سفري براي كوتاه كردن مسير گفت‌وگو با اعراب خليج‌فارس
نعمت‌الله ايزدي
سفير پيشين ايران در عمان
دومين سفر حسن روحاني، رييس‌جمهوري اسلامي ايران به عمان در حالي روز گذشته صورت گرفت كه تهران و مسقط در تمامي سال‌ها و دهه‌هاي گذشته، نه تنها از روابط نزديك، دوستانه و بدون تنشي برخوردار بوده‌اند بلكه روابط و مناسبات اين دو كشور به گونه‌اي است كه مي‌توانيم بگوييم كه داراي روابطي راهبردي هستند. از اين منظر، روابط ايران و عمان به اين سابقه آنقدر داراي ظرفيت و توانمندي‌هايي است كه موجب مي‌شود ارتباطات و رايزني‌ها ميان مسوولان دو كشور در عالي‌ترين سطوح به صورت منظم برنامه‌ريزي و دنبال شود. انجام اين سفر در شرايط كنوني موجب تقويت روابط دوجانبه ميان تهران و مسقط خواهد شد. در اين چارچوب، سران دو كشور روز گذشته ضمن بررسي سطح كنوني روابط و ميزان همكاري‌ها، به بررسي راه‌هاي جديد همكاري با يكديگر براي توسعه روابط و ارتقاي همكاري‌ها پرداختند. با اين حال، از اين دست سفرها و رفت و آمدها هميشه بوده و هست اما آنچه اين سفر را نسبت به سفرهاي پيشين متفاوت و اهميت آن را بيش از پيش كرد، اين است كه سفر مذكور، نخستين سفر رييس‌جمهور ايران به يكي از كشورهاي منطقه پرچالش و حساس خليج فارس پس از دستيابي به برجام و اجرايي شدن توافق هسته‌اي بود. توافقي هسته‌اي، توافقي است كه كشور عمان در به دست آمدن آن و نزديك كردن ديدگاه‌هاي كشورهاي حاضر در آن از جمله ايران و امريكا نقش اساسي ايفا كرد و اينك با لغو قطعنامه‌ها و رفع تحريم‌ها، لازم است كه تهران اين پيام را به دوستان روزهاي سخت بدهد كه آنها را فراموش نكرده و قدردان دوستي‌هاي آنها در روزگار سخت پيشين است. انجام اين سفر و گفت‌وگو در عالي‌ترين سطوح مي‌تواند مسير دستيابي به راه‌حل در جهت باز كردن گره‌هاي موجود در روابط دو جانبه را باز كند. به طور مثال، در اخبار آمده است كه ايران از زمان تحريم، مقداري پول را در بانك‌هاي عماني به صورت سپرده گذاشته است كه اينك عماني‌ها در بازپرداخت آن سپرده مشكلاتي دارند و همين مساله اختلافي ميان برخي نهادهاي ايراني و عماني ايجاد كرده است. بي‌ترديد اين اختلاف‌نظر درخصوص اين مساله حساس، نمي‌تواند بدون گفت‌وگو قابل حل باشد و زماني كه در عالي‌ترين سطح درخصوص مسائل اينچنيني رايزني شود، هم امكان دستيابي به راه‌حل بيشتر است و همزمان دستيابي به آن راه‌حل، كوتاه‌تر مي‌شود. اين سفر مي‌تواند زمينه گفت‌وگوي طرفين درخصوص مسائل پر چالش و متنوع منطقه‌اي و بين‌المللي ميان تهران و مسقط را مهيا سازد. مسوولان ايراني در اين سفر حتما نظرات جمهوري اسلامي را در قبال مسائل مختلف براي مسوولان عماني تبيين كرده و كشوري مانند عمان را درخصوص رفتارها و اقدامات ايران توجيه كرده‌اند. اين كار از جمله كارهاي ضروري و لازم است ما در شرايط كنوني بيش از پيش، از خود تحرك نشان داده و براي آگاه كردن كشورها از نظرات ايران اقدام كنيم. عمان كشوري است كه داراي ارتباطات و مناسبات گسترده و دوستانه‌‌اي هم در عرصه منطقه‌اي و هم در عرصه جهاني است و آگاهي آنها از مواضع ما مي‌تواند به نوعي به ايران به ويژه در شوراي همكاري كمك كند. هرچند كه اين سفر به عمان انجام شد و در ادامه به كويت منتهي گرديد اما مي‌تواند خود حاوي يك پيام مهم براي كشورهاي ديگر اين منطقه نيز باشد؛ به عبارت ديگر، اين سفر مي‌تواند نشانگر اين باشد كه ايران علاقه‌مند است تا با تمامي كشورهاي منطقه خليج فارس مناسباتي در عالي‌ترين سطح داشته باشد. اين سفر مي‌تواند خود زمينه‌ساز كاهش فشارها به ايران شود و هم مي‌تواند راه گفت‌وگو ميان تهران و ديگر كشورهاي عربي را كوتاه‌تر از قبل بكند اما نكته‌اي كه بايد دانست اين است كه ما نبايد تنها به اين سفرها اكتفا كنيم و اين تصور براي ما ايجاد شود كه كار باقي‌مانده‌اي وجود ندارد. همان‌طور كه ايران توانسته است تا با عمان و كويت روابط دوستانه و نزديكي داشته باشد، مي‌تواند همين رابطه را هم با عربستان و قطر داشته باشد و اين كار جز تمسك با ديپلماسي درماني ندارد.