اردكانيان؛ وزارت نيرو و نياز به گفت‌وگوي ملي آب
سينا قنبرپور
روزنامه‌نگار
با ۱۴۰ كاراكتر در توييتر نمي‌توان انتظار داشت گفت‌وگويي شكل بگيرد. با پست‌هاي كوتاه در كانال‌هاي تلگرامي كه بيشتر نگاهي يكسويه را انتقال مي‌دهند نيز گفت‌وگو شكل نمي‌گيرد. حتي در گروه‌ها و سوپرگروه‌هاي تلگرامي كه ۶ تا ۷هزار ممبر حول يك موضوع خاص در آن حضور دارند نيز گفت‌وگو شكل نمي‌گيرد. نياز جامعه ما به گفت‌وگو عميق‌تر از آن ۱۴۰ كاراكتر توييتر و متن‌هاي تلگرامي است آنقدر كه دكتر هادي خانيكي، استاد ارتباطات نيز تاكيد دارد «گفت‌وگو»، «نهادهاي مدني» و «احزاب» سه عامل مهم مورد نياز جامعه ايران است.
پس از پيروزي حسن روحاني در سال ۱۳۹۲ پژوهشي در ايران انجام شد كه بر اساس نتايج آن ۱۰۰ مساله مهمي كه ايرانيان به آن فكر مي‌كردند را دسته‌بندي و اولويت‌بندي كرده بود. برهمين اساس انجمن جامعه‌شناسي ايران، انجمن مطالعات فرهنگي و ارتباطات ايران با همكاري انديشكده تدبير آب ايران مساله «آب» را فرصتي ملي براي گفت‌وگو و تمرين اين مهارت دانستند و يك سلسله نشست براي بررسي آب و مسائل پيرامون آن برگزار كردند؛ «سلسله نشست‌هاي آب، فرهنگ و جامعه». اين نشست‌ها تلاش داشت تا نگاه‌ها را به سوي مساله آب متمركز كند و براي مردم جدي بودن اين مساله را پررنگ‌تر كند؛ اما هيچگاه بحث‌هاي فني درباره آب آنقدر به گفت‌وگو ميان ذي‌نفعان نينجاميد كه از دل آن يك يا چند عامل به عنوان مخربان اصلي محيط زيست و آب شناخته شوند.
در تابستان گذشته نيز بيش از ۱۱۰ كارشناس و فعال صنعت آب با امضاي بيانيه‌اي خطاب به رييس‌جمهور خواستار تعيين و نامگذاري دهه پيش رو به دهه ملي آب و طرح گفت‌وگوي ملي آب شدند. در همين ۴ سال آنچه درباره احياي درياچه اروميه جريان داشت و گزارش‌هايش منتشر مي‌شد، اثر حفر چاه‌هاي كشاورزي و شيوه زراعت در محدوده اين درياچه را بيشتر و بيشتر بر زبان انداخت. اما با‌گذشت ۴ سال از اين اقدام‌ها وقتي در مرداد گذشته رييس‌جمهور «حبيب‌الله بيطرف» را به عنوان گزينه پيشنهادي براي وزارت نيرو معرفي كرد منتقدان سياست‌هاي سازه‌اي در وزارت نيرو كه از وضعيت رودخانه‌هاي كارون و زاينده‌رود نگران بودند با شكل‌دهي جرياني در فضاي مجازي و پشت هشتگ‌هايي بيطرف را عامل خشك شدن زاينده‌رود و آسيب ديدن كارون دانستند و همه معضلات محيط زيست و طبيعت ايران را پشت «سدسازي» و «انتقال آب» جا دادند. عدم رأي اعتماد مجلس به گزينه پيشنهادي وزارت نيرو سبب شد تا اين جريان‌ها شور و حرارت بيشتري به حرف‌ها و فعاليت خود بدهند.
پس از عدم رأي اعتماد مجلس به حبيب‌الله بيطرف ۲۸ نفر خود را به عنوان گزينه پيشنهادي معرفي كردند و كمپين‌هايي در حمايت از آنها شكل گرفت كه حول گروه‌هاي تلگرامي به توصيف ويژگي‌هاي گزينه خودمطرح مي‌پرداخت. اما همه اين گروه‌ها نيز به گفت‌وگو درباره آب منجر نشد و بيشتر به نقد و تخريب گزينه‌هاي جدي‌تر جهت مي‌گرفت.
شايد ساده‌انگاري باشد اگر در تحليل خود درباره وضعيت محيط زيست ايران «سدسازي» و «انتقال آب» را تنها عامل تخريب طبيعت ايران بدانيم و به جاي گفت‌وگو و بحث در اين باره و يك‌جا جمع شدن فعالان و ذي‌نفعان آب، جزيره به جزيره در گروه‌هاي تلگرامي حكايت آن شويم كه خود گوييم و خود خنديم....
موضوع فقدان گفت‌وگو در جامعه ايران كه سياست از آن رنج بسيار برده پس از پررنگ‌تر شدن مساله آب به محوري براي طرح يك پيشنهاد تبديل شد. اينكه با محور قرار دادن آب تمرين گفت‌وگو كنيم تا هم مساله‌اي مهم را رسيدگي كنيم و هم پذيرش نظرات همديگر را قدر نهيم. گفت‌وگوي ملي آب پيشنهادي بود كه پيش‌تر از سوي دكتر هادي خانيكي در همان سلسله نشست‌ها مطرح شده بود.
«فدراسيون صنعت آب ايران» كه تشكلي زيرمجموعه اتاق بازرگاني ايران است نيز سال گذشته و درشرايطي كه در اساسنامه‌اش براي ايجاد صداي واحد آب تاكيد شده در جلسه‌اي به «احمدعلي كيخا» ناظر مجلس در شوراي عالي آب پيشنهاد داد تا هدايتگر موضوع گفت‌وگوي ملي آب شود و از طريق شوراي عالي آب اين رفتار را در كشور نهادينه كند.
حال كه «رضا اردكانيان» به عنوان گزينه پيشنهادي وزارت نيرو به مجلس شوراي اسلامي معرفي شد و برنامه خود را به نمايندگان ارايه كرده است خوب است اين موضوع را در دستور كار خود قرار دهد و علاوه بر همه برنامه‌هايي كه براي اداره وزارت نيرو پيشنهاد كرد موضوع «گفت‌وگوي ملي آب» و «ديپلماسي آب» را در صدر قرار دهد.
اردكانيان در ۱۰ سال گذشته بيش از هر زمان ديگري تعامل و گفت‌وگو با ساير كشورها و اقوام را تمرين كرده است و مي‌تواند ساختمان وزارت نيرو را علاوه بر آنكه به مديريت بهتر آب و برق اختصاص دهد به ساختماني براي ديپلماسي چه در داخل و چه براي خارج از ايران تبديل كند. جايي كه همه ذي‌نفعان داخلي آب گرد هم آمده و هر نقد و نظري دارند فارغ از تخريب‌ها و تهمت‌ها مطرح كنند و خوشبختانه وزارت نيرو پژوهشكده و دانشكده و نيروي علمي هم دارد كه بتواند از دل اين گفت‌وگوها راهكارهاي عملياتي استخراج و پيشنهاد كند.