لبخند نفت به خوزستان،پيام نفتي به دنيا
رضا زندي
روزنامه‌نگار و تحليلگر
رييس‌جمهور با يك تيم عاليرتبه به خوزستان آمد. از وزير كشور گرفته تا وزراي نفت، نيرو، راه و تا رييس شوراي عالي امنيت ملي. سه پرده كنار رفت و سه طرح مهم توسعه ميادين نفتي غرب كارون افتتاح شد. آزادگان شمالي (٧٥ هزار بشكه)، يادآوران (٣٠+٨٥ هزار بشكه) و ياران شمالي (٣٠ هزار بشكه) در روز. اگر توليد دو ميدان نفتي نيمه‌كاره آزادگان جنوبي و ياران جنوبي را هم به اين مجموعه بيفزاييم، مجموعا ٧ ميليارد دلار در اين پروژه‌ها سرمايه‌گذاري شده تا توليد نفت ايران را روزانه ٣٠٠ هزار بشكه بالا ببرد. مراسم ديروز اما حاوي پيام‌هاي مهمي بود؛ دستورات استاني، ملي و پيام‌هاي بين‌المللي.
١- خوزستان رنج ديده در دوران جنگ از اين به بعد بايد روي مهربان نفت را بيشتر ببيند. «چهره منطقه نفتي براي مردم منطقه بايد چهره رحمت باشد نه خشونت.» اين دستور رييس‌جمهور بود وقتي داشت طرح‌هاي نفتي را افتتاح مي‌كرد. در اهواز و شهرهاي خوزستان، از شدت گرد و غبار، گاه حتي نفس كشيدن سخت مي‌شود. فلرهاي گاز همراه نفت مي‌سوزند و بر آلودگي مي‌افزايند. جوانان دشت آزادگان و هويزه و تحصيلكرده‌هاي جوياي كار استان روي نفت خوابيده خوزستان، كار مناسب مي‌خواهند. نفت به خوزستان رسيده، اما مردم از نفت انتظار بيشتري دارند. «در پنج سال آينده ١٠٠٠ ميليارد تومان در منطقه سرمايه‌گذاري مي‌كنيم. با اين سرمايه‌گذاري، چهره خشن فقر از منطقه برداشته مي‌شود.» اين را وزير نفت دولت، در تكميل دستور رييس‌جمهور روحاني گفت. دستوري كه مكملش، استفاده بيشتر از نيروي كار بومي است كه مهارت آموخته است. نمايندگان مردم و رسانه‌ها بايد اين قول‌ها را پيگيري كنند. خوزستان مي‌تواند و بايد گل سر‌سبدمان باشد؛ با تحقق وعده‌هاي دولت، با تلاش واقعي مردمانش.
٢- با انتخاب دونالد ترامپ در امريكا، برخي نسبت به آينده برجام بدبين شده‌اند. رييس‌جمهور اما ديروز چنان از برجام و هواي تازه‌اي براي تنفس و حركت به سمت جلو حرف زد كه گويي هيچ نگراني‌اي ندارد: «برجام يعني يك فضاي جديد و تنفس جديد كه بايد از اين فضا بهره‌برداري كرد» واقعيت اين است كه ترامپ نمي‌تواند برجام را لغو كند كه اگر چنين قصدي كند، نه اروپا و روسيه و نه چين امكان همراهي‌اش را ندارند. حتي بي‌تعهدي نسبت به برجام، وجهه بين‌المللي امريكا را به‌شدت مخدوش خواهد كرد. پس در همين فضاست كه رييس‌جمهور رشد توليد و صادرات نفت ايران در دوره كوتاه پس از برجام را، براي برخي اعجاب‌آور مي‌داند.
3- چند روز ديگر صد و هفتاد و يكمين اجلاس وزراي اوپك براي تعيين سهم كشورها از كاهش توليد نفتي كه اجلاس الجزاير تصويب كرده بود در وين تشكيل مي‌شود. ايران خواهان معافيت از هرگونه كاهش توليد به خاطر تحريم سال‌هاي گذشته است. كساني كه در موضع ايران ترديد دارند مي‌توانند سخنان ديروز رييس‌جمهور و وزير نفت را مرور كنند: «امروز به رقم توليد 250 هزار بشكه در اين منطقه (غرب كارون) رسيده‌ايم، كه توان توليد 300 هزار بشكه را هم داريم، اما بايد اين رقم به بيش از 1 ميليون بشكه برسد.» اين دستور رييس‌جمهور روحاني بود. وزير نفت هم براي اين دستور ١٨ تا ٢٠ ميليارد دلار سرمايه لازم داشت. هر چند اين برنامه براي چند سال آينده است، اما مي‌توان حدس زد كه ايران احتمالا آمادگي نخواهد داشت كه امروز توليدش را محدود كند تا مباد فردا با خط‌كش امروز اندازه گرفته شود.
4- طرح‌هاي ديروز نماد توانمندي ملي و مشاركت با خارجي‌هاست. آزادگان شمالي و يادآوران را چيني‌ها اجرا كرده‌اند و ياران شمالي را شركت ايراني وابسته به ستاد اجرايي فرمان امام. قرارداد دو طرح اول در دو ساله دوم دولت نهم امضا شد و قرارداد سوم در ابتداي دولت يازدهم. هم رييس‌جمهور و هم وزير نفت بر لزوم اجرايي شدن قراردادهاي جديد نفتي و جذب سرمايه‌گذاري خارجي تاكيد كردند. از قرائن پيداست كه به احتمال فراوان فاز دوم توسعه يادآوران به ساينوپك چين و فاز دوم توسعه آزادگان شمالي هم به CNPC چين واگذار خواهد شد.
چارچوب كلي قرارداد توسعه فاز دوم ياران شمالي نيز اخيرا با شركت زيرمجموعه ستاد اجرايي فرمان امام منعقد شده است. هرچند وزير نفت بارها بر راهبردي بودن رابطه صنعت نفت ايران با شركت‌هاي چيني تاكيد كرده، و توسعه كار با اين شركت‌ها در پسا برجام هم توجيه‌پذير است اما، از نقطه نظر امنيت ملي نبايد همه تخم‌مرغ‌ها را در يك سبد گذاشت. متنوع‌سازي جذب شركت‌هاي خارجي در پروژه‌هاي نفتي ايران، هم قيمت پروژه‌ها را پايين مي‌آورد هم امنيت ملي را قوي‌تر مي‌كند. ٥- حضور دريادار شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي كشور در افتتاحيه سه طرح نفتي، نشان از نگاه همه‌جانبه مسوولان به صنعت نفت دارد. صنعتي كه يك روز كاركنانش محكم در جنگ ايستادند و امروز چنان سرافراز از دوره پس از تحريم بيرون آمده‌اند كه رييس شوراي عالي امنيت ملي كشور بگويد: «صنعت نفت در چند ماه كاري كرد كه جهانيان را به شگفتي واداشت و اين تلاش‌ها جاي تشكر و سپاسگزاري دارد.»