اصغر فرهادي نگارش تازه‌ترين پروژه‌اش را به پايان رساند
پنه‌لوپه كروز: همكاري با فرهادي شكوهي دست‌نيافتني است
بهار سرلك
سال گذشته اصغر فرهادي آماده بود پروژه فيلم اسپانيايي زباني را با بازي پنه‌لوپه كروز و خاوير باردم جلوي دوربين ببرد اما يكدفعه ساخت اين فيلم را به تعويق انداخت و به ايران بازگشت تا فيلم «فروشنده» را بسازد. فرهادي در توضيح اين تصميم گفته بود: «در واقع تصميمي غيرمنتظره و غريزي بود. ما لوكيشن‌ها را در اسپانيا در نظر گرفته بوديم اما تصميم گرفتم به ايران بازگردم و در اينجا فيلمي بسازم.»
از سال 2012 و زماني كه فرهادي جايزه بهترين فيلم خارجي زبان آكادمي اسكار را براي «جدايي نادر از سيمين» به دست آورد و تاريخ‌ساز شد، حرفه فيلمسازي را خارج از ايران ادامه داد؛ فيلم فرانسوي‌زبان «گذشته» در پاريس فيلمبرداري شد و برنيس بژو براي ايفاي نقش مارين در اين فيلم جايزه بهترين بازيگري جشنواره كن 2013 را از آن خود كرد و نامزد جايزه گلدن گلوب شد. فرهادي پيش از اين در مصاحبه با «اعتماد» درباره اينكه چقدر ضروري است هنرمند در فرهنگ و سرزمين خودش باشد و اينكه فاصله از ايران باعث مي‌شود مواد فيلمسازي‌اش تغيير كند، گفته بود: «قطعا فكر مي‌كنم كه پايم بايد همين‌جا باشد. به نظرم هيچ فيلمسازي نمي‌تواند مدعي چنين چيزي باشد مگر اينكه برود در فرهنگي مدت‌ها زندگي كند و همان‌جا بماند و رشد كند. هر فيلمسازي در فرهنگ و زبان خودش مي‌تواند تمام توانش را نشان دهد. قرار بود همين فيلم اسپانيايي را ابتدا كار كنم، ولي اين كار را نكردم. اول «فروشنده» را ساختم و گفتم بعد سراغ آن يكي مي‌روم. اما اينكه چرا اينجا پشت سر هم كار نمي‌كنم و قصد دارم به بيرون از ايران براي ساخت فيلم بعدي بروم، دلايل مختلفي دارد. از يك‌سو دلايل سينمايي است؛ اينكه بتواني با يك گروه جديد، در شرايطي متفاوت، تجربه تازه‌اي را كسب كني. از سوي ديگر دلايلي غيرسينمايي؛ متاسفانه كار كردن من در ايران با حاشيه‌هاي زيادي همراه شده كه گاهي ناچارم فاصله بگيرم و دوباره برگردم.»
اما بار ديگر پروژه بي‌عنوان فرهادي با بازي خاوير باردم و پنه‌لوپه كروز، چند سالي اين كارگردان اسكاري را از ايران دور خواهد كرد. او درباره وقفه‌اي كه حين ساخت پروژه اسپانيايي‌زبانش افتاد، مي‌گويد: «احساس كردم اگر بخواهم سه سال ديگر دور از ايران باشم و فيلم بسازم، خيلي سخت خواهد شد. از بازيگران و تهيه‌كنندگان فيلم خواستم مدتي صبر كنند.» اين وقفه كارساز بود؛ فرهادي در ايران مشغول ساخت «فروشنده» شد، فيلمي كه ارديبهشت در بخش رقابتي جشنواره كن روي پرده رفت و جايزه بهترين فيلمنامه‌نويسي را براي فرهادي و بهترين بازيگري را براي شهاب حسيني به ارمغان آورد و در ادامه راه، نماينده ايران در بخش بهترين فيلم خارجي‌زبان اسكار 2017 شد.
حالا كه فرهادي كار خود را با «فروشنده» به اتمام رسانده به فيلمنامه پروژه اسپانيايي‌اش بازگشته است؛ تهيه‌كنندگي اين فيلم بر عهده كمپاني «ال دسو» به سرپرستي پدرو و آگوستين آلمادوار و الكساندر ماله-گاي در كمپاني فيلم ممنتو است. ماله-گاي كه پيش از اين تهيه‌كنندگي دو فيلم «گذشته» و «فروشنده» را بر عهده داشته، مي‌گويد: پروژه اسپانيايي‌زبان فرهادي برآمده از آرزوي اين كارگردان و پنه‌لوپه كروز در همكاري با يكديگر است. او درباره داستان فيلم به ورايتي گفته است: «اين فيلم تريلري روانكاوانه است كه گريزي به داستان‌هاي آگاتا كريستي دارد. فيلمنامه اين فيلم خواندني است.» آگوستين آلمادوار نيز درباره همكاري با اصغر فرهادي گفته است: «اين فيلم تقاطعي فرهنگي و صنعتي ايجاد مي‌كند كه در اين زمان بسيار ارزشمند است. ما فيلم‌هاي فرهادي را تحسين مي‌كنيم و در مورد سينما بايد بگويم تشابهات و منافع مشتركي را دنبال مي‌كنيم. پيش‌از اين‌چنين دلبستگي‌اي را به هنرمندان بزرگي همچون گيلرمو دل تورو داشتيم كه اين دلبستگي به توليد فيلم («ستون فقرات شيطان» 2001) منجر شد.»
فرهادي جزييات تازه‌اي درباره اين فيلم ارايه نمي‌دهد جز اينكه درباره زندگي روستايي يك زوج است. فرهادي پيش از اين نيز بارها رابطه يك زوج را بررسي كرده بود؛ در درام «فروشنده» واكنش‌هاي زوجي بي‌قرار را در برابر تجاوز به حريم خصوصي به تصوير كشيد. در اين فيلم شهاب حسيني و ترانه عليدوستي نقش زوج هنرپيشه‌اي را بازي مي‌كنند كه حين بازي در نمايش «مرگ فروشنده» اثر آرتور ميلر، زنجيره‌اي از پيشامدهاي ناگوار پايه‌هاي زندگي اين زوج را متزلزل مي‌كند. فرهادي خود معتقد است هنگام نوشتن فيلمنامه ناخودآگاه به درون‌مايه روابط يك زوج بازمي‌گردد. او در مصاحبه‌اي گفته بود: «نوشتن من همين‌طوري است. مشكلي با آن ندارم. نكته‌اي باستاني و اوليه در مورد رابطه يك زوج وجود دارد كه همزمان با مواجه شدن با مشكلات اين عصر دستخوش تغيير مي‌شوند. رابطه يك زوج احتمالات و فرصت‌هاي زيادي را براي داستان‌سرايي ايجاد مي‌كند.»
او پيش از اين درباره ساخت پروژه اسپانيايي‌زبانش با بازي كروز و باردم گفته بود: «اگر فيلمنامه‌ام را به موقع تمام كنم و از آن رضايت داشته باشم، شخصيت‌هاي اصلي فيلمم كروز و باردم خواهند بود.» حالا پنه‌لوپه كروز در مصاحبه‌اي كه روز يكشنبه در روزنامه اسپانيايي La Vanguardia منتشر شد، تاييد كرده است كه در اين فيلم بازي خواهد كرد: «فرهادي نوشتن فيلمنامه اين پروژه را به پايان رسانده است و در اين فيلم حضور خواهيم داشت.» كروز درباره اين فيلم مي‌گويد: «قرار است اين فيلم در اسپانيا جلوي دوربين برود اما نمي‌دانيم در كدام شهر. داستان درامي جدي است كه براي بازيگرانش يك نعمت است و همكاري با كارگردان «جدايي نادر از سيمين» شكوهي دست‌نيافتني است.»
كروز و باردم در حال حاضر در فيلم «اسكوبار» به كارگرداني آندريا دي استفانو مقابل يكديگر به ايفاي نقش مي‌پردازند. اين دو از سال 2008 و بازي در فيلم رمانتيك كمدي «ويكي كريستينا بارسلونا» ساخته وودي آلن با يكديگر همبازي نشده بودند. كروز فرصت همبازي شدن با همسرش در تازه‌ترين فيلم فرهادي را خارق‌العاده مي‌داند و مي‌گويد: «هيچ‌كس برنامه‌ريزي‌اش را نمي‌كند و قرار نيست هميشه من و خاوير كنار همديگر بازي كنيم اما اگر همه‌چيز براي هر دوي ما جور باشد، چرا كه نه؟»
گرچه فرهادي زبان اسپانيايي نمي‌داند اما با ساخت فيلم «گذشته» ثابت كرد از پس ساخت فيلم به زبان خارجي برمي‌آيد. انتظار مي‌رود فرهادي فيلمبرداري اين فيلم را سال آينده ميلادي كليد بزند.