پاسخ روحانی در باره حصر:
نیازمند اجماع نظام هستیم
به آینده امیدوارم، دلمان می خواهد
برخی امور همین امشب انجام شود نه فردا
خواب ميبينند، پيشگويي ميكنند
رييسجمهور يك سال پس از اجراي برجام، موفقيت آن را به رخ مخالفان كشيد
و آنها را هوادار هواپيماهاي كهنه، خوابهاي بيخاصيت و مروجان پيشبينيهاي غلط دانست
گروه سياسي| در نخستين سالگرد اجرايي شدن برجام، حسن روحاني از حضور در جمع خبرنگاران نهايت استفاده را برد. او اگرچه باز هم به تكرار دستاوردهاي دولت يازدهم پرداخت، اما در برابر اتفاقات اخير كشور كه همچنان حول محور برجام ميچرخد، آمادگي لازم براي دفاع از خود را داشت. حسن روحاني هرچند همچون سابق، تلاش داشت تا با ملي دانستن برجام از گزند منتقدان دولت رهايي يابد اما باز هم ناچار بود در پاسخ به پرسش برخي خبرنگاران، كنايههايي را به رفتارهاي اخير مخالفان وارد كند، چون او هرچقدر از خطرات نبود برجام گفت و هرچقدر از درآمدهاي نفتي پسا برجام ياد كرد باز هم كساني بودند كه از او بپرسند، چرا تحريمها هنوز پابرجاست؟ حسن روحاني در نهمين حضور خود در جمع خبرنگاران، با زنده نگه داشتن ياد آيتالله هاشميرفسنجاني، يكبار ديگر پيشنهاد وحدت خود را مطرح كرد. تداوم وحدتي كه در مراسم تشييع آيتالله هاشمي ظهور و بروز يافت يكي از خواستهاي حسن روحاني، نه تنها براي اين روزهاي كشور بلكه براي سالهاي آينده است. رييسجمهوري كه خود پيشگام در طرح موضوع برجام در يك سالگي آن بود، با تاكيد براينكه هيچكسي مدعي موفقيت 100 درصدي نيست، توصيه كرد كه كسي فكر نكند به خاطر انتخابات سال آينده بايد نسبت به برجام بيش از حد سخن بگويد يا كمتر از حد لازم حرفي بزند. حسن روحاني با حضور خبرنگاران در پشت تريبون، با سوالات مختلف آنان روبه رو شد؛ سوالاتي كه از يك سو روحاني را به گذشتهاي سوق ميداد كه وعدههاي گوناگون انتخاباتي را در آن سر داده بود و از سوي ديگر او را به سمت آيندهاي حركت داد كه هنوز هم حاضر نيست برنامههاي خود را اعلام كند. رييسجمهور در پاسخ به سوالي كه موضوع رد صلاحيت او را از سوي برخي مخالفان مطرح ميكرد، آن را شايعاتي بيش ندانست و از ارتباط خود با اعضاي شوراي نگهبان گفت و توصيه كرد كه «ما را با شوراي نگهبان دعوا نيندازيد». روحاني در پاسخ به وجود ركود پايدار در كشور نيز خنديد و گفت: «به آنهايي كه ميگويند چيزي در راستاي رونق اقتصادي نميبينيم، ميگويم كه عينكي براي خود تهيه كنيد يا خود را درمان كنيد. حداقل برويد و وضعيت صنعت را در سال گذشته و از جمله در فولاد ببينيد و با امروز مقايسه كنيد». رييسجمهور در ادامه نشست خبري خود به خريد ايرباس هم اشاره كرد. موضوعي كه مدتهاست اعتراضاتي را از سوي مخالفان دولت به همراه داشت بهخوبي از سوي حسن روحاني پاسخ ميگيرد. او با اين پرسش كه چه اشكال دارد مردم ما يك هواپيما سالم و تميز سوار شوند؟ خطاب به مخالفان ميگويد: «انگار برخي ميخواهند هواپيماي كهنه سوار شوند خب كهنهاش را هم داريم، آنها سوار شوند». روحاني در ادامه به آرزوي برهم خوردن برجام از سوي مخالفان اشاره و تاكيد كرد: «بعضيها شب كه ميخوابند منتظرند صبح برجام به هم بخورد. اين خوابها چه خاصيتي دارد؟ هي هر روز مقاله مينويسند كه پايه برجام سست شده است. عدهاي در طول اين ده، بيست سال بودهاند كه هر چه پيش بيني كردهاند بر عكس شده ولي باز هم پيش بيني ميكنند و من نميدانم اين پيش بينيها چه خاصيتي دارد اما به هر حال در برجام حواسمان بايد جمع باشد و جمع خواهد بود و بهتر است به جاي اين بحثها از فضاي ايجاد شده استفاده كنيم». صدا و سيما آخرين مخاطب ديگر حسن روحاني در نخستين سالگرد اجراي برجام بود. او با گلايه از اتفاقي كه در پخش سخنان او از سوي رسانه ملي صورت ميگيرد، به سخنراني خود كه طي آن گفته بود: اگر امريكاييها تمديد ISA را بلااثر نكنند اين نقض فاحش برجام است» اشاره كرد و گفت: صدا و سيما چون ميخواهد وقت بينندگان تلف نشود دايما سخنان مرا خلاصه كرده و فقط اين بخش آخرش را پخش كرد.
آيتالله هاشميرفسنجاني با صبر، متانت، بيان آرام در مسائل مهم سياسي، روش اعتدالي، عقلانيت، خرد، حوصله و سعه صدرشان و همچنين سكوتشان در هر جا كه براي نظام لازم ديدند به ما نشان دادند كه بهترين روش براي اداره كشور و تعامل با افكار مختلف كدام است. مردم با حضور و اشك و آه و حركت پرشورشان در مراسم تشييع، بدرقه و ترحيم آيتالله هاشميرفسنجاني نشان دادند كه قدرشناس بزرگان و خادمان تاثيرگذار براي كشور و استقرار نظام و همچنين توسعه آباداني كشور هستند. آيتالله هاشمي يك شخصيت بزرگ نظام ما بودند و جاي خالي ايشان به نظر من هيچوقت پر نميشود، ايشان مصداق روايات ديني ما هستند كه ميگويد وقتي يك آدم بزرگ از دنيا برود جاي او هرگز پر نميشود. از لحاظ شخصيتي جاي آيتالله هاشمي چون شهيد بهشتي و شهيد مطهري خالي است، اما اميدواريم همه تلاش كنيم كه تا حدي كه ممكن است در راه آن مرد، كوشا باشيم.
امروز آيتالله هاشميرفسنجاني در ميان ما نيست و ما نميتوانيم مستقيم از افكار آن مرد بزرگ براي آيندهمان بهره بگيريم، شيوه راه و روش و نصايح او و هر آنچه از نوشته و آثار صوتي برايمان به يادگار گذاشتهاند و بايد مورد بهرهبرداري قرار دهيم و راه اعتدال، خرد، صبر و حوصله را براي حل معضلات كشور در پيش بگيريم. از همه فعالان سياسي نيز خواهش ميكنم كه اين فضا را ادامه دهند نه فقط براي امسال بلكه براي سالهاي پيش رو نيز همين شيوه را براي آرمانهاي كشور ادامه دهند.
مهمتر از همهچيز آن است كه در يك فضاي آرام و اعتدالي فرمان الهي و دستورات خداوند و اخلاق زير پا گذاشته نميشود. پس نكند به خاطر برخي مسائل فردي، گروهي و جناحي بخواهيم راستي و درستي و اخلاق حسنه را به دست فراموشي بسپاريم. اگر ما در فضاي سياسي، فرهنگي، علمي و اقتصادي دستاوردهايي داشتهايم همه به خاطر حضور، تلاش، كمك، ايستادگي، استقامت و صبر و اميد مردم به آينده كشور و نظام بوده است.
در بسياري از زمينهها پيشرفتهاي خوبي داشتهايم و در زمينههاي ديگر نيازمند تلاش بيشتر هستيم، راه ما هم، سپاس و شكر به درگاه خداوند نسبت به كارهاي انجام گرفته است و هم تلاش و پيگير براي دستيابي به اهدافي است كه هنوز به آنها نرسيدهايم.
از كارآفرينان و فعالان اقتصادي و خدمتگزاران مردم و همه مقامات و قوا سپاسگزارم كه همه دست به دست هم داديم تا امروز شاهد رشد بيش از ۵ درصد در كشور باشيم. ما رشد 4/7 درصدي داشتهايم، در منطقه چنين رشدي را نميشناسيم و در حال حاضر در سطح جهان هم با توجه به شرايط ركود اقتصادي نمونههاي خيلي زيادي از اين رشد وجود ندارد. البته بايد از مردم و كارآفرينان تشكر كنيم كه توانستيم در اشتغال قدم بزرگيبرداريم گرچه تا مقصد نهايي و مطلوب فاصله داريم. اينكه در طول يك سال بيش از ۷۰۰ هزار شغل خالص دركشور ايجاد شده نظاير زيادي ندارد و تنها ۶ كشور هستند كه در اين سالها بالاي ۶۰۰ هزار شغل بهطور متوسط ايجاد كردهاند. البته براي كشور ما به خاطر انباشت مسائل گذشته نياز به اشتغال بيشتر است.
موفقيت ما در برجام متعلق به دولت يازدهم يا شخص خاصي نيست، بلكه ازآن ملت بزرگ ايران، رهبري مقتدر كشور، شهيدان و شهداي هستهاي و ديگر فداكاران است و تعلق به استقامت يك ملت دارد و يك دستاورد بزرگ ملي است.
ما در برجام در اخلاق پيروز شديم. ما به دنيا گفته بوديم كه به دنبال سلاح هستهاي و كشتار جمعي نيستيم و آنچه نسبت به دولت و حكومت ايران درباره سلاح كشتار جمعي گفته ميشود، دروغ است. ما در برجام به اثبات رسانديم كه نظام ايران راستگو است و آنها كه عليه نظام ما به ناروا سخن گفتند در تاريخ جهان و پيشگاه اخلاق بايد سرافكنده باشند.
كمتر تحليلگري فكر ميكرد مساله PMD حل شود و آژانس رسما اعلام كند مسائل هستهاي گذشته ايران پايان يافته و نسبت به آينده كار را ادامه ميدهيم. پايان اين پرونده به معني موفقيت اخلاق ملت ايران بود. ما در برجام از نظر سياسي موفق شديم چون به دنيا گفتيم ايران نظامي نيست كه بتوان با آن رفتار امنيتي كرد و كشوري است كه ميتواند به عنوان بازيگر فعال در صحنه باشد و غيبت ايران در صحنههاي جهان يك خسارت براي همه جهانيان بود.
به ملت بزرگ ايران ميگويم همه تحريمهاي هستهاي بعد از اجرا شدن برجام در ۲۷ دي سال گذشته برداشته شد. ما امروز در نفت، گاز، حمل و نقل و بيمه تحريمي نداريم و مسائل بانكي ما با دولتها و بانكهاي بزرگ دنيا به صورت عالي است. البته بانكهايي كه داراي سهام خصوصياند گاهي احتياطهاي بيش از حدي را انجام ميدهند و برخي كشورهاي بزرگ به ويژه امريكا در اجراي برجام سنگاندازي ميكنند، توقع ما هم اينچنين بود چون وقتي يك دولت خصم است طبيعي است كه از همه توان خود استفاده نكند. مردم بايد بدانند در توافقات جهاني و حتي توافق با كشورها ممكن است در اجرا مشكلاتي پيش بيايد و برخي موارد به دلخواه پيش نرود اما نبايد صبر و حوصله مان را از دست بدهيم بلكه بايد همچنان منافع ملي را مدنظر قرار دهيم.
طبيعي است در اين توافق بزرگ برخي مشكلات پيش بيايد اما در برابر بدعهديها با قدرت ايستادگي ميكنيم. مردم مطمئن باشند مقتدرانه عمل كرديم و عمل خواهيم كرد اما عجولانه كاري نكرديم و نخواهيم كرد چرا كه براي ما منافع ملي اصل است.
برجام متعلق به همه ملت از جمله اقشار مستضعف جامعه است. اگر برجام بيست و هفت دي ماه سال گذشته اجرا نميشد و تحريمها نيز به حالت قبلي باقي ميماند و تصاعدي پيشرفت نميكرد درآمد نفتي امسال ما به حدود ۳۳ هزار ميليارد تومان ميرسيد اما با اجراي برجام تا پايان اين سال درآمد نفتي ما حدود ۷۰ هزار ميليارد تومان خواهد بود و اگر اين پول را نداشتيم حقوق اقشار مختلف جامعه را از كجا بايد تامين ميكرديم؟ آنهايي كه نقد ميكنند، لوكس نقد ميكنند و نقد لوكس خيلي جايگاه ندارد، كساني كه نقد ميكنند بايد به مردم بگويند اگر برجام نبود چه ميشد؟در زمستان سرد امسال كه البته برخي موارد به خاطر مسائل شركتي گاز قطع شد، بيش از هفتصد ميليون مترمكعب در روز گاز مصرف كرديم كه اگر نتوانيم سرمايهگذاري انجام دهيم چطور ميتوانيم زندگي مردم را تامين كنيم.
اينكه گوشههايي از اجراي برجام مورد نقد قرار بگيرد طبيعي است و اشكالي ندارد. برجام تنها موضوع مربوط به دولت نيست كه كسي فكر كند اگر ميخواهد با دولت مقابله كند بايد با برجام مقابله كند چون راههاي ديگري نيز براي نقدهاي تند نسبت به دولت وجود دارد. برجام موضوعي ملي است و اگر كسي بخواهد آثار برجام را كوچك نشان دهد يعني كار ملت را كوچك نشان داده است و معناي آن واضح است.
برجام را همه نهادهاي عالي كشور تصويب كردند و برجام تنها متعلق به دولت نيست بلكه متعلق به نظام و ملت است و اميدوارم مسوولان بتوانند خدمات خود را نسبت به مردم در مصاحبهها و برنامههايشان بيشتر تشريح كنند.
همه متولدين دهه 60 بايد در دهه 80 برايشان كار ايجاد ميشد. اما متاسفانه از نيمه دوم دهه هشتاد روند اشتغالزايي متوقف شد و اشتغال خالص از سالهاي 84 به بعد چيزي نيست و در حدود صفر به شمار ميآيد. ميزان اشتغال در آن دوره 14 هزار شغل در سال بوده است و اين در حالي است كه در آن سالها وضع فروش نفت ما بسيار خوب بود اما به جاي ايجاد اشتغال، واردات افزايش پيدا كرد كه آثارش نيز همچنان وجود دارد.
به آنهايي كه ميگويند در كشور ركود وجود دارد و ميگويند ما چيزي در راستاي رونق اقتصادي نميبينيم ميگويم كه عينكي براي خود تهيه كنيد يا خود را درمان كنيد. حداقل برويد و وضعيت صنعت را در سال گذشته و از جمله در ذوب آهن ببينيد و با امروز مقايسه كنيد. البته من نميگويم كه در همه جا توفيق حاصل شده است چرا كه هنوز بخشهاي غيرفعال در اقتصاد ما بسيار است و ما نيز نميتوانيم تسهيلات را بهطور كامل در اختيار همه بخشها قرار دهيم.
ايران قصد دخالت در مسائل داخلي عربستان را ندارد
مساله منطقه ما و به ويژه سوريه مساله بسيار مهمي است كه درگيريهاي پنج ساله در آن كشتار زيادي داده است و اكنون خوشحال هستيم كه بين دولت و برخي گروههاي مسلح به غير از داعش و جبهه النصره، آتشبس صورت گرفته است. پيش از اين مذاكرات براي حل بحران سوريه اين بود كه عدهاي خارج نشين مينشستند و صحبت ميكردند اما امروز مذاكره ميان دولت سوريه و گروههاي مسلح در صحنه است كه ميتواند مذاكرهاي واقعي و جدي باشد.
(در خصوص رابطه ايران و عربستان سعودي و بحثهايي مربوط به ميانجيگري كويت و عراق) ما با عربستان از نظر روابط دو جانبه مشكلي نداريم كه حل كنيم و مشكلات به مداخلات اين كشور در بحرين، حمله به يمن و مداخله در مسائل منطقه بر ميگردد. در موضوع حمله به سفارت عربستان نيز، اين كشور به صورت يك جانبه روابط خود را قطع كرد كه از همان زمان كشورهاي مختلفي خواستند بين ايران و عربستان ميانجيگري كنند، كويت، عراق و مسوولان حدود هشت كشور ديگر در اين رابطه صحبت كردند. ما اميدواريم ريشههاي مساله حل شود چون ما ميخواهيم در منطقه صلح و ثبات برقرار شود. ايران قصد دخالت در مسائل داخلي عربستان را ندارد و نميخواهد اين كشور در منطقه حذف شود، اما وقتي به كشورهاي همسايه خود حمله و مداخله ميكند و تروريسمها از منابع آنها استفاده ميكنند مشكل ايجاد ميشود. بنابراين اگر عربستان تصميمهايي اتخاذ كند ما نيز حاضريم به عربستان كمك كرده و در كل، منطقهاي با ثبات و وحدت بيشتر ايجاد كنيم.
خريد هواپيما در حوزه گردشگري بسيار تاثيرگذار خواهد بود و براي همه مردم از جمله رانندگان تاكسي، هتلداران، مغازهدارها و همه كساني كه به نحوي با حوزه گردشگري ارتباط دارند نتيجه بخش خواهد بود. چه اشكال دارد مردم ما يك هواپيماي سالم و تميزسوار شوند؟ انگار برخي ميخواهند هواپيماي كهنه سوار شوند خب كهنهاش را هم داريم، آنها سوار شوند.
(در مورد منشور حقوق شهروندي و ضمانت اجرايي آن و همچنين عدم تحقق برخي مفاد آن از جمله جلوگيري از حضور محمد خاتمي در مراسم آيتالله هاشمي به عنوان يك حق شهروندي) حقوق شهروندي از وعدههاي من در سال 92 بود كه در صد روز اول فعاليت دولت متن ابتدايي آن را منتشر كرديم و با دريافت نظرات مختلف منشور خوب و جامعي حاصل شد كه البته ممكن است بعدها كاملتر هم بشود.
منشور حقوق شهروندي متكي به قانون اساسي و به خصوص فصل سوم قانون اساسي است. منشور حقوق شهروندي را به تك تك دستگاههاي اجرايي ابلاغ خواهم كرد البته نكتهاي كه وجود دارد اين است كه حقوق شهروندي تنها به دستگاه اجرايي تعلق ندارد و اگر دولت آن را اجرا كند قواي ديگر نيز بايد در اين مسير به دولت كمك كند و اميدواريم دو قوه ديگر در كنار قوه مجريه در اجراي حقوق شهروندي همراهي لازم را داشته باشند. اينكه در مقام عمل برخي از موارد حقوق شهروندي امروز هنوز عملياتي نميشود، متاسف هستم. به عنوان رييسجمهور همواره مسائل حقوق شهروندي را دنبال ميكنم و با وزير دادگستري كه پيوند بين قوه قضاييه و مجريه هستند بهطور كتبي و شفاهي همواره اين موارد را بهطور منظم دنبال ميكنم.
برخي مسائل وجود دارد كه حل آن زمان بر است اما ما همه تلاشمان را ميكنيم و حتي ميخواهيم برخي از امور همين امشب اجرا شود و نه فردا اما در عين حال تلاش و توان ما در حدي است كه نيازمند به كمك ديگران هستيم و در برخي موارد نيز نيازمند به اجماع نظام هستيم و من بسيار به آينده اميدوار هستم كه همه تلاشهايمان به ثمر بنشيند.
هيچ گونه مذاكرهاي در مورد برجام در كار نخواهد بود
وجود رييسجمهور جديد در كاخ سفيد تاثير خاصي در انتخابات آينده ايران نخواهد داشت و ايران روند خودش را دارد. مردم تلاش خودشان را انجام ميدهند و آنچه خواست مردم ايران باشد در انتخابات انجام ميشود. آقاي ترامپ به عنوان رييسجمهور منتخب امريكا تا به حال اظهاراتي درباره برجام كرده كه خوشحال نيست يا اين توافق خوبي نيست و غيره. اينها بيشتر شعار است و بعيد ميدانم در مقام عمل وقتي وارد كاخ سفيد شود، اتفاقي بيفتد چون اين توافق دو جانبه نيست. مذاكره مجدد كه اصلا معنا ندارد. مذاكرات مقدمهاي براي توافقي بوده و سالها طول كشيده، از سال 82 شروع شده و مذاكرات مختلف در اين دولت هم حدود دو و نيم سال به طول انجاميده كه بر سر بند بند و كلمه كلمه توافق بحث شده است مثل اينكه كسي بگويد پيرهني كه داريم ميخواهيم تبديل به پنبه كنيم و دوباره ريسندگي شود و از ابتدا خياط بدوزد.
گاهي صدا و سيما جملات ما را خلاصه ميكند و معنا دقيق مشخص نميشود. من در آن سخنراني گفتم اگر امريكاييها تمديد ISA را بلااثر نكنند اين نقض فاحش برجام است كه صدا و سيما براي خلاصه كردن، فقط اين بخش آخرش را پخش كرد. دولت امريكا بايد دو كار ميكرد كه با فشارهاي جمهوري اسلامي ايران به امريكا و 1+5 انجام شد. اول اينكه قانون تمديد ISA را -كه توسط كنگره انجام شد- رييسجمهور امضا نكرد، هر چند نميگويم به وظيفهاش كه وتو كردن بوده عمل كرده اما اين اتفاق امضا نكردن هم خيلي نميافتد. دوم اينكه بلافاصله اين قانون را بلااثر كردند كه اگر اين كار را نميكردند ما اينجا آرام نمينشستيم و خيلي برنامهها داشتيم.
برجام چيزي نيست كه يكي كه انتخاب شده بگويد از آن خوشم نميآيد. اين براي امريكا خير است و آنها نميفهمند. برجام فضاي جديدي در دنيا ايجاد كرده كه به ضرر كسي نيست. رييسجمهور منتخب امريكا هم فعلا اينگونه است ولي برجام چيزي نيست كه دولت يا كسي به راحتي آن را زير پا بگذارد. ما بايد تدبيرمان را به كار ببنديم.
بعضيها شب كه ميخوابند منتظرند صبح برجام به هم بخورد. اين خوابها چه خاصيتي دارد؟ هي هر روز مقاله مينويسند كه پايه برجام سست شده است. عدهاي در طول اين ده، بيست سال بودهاند كه هر چه پيش بيني كردهاند بر عكس شده ولي باز هم پيش بيني ميكنند و من نميدانم اين پيشبينيها چه خاصيتي دارد اما به هر حال در برجام حواسمان بايد جمع باشد و جمع خواهد بود و بهتر است به جاي اين بحثها از فضاي ايجاد شده استفاده كنيم.
پاسخهاي رييسجمهور درباره انتخابات
كسي فكر نكند به خاطر انتخابات سال آينده بايد نسبت به برجام بيش از حد سخن بگويد يا كمتر از حد لازم حرفي بزند. براي ما از برجام مهمتر حق و موفقيت يك ملت است؛ چرا كه در پيشگاه خدا بايد نسبت به موفقيتمان شاكر باشيم. البته هيچ كس مدعي موفقيت ۱۰۰ درصد در هيچ كاري نيست و بايد برآيند كار را در نظر گرفت كه جمع اين كار موفقيت بزرگ براي ملت عزيز و بزرگ ما بود.
(در پاسخ به وجود زمزمههايي براي ردصلاحيت رييسجمهوري در انتخابات 96) ما را با شوراي نگهبان دعوا نيندازيد. روابط ما با شوراي نگهبان خوب بوده و خوب است. اينها شايعات است و انتخابات يك فرآيندي دارد كه تا رسيدن به آن نيز فرصت فراواني باقي مانده است. امروز بايد براي خدمت به نظام و جامعه كمربندهايمان را محكم كنيم. من اميدوارم نگرانيهايي كه به آن اشاره كرديد روز به روز كاسته شود و فضاي وحدت ملي كه در رحلت آيتالله هاشمي نمود خوبي داشت و از جناحها، تفكرات و گرايشهاي مختلف در كنار هم قرار گرفتند، حفظ شود.
پاسخ درباره كانديداتوري در انتخابات سال آينده سخت است.