيه‌هايي همراه شد و ظاهرا اين كتاب خود داستاني عجيب دارد، داستاني كه يك سرش به اين برمي‌گردد كه سايه مي‌گويد از انتشار كتاب خبر نداشته، ‌يك سر ماجرا هم به انتشارات كارنامه بازمي‌گردد كه ترجيح مي‌دهد فعلا سكوت كرده و بعدا جواب مكتوبي منتشر كند. در چند روز گذشته كتاب جديدي از هوشنگ ابتهاج (ه. ا. سايه) منتشر شد. كتابي با نام «بانگ ني» كه در قالب مثنوي سروده شده و اشعار آن در زمره اشعار اجتماعي اين شاعر به حساب مي‌آيد. اين كتاب از سوي نشر «كارنامه» منتشر شده بود و 9سال پيش همزمان با تحويل كتاب به اين نشر، محمد زهرايي، مدير اين انتشارات در گفت‌وگويي با همشهري آنلاين اعلام كرده بود كه مثنوي «بانگ ني» اگرچه در سال‌هاي دهه 50 و 60 سروده شده‌، اما تا همين اواخر هم بارها و بارها از سوي ابتهاج مورد بازبيني قرار گرفته است و اثر منتشر شده در واقع محصول آخرين بازبيني اين شاعر نامي و حافظ‌شناس سترگ از اين مثنوي بلند است كه مي‌توان سرگذشت و فراز و فرود انسان‌ها را در هر دوره و زمانه‌اي از زبان وي و اين مثنوي شنيد. اما اين همه داستان اين مثنوي نيست چراكه درست به فاصله چند روز بعد از انتشار كتاب، اين غزلسراي نامي هم نسبت به قيمت اين كتاب واكنش نشان داد و هم گفت در جريان انتشار آن نبوده است!او در گفت‌وگويي با ايسنا اعلام كرده كه اين كتاب ۱۳۶ صفحه‌اي ۹ سال قبل يك بار توسط اين نشر منتشر اما توقيف شد و امكان توزيع پيدا نكرد. حالا اما اين مثنوي با قيمت 45 هزار تومان منتشر و عرضه شده است ولي ابتهاج تاكيد كرده كه در جريان انتشار آن نبوده و ناشر بدون اطلاع او كتاب را منتشر كرده است. او به اين نكته نيز اشاره كرد كه ناشر با او قراردادي براي چاپ اين كتاب نداشته است. ابتهاج به خوانندگان حق مي‌دهد اگر نسبت به قيمت اين كتاب اعتراضي داشته باشند. او معتقد است بايد در قيمت‌گذاري، توان مخاطب را هم در نظر گرفت، گفته است كه موضوع قيمت بالاي كتاب را هم بايد از ناشر آن پرسيد كه آن را منتشر كرده است: « من دخالتي در قيمت كتاب نداشته‌ام، اما با توجه به اينكه معمولا قشر كتاب‌خوان درآمد زيادي هم ندارند، بايد در چاپ كتاب رعايت حال آنها را كرد.»او سرگذشتي از انتشار اين كتاب را تعريف كرده است: « اين كتاب قبلا با قيمت ۳۹۵۰ تومان چاپ شده بود، اما توقيف شد و پخش نشد و حالا مجوز گرفته و به يكباره منتشر شده و من هم در جريان نيستم. اين كتاب شعر بلندي است كه سال‌ها قبل نوشته‌ام و طي سال‌ها اضافاتي هم داشته است. ولي در اين چند سال اجازه چاپ پيدا نكرده و همين‌طور مانده بود. اگر عمري باقي بود شعر را كامل‌تر مي‌كنم. البته به همين هم چيزهايي اضافه شده اما ناقص.»سايه كه به گفته خودش پيش‌تر هم درباره قيمت كتاب‌هاي قبلي‌اش حساسيت داشته و نكاتي را به ناشران گوشزد كرده است، معتقد است: «ناشر بايد همراه اين كتاب كه در واقع قطع لوكس به حساب مي‌آيد و معمولا در مراسم عقد و عروسي هديه داده مي‌شود، يك قطع معمولي و وزيري آن را هم منتشر كند، چون خريدار در اين صورت مي‌تواند تصميم بگيرد كه كدام كتاب را به اختيار خودش بخرد، اما اگر فقط يك قطع لوكس از يك كتاب به بازار عرضه شود با اينكه خواننده ممكن است به خاطر اشتياقش كتاب را بخرد اما به نوعي احساس اجبار و تحميل هم مي‌كند. يعني وقتي شما تنها يك نسخه از كتابي را منتشر مي‌كنيد، ممكن است كه خواننده آن را با اكراه بخرد.»      او همانطور كه از قيمت بالاي اين كتاب معترض است، به شرايط اقتصادي جامعه امروز نيز توجه دارد و اين را هم مي‌داند كه اگر ناشران بگويند كاغذ و زينك و چاپ گران شده، اين حرف تا حدي هم درست است. سايه قيمت كتاب را با يك فال گردو مقايسه كرده و ثابت كرده است كه براي پختن خورش فسنجان بايد مبلغي برابر با قيمت اين كتاب پرداخت كرد اما با اين حال از اين موضوع ابراز تاسف كرده است كه كار نشر هنوز كاسبي‌ است و يك كار فرهنگي نيست: «كتاب را دانشجو و معلم مي‌خرد، و بايد رعايت حال آنها را كرد. كتاب را فلان آدم كه در ماشين چند ميليوني مي‌نشيند، نمي‌خرد. اگر هم مي‌خرد، برايش مثل همان سيب‌زميني و پياز است.»اما روزبه زهرايي پسر بزرگ محمد زهرايي، مدير انتشارات «كارنامه» ترجيح داد به جاي هر گونه اظهار نظري، سكوت كند. او در پاسخ به «اعتماد» تنها به بيان اين نكته بسنده كرد كه «فعلا ترجيح مي‌دهيم هيچ پاسخي ندهيم و اگر لازم باشد، بعدتر پاسخي رسمي و مكتوب منتشر خواهيم كرد.»ظاهرا اين قيمت‌گذاري در روال قيمت‌گذاري‌هاي نشر «كارنامه» است و قيمت اين كتاب مشابه قيمت ديگر كتاب‌هايي است كه از سوي اين ناشر منتشر شده‌اند.