محمد(ص) پيام‌آور رحمت

پيامبر اكرم (ص) را قرآن به عنوان رحمت‌للعالمين معرفي كرده است و ايشان مظهر رحمت عام خداي تبارك و تعالي است. رحمانيت پيامبر اكرم (ص) داراي ابعادي است. يكي از ابعاد رحمانيت پيامبر در آيه 159 سوره آل‌عمران بيان شده: «رحْمةٍ مِن‌الله لِنْت لهُمْ» اي پيامبر از خاستگاه رحمت الهي هست كه تو نرم‌خو هستي و سپس «ولو كنت فظاً غليظ القلب» يعني اگر انسان خشن بودي و قلبي دشوار و نفوذناپذير داشتي، اين مردم از اطراف تو پراكنده مي‌شدند؛ به دنبال اين جنبه از شخصيت پيامبر قرآن دستور مي‌دهد: «فاعْفُ عنْهُمْ» اگر كوتاهي از آنها ديدي ببخش و بالاتر اينكه «واسْتغْفِرْ لهُمْ وشاوِرْهُمْ فِي الْأمْر» يعني نه فقط اينكه بدي‌هاي آنها را ناديده بگير بلكه براي آنها درخواست بخشش كن و آنها را طرف مشورت خود قرار بده. رحمانيت خداوند كه پيامبر اكرم (ص) مظهر اوست از آنجا رفتار فردي ايشان و برخورد ايشان با امت خودشان در اين خاستگاه شكل مي‌گيرد و به مشورت در امور ختم مي‌شود. در باب رحمانيت پيامبر اكرم (ص) از بعد ديگري هم مي‌توان ياد كرد. بعدي كه مسوولان و كارگزاران ما نياز دارند از آن تاسي بپذيرند در آيه 61 سوره توبه آمده است. در اين آيه اشاره مي‌شود برخي از منافقان پيامبر را آزار و اذيت مي‌كردند و مي‌گفتند « هُو أُذُنٌ» و مي‌گفتند هركس، ‌هرچيزي به پيامبر مي‌گويد ايشان تاييد مي‌كنند با اينكه حرف‌ها متفاوت و متناقض است. قرآن اين عيب‌جويي بدخواهان پيامبر را نقل مي‌كند و جواب مي‌دهد‌: «قُلْ أُذُنُ خيْرٍ لكُمْ » پيامبر اگر گوش هست، گوش خير هست. كسي مانند پيامبر به عنوان رهبر يك جامعه بايد گوش باشد و جنبه خيريت و شنوا بودن پيامبر اين بود كه « يومِنُ بِاللهِ ويُومِنُ لِلْمُومِنِين ورحْمةٌ لِلذِين آمنُوا مِنْكُمْ» يعني اعتماد به مومنين دارد؛ يكي از ابعاد شنوا بودن پيامبر اين است كه اين كار رفعت براي مومنين است؛ شرح صدري كه خداوند به پيامبر دارد روح پيامبر بايد بسيار بزرگ باشد. روح پيامبر بايد ظرفيت گنجايش تمام بداخلاقي‌ها و دشواري‌هايي كه در جامعه وجود دارد را داشته باشد؛ او از يك طرف چون مهربان است و رحمت‌للعالمين است بايد توان شنيدن همه بهانه‌جويي‌ها و سنگ‌اندازي مردم را داشته باشد و از طرفي ديگر سخنان مختلف را بشنود، چون اگر غير از اين باشد نشان مي‌دهد او پيامبر رحمت نيست و چون مي‌دانيم كه پيامبر رحمت است در رفتار و كردار ايشان ابعاد مختلف رحمانيت پيامبر جلوه كرده است. تاريخ صدر اسلام نشان مي‌دهد پيامبر اسلام (ص) دل فراخ و گوش شنوايي داشته‌اند؛ همانطور كه در قرآن كريم آمده است: «عزيزٌ عليهِ ما عنِتُّم» او هرآنچه شما را به دشواري بيندازد براي پيامبر سخت و ناگوار است و «حريصٌ عليكُم بِالمُومِنين رووفٌ رحيمٌ» براي پيامبر خيلي دشوار بود اگر مي‌ديد فردي يا جمعي يا گروهي به سختي مي‌افتند و خيلي نسبت به مردم توجه داشت و نسبت به مسلمانان از هر نژاد مهربان بود. رحمت پيامبر تنها براي مسلمانان نبود بلكه براي همه انسان‌ها به وي‍ژه كساني كه به ايشان ايمان مي‌آوردند، بود.
استاد حوزه علميه و پژوهشگر مسائل ديني