همزمان با بيستم مهرماه
جهان، براي حافظ بزرگداشت برگزار ميكند
ندا آلطيب
در آستانه روز بزرگداشت حافظ، ميرجلالالدين كزازي از تفال به ديوان خواجه شيراز گفت. حسن بلخاري، حافظ را همشأن ابنعربي دانست و كاووس حسنلي نيز از تلاش براي ثبت معنوي جهاني ديوان حافظ، برگزاري برنامههاي بزرگداشت لسانالغيب در 38 كشور جهان و احياي نشان حافظ بعد از چند سال وقفه خبر داد. در دوره اصلاحات كه فرهنگ و هنر جاني تازه گرفته بود، بزرگداشت حافظ با برنامههاي گوناگوني از ارايه مقاله تا اجراي تئاتر و كنسرت موسيقي و با حضور مهماناني سرشناس از كشورهاي گوناگون برگزار ميشد. در سالهاي بعد هرچند اين برنامه حذف شدني نبود اما با شكوه سابق برگزار نميشد. با اين حال به نظر ميرسد امسال خبرهاي خوشي درباره ثبت ديوان حافظ و احياي نشان حافظ به گوش ميرسد. امسال نيز همچون سالهاي گذشته در آستانه بيستم مهرماه روز بزرگداشت حافظ، برنامههاي گوناگوني در تهران و شيراز در حال برگزاري است. از آنجا كه تعدادي از استادان ادبيات روز 20 مهرماه در شيراز حضور دارند، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي ايران شامگاه سهشنبه 18 مهرماه برنامهاي را با سخنرانيهايي از ميرجلالالدين كزازي متخصص شعر كلاسيك، حسن بلخاري رييس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي ايران و غلامعلي حدادعادل رييس فرهنگستان زبان و ادب پارسي برگزار كرد.
در اين برنامه كزازي از فال زني سخن گفت و اينكه آدمي با هر آنچه ميتواند نقش بپذيرد و هر آنچه سخت و افسرده نباشد، ميتواند فال بزند و از همين روست كه ما به ديوان خواجه فال ميزنيم چراكه نقشپذيرترين ديوان در سخن پارسي است: « سرودهها و اشعار حافظ سخت، فشرده و كالبدينه نيست و برترين ويژگي اين سرودهها، چيزي است كه من آن را «آبگونگي» مينامم چراكه آب، سخت، درشت، فِسُرده و دژم نيست، بلكه روان و بيريخت است.» حسن بلخاري نيز از بررسي تطبيقي نگاه حافظ و ابنعربي پرداخت و مواجهه خواجه شيراز را با حقيقت بيواسطه و عارفانه بيان كرد. او از ديگر ويژگي شعرهاي خواجه شيراز نيز سخن گفت: «همه معتقدند كه حافظ در برخي از ابيات خود چنان پرده از اسرار ژرف ما برداشته كه گويي در اين حوزه يك استاد به تمام معنا بوده است و بلكه يك مواجهه عرفاني داشته است. واقعيت اين است كه حافظ استعدادي خدادادي دارد؛ در اين زمينه كه حقيقت را آنچنان ميگويد كه خاص و عام و باسواد و بيسواد آن را درك ميكنند؛ حتي اگر نتوانند دركي معرفتي به دست بياورند، دستكم به دركي عاشقانه خواهند رسيد.
غلامعلي حدادعادل نيز به شرح اهميت مثنوي «آهوي وحشي» در انتهاي ديوان خواجه شيراز پرداخت و آن را قصد حافظ براي به رخ كشيدن توان شاعري توصيف كرد و گفت به دليل توجه عموم به غزليات حافظ، اين مثنوي مورد كمتوجهي قرار گرفته است. و اما بخش اعظم برنامههاي بزرگداشت حافظ در شيراز برگزار ميشود. بخشي از اين برنامهها ديشب در آرامگاه خواجه شيراز برگزار شد و بخش ديگري هم امروز در تالار مركز اسناد و كتابخانه ملي فارس برگزار ميشود. پيش از اين كاووس حسن لي، رييس مركز حافظشناسي اعلام كرده بود كه امسال برنامه حافظشناسي قطعا در ۳۸ كشور جهان و با حضور استادان ادبيات اجرا ميشود. در وضعيتي كه ثبت مثنوي مولانا از طرف سه كشور در يونسكو پيگيري ميشود، حسنلي تاكيد كرد كه تلاش ميكنيم ديوان حافظ به عنوان ميراث معنوي جهاني در يونسكو ثبت شود. امسال و در بيست و يكمين دوره بزرگداشت حافظ، برنامه ويژه او با محور «حافظ و اخلاق» برگزار ميشود و بعد از چند سال نشان درجه يك حافظ نيز احيا ميشود؛ نشاني كه از سال ۷۵ توسط مركز حافظشناسي تاسيس شد و در سالهاي گذشته به چهار حافظپژوه فوشهكور از فرانسه و جيواني درما از ايتاليا، سليم نيساري و بهاالدين خرمشاهي اهدا شد اما از سال ۸۸ اهداي اين نشان براي مدتي متوقف شد و امسال قرار است دوباره احيا شود و سعيد حميديان، استاد دانشگاه علامه طباطبايي اين نشان را دريافت ميكند.