سياست‌هاي ضدايراني ترامپ، امنيت امريكا را تقليل مي‌دهد
اتحاد با سعودي به بهاي كمرنگ شدن مبارزه با داعش
سارا معصومي
ايران، ايران و ايران. نامش سفر به عربستان و اسراييل است اما هم در تل آويو و هم در رياض بيش از آنكه رهبران درباره روابط دوجانبه صحبت كنند ترجيح دادند مساله را به ايران اختصاص دهند. در ايران ستيزي و محكوم كردن تهران به كرده و نكرده هم مهمان امريكايي و هم ميزبان‌هاي سعودي و اسراييلي گوي سبقت را از هم ربودند. در حالي كه ايران در جريان سفر ترامپ به منطقه به حاشيه‌اي پرهياهوتر از متن بدل شده است، برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري در ايران با چاشني مشاركت بيش از 70 درصدي مردم و پيروزي حسن روحاني با سبد راي 24 ميليوني، نام ايران را در تمام رسانه‌ها به سر زبان‌ها انداخته است. برخي رسانه‌ها حركت‌هاي امريكا در منطقه را نمايش مي‌دانند و برخي نيز آن را حركتي خطرناك كه مي‌تواند رابطه تهران – واشنگتن را به سرمرز خطرناكي برساند.
گاردين در اين باره مي‌نويسد: سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودي يك موفقيت بزرگ بود. سعودي‌ها به خوبي نقطه ضعف‌ها و البته مركز علايق دونالد ترامپ را كشف كرده‌اند. آنها فرش قرمزي پهن كردند و ضيافت بسيار مجللي براي رييس‌جمهور امريكا به راه انداختند. حتي سخنراني دونالد ترامپ درمورد اسلام با استقبال گرم و بي‌سابقه ميزبان سعودي روبه رو شد. با اين همه هرچند كه سخنراني ترامپ و انتقادهاي شديداللحن وي از ايران مورد استقبال عربستان سعودي و هم‌پيمانانش قرار گرفته است اما اين مساله مي‌تواند امريكايي‌ها را نگران كند. اعمال فشار بر تهران به ترامپ اين اجازه را مي‌دهد كه حداقل به شكل نمادين از سياست‌هاي امريكا در قبال ايران فاصله بگيرد و البته بر حجم محبوبيت خود در ميان جمهوريخواهان بيفزايد اما همزمان خطرناك نيز هست چرا كه تبديل به پتانسيل بالقوه‌اي مي‌شود براي برهم زدن توافق هسته‌اي با ايران، كاستن از سرعت مبارزه با داعش و البته غرق كردن بيشتر و بيشتر امريكا در درگيري‌هاي منطقه‌اي خاورميانه. در حقيقت هرچند كه كنگره و كاخ سفيد درگير مسائلي مانند بيمه درماني يا مساله حد و حدود رابطه دولت جديد با روسيه هستند، اندك اندك هم به اتفاق نظري درمورد تشديد فشارها بر ايران دست پيدا مي‌كنند. اين تشديد فشارها مي‌تواند با ابزاري مانند تحريم باشد يا حمايت‌هاي نظامي منطقه‌اي يا فروش سلاح. بهانه‌هاي اين تشديد فشارها هم مي‌تواند تست‌هاي موشكي متعدد تهران باشد. هرچند كه در توافق هسته‌اي با ايران هيچ گونه صحبتي در مورد متوقف شدن آزمايش‌هاي موشكي نشده است اما برخي قانونگذاران تندرو در امريكا خواهان پاسخ شديداللحن‌تر واشنگتن نسبت به اين آزمايش‌هاي نظامي ايران هستند و مي‌گويند كه اين فعاليت‌هاي موشكي ايران در حقيقت روح توافق هسته‌اي را زير سوال برده است. از سوي ديگر، جمهوريخواهان كنگره و برخي از حاضران در تركيب جديد مستقر در كاخ سفيد دايما اوباما را به اتخاذ سياست‌هاي نرم در برابر ايران متهم و ادعا مي‌كنند كه توافق هسته‌اي با ايران منجر به بي‌ثبات شدن منطقه شده است. در جريان رقابت‌هاي انتخاباتي در امريكا نيز بسياري از كانديداها خواهان خروج اين كشور از توافق هسته‌اي با ايران بودند. با اين همه مي‌توان شاكر بود كه چهره‌هاي حاضر در كابينه ترامپ تا اين لحظه به انضمام شخص وي تاكنون اقدامي در راستاي خروج يك جانبه و يك طرفه امريكا از برجام انجام نداده‌اند. با اين حال، همه آنها از سياستي جدي‌تر و قهرآميزتر نسبت به ايران استقبال مي‌كنند. جيمز متيس وزيردفاع امريكا كه ايران را يكي از بزرگ‌ترين عوامل بي‌ثباتي در خاورميانه مي‌خواند يكي از همين چهره‌هاي مدافع برخوردهاي سخت‌تر با تهران است. با اين وجود كه مايك فلين، مشاور امنيت ملي امريكا از از دولت خارج شده است اما سخناني كه ترامپ در رياض بر زبان آورد عملا در بخش‌هايي از كتاب فلين ديده مي‌شود. به خصوص بخش‌هايي كه در مورد نحوه مبارزه با القاعده و داعش است. متاسفانه بايد گفت كه رويكرد دولت جديد نسبت به ايران كاملا مبهم و ضعيف شده است. به عنوان مثال مي‌توان به سياست محبوب و مدنظر كنگره‌نشين‌ها در برابر ايران اشاره كرد كه تحريم است. دولت ترامپ در پاسخ به آزمايش‌هاي موشكي ايران بر ليست تحريم‌هاي موجود اين كشور افزوده است. اما طرحي كه در حال حاضر روي ميز سنا براي بحث و بررسي بيشتر وجود دارد مي‌تواند تاثيرات بسيار بيشتري نسبت به تحريم‌هايي داشته باشد كه در حال حاضر بر ايران اعمال شده‌اند. براساس اين طرح، رييس‌جمهور امريكا قدرت اختيار بيشتري دارد كه هرنهاد و هر فردي را كه در رابطه با برنامه موشكي ايران است مورد تحريم قرار دهد. از سوي ديگر دست دولت براي تحريم سپاه پاسداران انقلاب اسلامي ايران نيز باز‌تر خواهد بود. البته گفته مي‌شود كه بخش اعظمي از تحريم‌ها بيش از آنكه تاثير اجرايي داشته باشد، نمادين خواهد بود. با اين وجود كه تحريم سپاه مي‌تواند بر روي اقتصاد ايران اثرگذار باشد اما ريسك‌هاي جانبي نيز به دنبال خواهد داشت. تحميل تحريم‌هاي جديد حتي در صورتي كه بندهايي از توافق هسته‌اي با ايران را زيرپا نگذارد مي‌تواند اين توافق را تحت‌الشعاع خود قرار داده يا به زبان ديگر تضعيف كند. اين اقدام مي‌تواند ميان امريكا و متحدان اروپايي اين كشور اختلاف ايجاد كند. متحداني كه به هرحال تا اين مقطع زماني از اجراي برجام راضي هستند.
گاردين در ادامه مي‌نويسد: نتيجه انتخابات رياست‌جمهوري در ايران تاييد مي‌كند كه مردم ايران از توافق هسته‌اي حمايت مي‌كنند و البته به دنبال رابطه جدي‌تر با جامعه جهاني هستند. هرچند كه توافق هسته‌اي نه از نظر ايران و نه از نظر امريكا كاملا بي‌نقص نيست اما دولت اوباما ادعا مي‌كرد كه با اين توافق مانع از دستيابي ايران به تسليحات اتمي شده است (ايران همواره هرگونه تلاش براي استفاده نظامي از فعاليت‌هاي هسته‌اي‌اش را رد كرده است) . هرگونه شكست توافق هسته‌اي به معناي يك پسرفت است. از سوي ديگر اگر تحريم‌هاي جديد سنا منجر به شكست خوردن توافق هسته‌اي شود تمام تقصيرها به گردن امريكا خواهد افتاد. به نظر مي‌رسد كه جدا از مساله تحريم‌ها، دولت ترامپ تلاش مي‌كند كه برحجم فشارها بر ايران در ابعاد منطقه‌اي هم بيفزايد. متيس وزير دفاع كابينه ترامپ در جريان سفر به رياض زماني كه در حال صحبت در مورد يمن بود به مساله ايران هم اشاره كرد و در اظهاراتي بي‌پايه و اساس تكرار كرد كه امريكا و متحدانش در منطقه بايد بر تلاش‌هاي ايران براي بي‌ثبات كردن منطقه غلبه كنند. برخي از منابع در وزارت دفاع امريكا مي‌گويند كه دولت امريكا در حال بررسي كمك‌هاي نظامي بيشتر به عربستان براي استفاده در جبهه يمن است. دولت ترامپ در جريان حضور در رياض حمايت خود از سياست‌هاي ضد ايراني عربستان را هم اعلام كرد و براي اين منظور چندصد ميليارد دلار قرارداد تسليحاتي با عربستان بست كه يكي از تجهيزات ارايه شده سامانه دفاع موشكي تاد است كه نمونه آن اخيرا در كره جنوبي مستقر شده است. گاردين در اين خصوص مي‌نويسد: گام‌هايي از اين قبيل عمدتا سمبليك است و البته تا حدودي پرريسك هم است. هرچند كه برخي از منابع سعودي ادعا مي‌كنند كه ايران به حوثي‌هاي يمن تجهيزات مي‌دهد اما رابطه تهران با حوثي‌ها به هيچ‌وجه مانند رابطه ايران با حزب‌الله لبنان نيست. آنچه كه امريكا متوجه آن نيست اين است كه دخالت نظامي بيشتر امريكا در جنگ يمن و كمك كردن به سعودي در مبارزه با حوثي‌ها، مي‌تواند بيشتر و بيشتر قواي نظامي امريكا را تحليل دهد و وضعيت انساني اسفناك در يمن را بدتر و بدتر كند و البته تمام اين مسائل هزينه بسيار اندكي براي ايران خواهد داشت. بالا بردن تنش با ايران در يمن و ساير پرونده‌هاي منطقه‌اي مي‌تواند كمپين مبارزه با داعش را در سوريه به شكست منتهي كند. سوريه يكي از معدود جبهه‌هايي است كه در آن ايران و امريكا چه بخواهند و چه نخواهند منافع مشتركي با هم دارند. حتي اين تنش در يمن مي‌تواند جان سربازان امريكايي در عراق و ساير مناطق جنگي را هم با خطر روبه رو كند. با وجود سخنان رييس‌جمهور ترامپ در رياض، نه او و نه هيچ كدام از جمهوريخواهان كنگره استراتژي مشخص و واضحي در برابر ايران ندارند. اينكه آنها دوست دارند سياست‌هاي سرسختانه‌تري در قبال ايران به نسبت اوباما داشته باشند، قابل لمس است اما رويكرد اين دولت يك چيز را در آستانه خطر جدي قرار داده و آن هم توافق هسته‌اي با ايران و البته منافع امريكا در ساير پرونده‌هاي منطقه‌اي به غير از عربستان است. به سختي مي‌توان اين سياست ترامپ را سياستي موفق خواند.
ترامپ اتحاد عليه ايران را انتخاب كرد
گاردين در مطلب ديگري درباره سياست‌هاي ترامپ در مواجهه با ايران مي‌نويسد: تمركز بر ايران به عنوان يك مركز بي‌ثباتي در حالي از سوي ترامپ صورت مي‌گيرد كه وي از مقصر شناختن كشورهاي سني منطقه مانند عربستان سعودي در حمايت از گروه‌هاي تروريستي و افراط‌گرا سرباز مي‌زند. ترامپ در سخنان خود رابطه تهران با حوثي‌هاي يمن، بشار اسد در سوريه و حزب‌الله در لبنان را مصداق فعاليت‌هاي بي‌ثبات‌كننده تهران مي‌خواند. به نظر مي‌رسد كه ترامپ انتخاب خود در خاورميانه را كرده و ترجيح داده كه در كنار اتحاد به وجود آمده عليه تهران بايستد. ناگفته پيداست كه با اين تسليحات سعودي‌ها بر آتش جنگ در يمن مي‌افروزند. جنگي كه تا همين جاي كار هم خشم گروه‌هاي حقوق بشري را برانگيخته است. حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران در نشست خبري روز دوشنبه در واكنش به فعاليت‌هاي مشترك اخير عربستان سعودي و امريكا در منطقه گفت: شما نمي‌توانيد با دادن پول به قدرت‌هاي خارجي با تروريسم مبارزه كنيد. فكر نمي‌كنم كه مردم امريكا خوني را كه در حادثه 11 سپتامبر ريخته شد قابل جبران با پولي بدانند كه از فروش سلاح عايدشان مي‌شود. روحاني همچنين در بخش‌هاي ديگري از سخنانش درمورد سفر ترامپ به منطقه گفت: ترامپ در حالي به منطقه آمد كه ميليون‌ها نفر از مردم ما براي شركت در انتخابات به پاي صندوق‌هاي راي رفتند. با اين حال او به كشوري رفت كه مردم آن حتي صندوق‌هاي راي را هم نديده‌اند و انتخابات براي آنها معنايي ندارد. اميدوارم روزي فرابرسد كه رياض نيز قدرت ملي خود را از انتخابات كسب كند و نه از خريد سلاح. يك كارشناس مسائل سياسي در اين باره به گاردين مي‌گويد: خطوط جنگي و نزاع كشيده شده‌اند و همين مساله نگران‌كننده است. به خصوص زماني كه اين اتفاق‌ها در تل‌آويو و رياض همزمان با پيروزي روحاني در ايران مي‌شود و نتيجه اين انتخابات هم نشان مي‌دهد كه در ايراني‌ها پتانسيل قوي براي دموكراسي بيشتر وجود دارد.