حميدرضا خالدي
ديروز از قول رييس كميته عمران شوراي شهر خبري منتشر شد مبني بر اينكه از سال آينده، موتورها نيز براي تردد در محدوده مركزي شهر بايد طرح ترافيك بگيرند. اين مساله از آن جهت حايز اهميت است كه در حقيقت نخستين گام عملي براي ساماندهي موتورسوارهاي شهر تلقي مي‌شود؛ موتورهايي كه به گفته كارشناسان چندين برابر خودروها آلودگي ايجاد مي‌كنند. همين مساله بهانه‌اي شد براي گفت‌وگو با احمد دنيامالي، رييس كميسيون عمران و حمل و نقل شوراي شهر؛ گفت‌وگويي كه علاوه بر بحث ياد شده به بررسي دلايل بروز ترافيك اين روزهاي تهران و تاثير اجراي طرح LEZ هم مي‌پردازد.
ديروز خبري منتشر شد كه حكايت از آن داشت كه از اين پس بايد موتورها نيز براي تردد در داخل مركز شهر، مانند خودروها طرح ترافيك بگيرند. اما در مورد جزييات آن توضيح چنداني داده نشده است. قرار است اين طرح چگونه اجرايي شود ؟
همان‌طور كه مي‌دانيد، هر موتوسيكلت كاربراتوري 5، 6 برابر يك خودرو آلايندگي دارد. از سويي در تهران حدود يك ميليون و 500 هزار موتوسيكلت داريم كه تازه اينها آمارهاي رسمي است و به نظر مي‌رسد حجم موتوسيكلت‌ها چندين برابر اين رقم باشد. به بياني موتوسيكلت‌ها نقش موثري در آلودگي هواي تهران دارند. همين مساله باعث شد تا طرحي در كميسيون مطرح شود كه براساس آن موتوسيكلت‌ها نيز مانند خودروها، براي تردد در مركز شهر، بايد مجوز طرح ترافيك بگيرند. البته شرايط طرح ترافيك براي موتورها متفاوت خواهد بود.
يعني چطور؟
مثلا موتورهاي برقي نيازي به اخذ طرح ترافيك ندارند و مي‌توانند هر كجا كه مي‌خواهند تردد كنند. در عوض موتورهاي كاربراتوري بايد حتما طرح ترافيك داشته باشند آنهم بعد از معاينه فني.
و موتورهاي انژكتوري چطور؟
الان حدود 90- 80 درصد موتورهايي كه در شهرهاي ما تردد مي‌كنند كاربراتوري هستند. در اين طرح موتورهاي انژكتوري هم بايد طرح ترافيك بگيرند. منتها براي تشويق مردم به استفاده از موتورهاي انژكتوري، عوارض و هزينه طرح روزانه آنها نصف موتورهاي كاربراتوري خواهد بود.
قيمتي هم براي طرح ترافيك براي موتورها در نظر گرفته شده است؟
بله. براساس اين طرح، قيمت طرح‌هاي روزانه موتورهاي كاربراتوري 20 درصد و قيمت طرح‌هاي ترافيك موتورهاي انژكتوري 10 درصد قيمت طرح ترافيك خودروها خواهد بود.
يعني موتورها فقط مي‌توانند طرح روزانه بگيرند؟
نه. براي آنها طرح‌هاي سالانه هم در نظر گرفته شده است. قيمت آن هم متناسب با همين فرمول براي طرح‌هاي روزانه مشخص شده، تعيين مي‌شود.
موضوع بعدي، بحث چگونگي نظارت و رصد ورود و تردد موتوسيكلت‌ها در داخل طرح ترافيك است. مشكل اصلي پليس اين است كه نيروي لازم براي برخورد با موتورسوارهاي متخلف را ندارد. پس چطور مي‌خواهيد طرح داشتن آنها را كنترل كنيد؟
براساس هماهنگي‌هاي انجام شده با پليس بعد از آغاز اين طرح، طرح داشتن موتورها نيز مانند خودروها، توسط دوربين‌ها رصد مي‌شود.
و از كي اين طرح اجرا خواهد شد؟
اگر بدون مشكل در صحن شورا تصويب شود، از سال 96 اجرايي خواهد شد.
از حدود يكي، دو ماه قبل، بحث ترافيك سنگين عصرگاهي خيابان‌هاي تهران، به يكي از سوژه‌هاي داغ رسانه‌اي تبديل شد ولي به يكباره اين موضوع رها شد و ديگر كسي نپرسيد كه براي حل معضل ترافيك عصرگاهي تهران چه كاري انجام شد. واقعا دليل اصلي ترافيك تهران چيست؟
اين مساله يك موضوع چندوجهي است. از طرفي در تهران 640 هكتاري، 8 ميليون نفر با فشردگي زيادي زندگي مي‌كنند كه تردد آنها خودش باعث ترافيك مي‌شود. اين درحالي است كه در شهرهاي بزرگ جهان در همين مساحت، نصف يا حتي كمتر از 3/1 اين جمعيت زندگي مي‌كنند. يعني سرانه زندگي در اين شهرها بسيار بالاتر از تهران است. از سويي در بحث آلودگي تهران با اين مساله مواجهيم كه شمال و شرق تهران، از لحاظ موقعيت طبيعي بسته است و در حقيقت اين مناطق در گودال بزرگي قرار گرفته‌اند كه آلودگي هوا را تشديد مي‌كند. به خصوص در فصل زمستان كه موضوع وارونگي هوا مطرح است اين مساله شديدتر است. اين مساله در كنار كوتاه بودن روز و كاهش ساعت كاري مراكز تجاري و مغازه‌ها و شبكه نه چندان متناسب اتوبوسراني و مترو، باعث مي‌شود تا با يك فشردگي ترافيكي در عصرگاهان و ساعت‌هاي ابتدايي شب مواجه باشيم. در حقيقت اينها يكسري عواملي است كه وقتي در كنار هم، قرار مي‌گيرند باعث ايجاد ترافيك‌هاي سنگين در زمستان‌ها مي‌شوند.
اما اين ترافيك، به شيوه امروز آن، تقريبا در هيچ سالي ديده نشده است. شايد به همين دليل باشد كه نظرات مختلفي در مورد دلايل ايجاد اين ترافيك مطرح مي‌شود. از ساختگي بودن ترافيك تا ديدگاهي معتقد است اجراي طرح LEZ باعث شده تا امسال ترافيك اينچنين گلوي شهروندان تهراني را فشار دهد. از ديد شما به عنوان رييس كميسيون عمران و حمل و نقل شورا، اجراي طرح LEZ مي‌تواند دليلي براي ايجاد ترافيك چند هفته اخير پايتخت بوده باشد ؟
همان‌طور كه مي‌دانيد، طرحي كه الان در حال اجراست، به هيچ عنوان طرح كامل LEZنيست و تنها بخشي از آن است. در واقع ناقص است. ضمن آنكه ما معتقديم، در كنار اجراي اين طرح، بايد طوري برنامه‌ريزي كرد كه به ازاي هر خودروي نو و جديدي كه وارد بازار مي‌شود، يك خودروي فرسوده از چرخه حمل و نقل خارج شود. از سويي كارشناسان بر اين باورند كه حدود 30 درصد از ترافيك تهران، ناشي از رفتارهاي غلط ترافيكي است. مثل اينكه ما هنوز نتوانسته‌ايم اين مساله را نهادينه كنيم كه بايد بين خطوط سفيد رانندگي كرد. تا وقتي كه اين مسائل حل نشود، نمي‌توان به حل ترافيك تهران اميدوار بود.
من هنوز جوابم را نگرفتم. به هر حال معتقديد كه اجراي طرح LEZ باعث افزايش ترافيك در تهران شده است يا خير؟
نمي توان به شكل قاطع در اين زمينه اظهارنظر كرد. چون اين طرح به شكل كامل اجرا نشده تا بتوان در مورد تاثيرات مثبت و منفي آن صحبت كرد.
بعد از جنجالي كه در مورد ترافيك برپا شد، آيا با پليس راهور تهران جلسه‌اي داشته‌ايد تا اين مساله را بررسي كنيد؟
قرار بود همين سه شنبه مديران پليس راهور در كميسيون عمران حاضر شوند و در اين مورد صحبت كنيم كه به دليل فوت آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني اين جلسه به بعد موكول شد. ولي در هر صورت اين موضوع در دستور كار كميسيون عمران و حمل و نقل قرار دارد.