دومين تظاهرات عليه نتانياهو در تل‌آويو برگزار شد
«راهپيمايي شرم»
روح‌الله نخعي
بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي روزهاي درگيري با بحران‌هاي متفاوت را پشت سر مي‌گذارد. از يكسو اعتراض به تصميم دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده مبني بر اعلام قدس به عنوان پايتخت اسراييل و از سوي ديگر هم اعتراض‌ها به فساد آقاي نخست‌وزير كه هزاران اسراييلي را به خيابان‌ها كشانده است. در 48 ساعت گذشته، هزاران نفر از مردم اسراييل در اعتراض به آنچه فساد بنيامين نتانياهو مي‌خوانند، در تل‌آويو راهپيمايي كردند. همزمان، در ديگر شهرهاي اسراييل نيز تظاهرات جريان داشت. اين تظاهرات، در ادامه زنجيره تظاهراتي است كه با عنوان «راهپيمايي شرم» حدود يك سال است شنبه‌شب‌ها در شهر پتاتيكوا، شهر محل تولد دادستان كل برگزار مي‌شود. اين اعتراضات كه در هفته‌هاي ابتدايي با شركت چندده‌نفر آغاز شده بود، در طول سال گذشته به چندهزار شركت‌كننده هم رسيد. اعتراض تظاهرات‌كنندگان به طول‌كشيدن روند رسيدگي قضايي به اتهامات فساد اقتصادي و سياسي نتانياهو بوده است؛ اما دو هفته پيش در واكنش به طرح «قانون توصيه»، رهبران تظاهرات آن را به تل‌آويو منتقل كردند. اين طرح در صورت تصويب، انتشار توصيه پليس به دادگاه درباره پرونده‌ها و نيز بعضي جزييات را ممنوع مي‌كند. مخالفان نتانياهو اين طرح را تلاشي براي مخفي‌كردن روند رسيدگي به دو پرونده فساد او مي‌دانند. يكي از اين دو پرونده مربوط به دريافت هديه‌هاي غيرقانوني از بازرگانان و ديگري مربوط به توافقات با يكي از رسانه‌ها براي پوشش خبري مثبت است. روزنامه اسراييلي هاآرتص در اين باره مي‌نويسد: «همسر نتانياهو و بعضي از نزديكان سياسي او نيز در اين پرونده‌ها و ديگر پرونده‌هاي مشابه درگير هستند. ميكي زوهار، نماينده و از اعضاي حزب ليكود، حزب متبوع نتانياهو، نيز گفته بود حزبش بايد نزد مردم اذعان كند كه اين طرح براي حفاظت از نخست‌وزير تهيه شده است. نتانياهو در فاصله تظاهرات هفته گذشته تا اين هفته در حركتي كه در واكنش به اين تظاهرات خوانده شد اعلام كرد كه در طرح تغييراتي ايجاد شده تا بر پرونده او تاثيري نگذارد.
تعداد شركت‌كنندگان تظاهرات اين هفته به روايت رويترز، هاآرتص، دويچه وله و ديگر رسانه‌ها، 10هزار نفر بوده اما وب‌سايت «اورشليم پست» اين تعداد را 25هزار نفر گزارش كرده است. تظاهرات هفته گذشته جمعيت بيشتري داشته كه از 20 تا 50 هزارنفر تخمين زده مي‌شود و بيشترين تعداد شركت‌كنندگان در اين تظاهرات هفتگي را داشته است. هفته گذشته، ترامپ اعلام كرد، سفارت امريكا در اسراييل را از تل‌آويو به بيت‌المقدس منتقل مي‌كند. در واكنش به اين تصميم، راهپيمايي‌هاي اعتراضي در كشورهاي مختلف دنيا برگزار شد و رهبران سياسي نيز به شكل بي‌سابقه‌اي به اين تصميم اعتراض كردند. تظاهرات فلسطينيان در شرق بيت‌المقدس، كرانه باختري و غزه نيز با حملات نيروهاي اسراييلي به خشونت كشيده شد. بعضي رسانه‌هاي اسراييلي معتقدند، اين اعتراضات عليه اسراييل باعث تقويت جايگاه نتانياهو به عنوان رهبر اسراييل شده و همين باعث كاهش جمعيت تظاهركنندگان نسبت به هفته گذشته بوده است.
هاآرتص در اين باره مي‌نويسد: نتانياهو در تلاش است توجه افكار عمومي را به سمت اين تقابل بين‌المللي منحرف كند تا فشارها بابت پرونده‌هاي قضايي‌اش كم شود. مساله نجات نتانياهو در صحنه داخلي حتي به عنوان بخشي از علت لابي اسراييل در امريكا براي اتخاذ اين تصميم عنوان مي‌شود. از سوي ديگر برخي از تحليل‌گران و نيز رهبران تظاهرات معتقدند، اعلام عقب‌نشيني هفته گذشته نتانياهو در رابطه با طرح در دست بررسي نيز بر كاهش جمعيت تظاهرات‌كنندگان موثر بوده است. در روزهاي قبل از تظاهرات اين هفته هاآرتص نوشته بود، در صورتي كه جمعيت تظاهرات در اين هفته افزايش پيدا كند، ادامه كار براي نتانياهو بسيارسخت مي‌شود. احتمالا تعداد تظاهرات‌كنندگان در تظاهرات هفته آينده نيز براي هر دو طرف دعوا مهم خواهد بود.
در ميان واكنش‌هاي منفي مردمي و دولتي به تصميم ترامپ در رابطه با پايتخت اسراييل، رهبران اروپايي نيز در اين باره اعلام موضع كرده بودند. نتانياهو در پاسخ به اين اعتراضات و در تلاش براي جلب حمايت ديگر كشورها نسبت به اين تصميم، اين هفته به فرانسه سفر كرده بود؛ اما رسانه‌هاي اسراييلي معتقدند اين اعتراضات ممكن است بر توانايي مذاكره نتانياهو با اروپاييان تاثير منفي بگذارد. ليكود، بر همين اساس اعتراضات تظاهرات‌كنندگان در زماني كه نتانياهو در صحنه بين‌المللي با مخالفان اسراييل روبه‌روست را اقدامي سياسي از سوي مخالفان چپ‌گراي نتانياهو، عليه مصالح و امنيت ملي مي‌خواند؛ از سوي ديگر، رويترز مي‌نويسد كه ادامه روند رسيدگي پرونده‌ها ممكن است نتانياهو را مجبور به استعفا كند. راه ديگر پيش روي نتانياهو، برگزاري انتخابات براي تثبيت مشروعيت خود در جايگاه رهبري است اما ادامه و گسترش اعتراضات ممكن است بر محبوبيت نتانياهو تاثيري منفي بگذارد. برخلاف آنچه حزب ليكود مي‌گويد رويترز و ديگر رسانه‌ها گزارش مي‌دهند كه در ميان تظاهرات‌كنندگان، هواداران هر دو حزب حضور دارند. رهبران تظاهرات نيز بر فراجناحي‌بودن تظاهرات تاكيد دارند و اعتراض خود را نسبت به فساد و سوءاستفاده نتانياهو از قدرت عنوان مي‌كنند. اين روند ممكن است باعث شود، برگزاري انتخابات براي راست‌گرايان اسراييل نيز حاصلي مانند آنچه براي راست‌گرايان بريتانيا اتفاق افتاد به ارمغان بياورد اما با افزايش فشارها و ادامه پيگيري‌هاي قضايي شايد راه ديگري پيش روي نتانياهو باقي نگذارد.