تشكيل اتاق‌هاي فكر و گفت‌وگوي ملي
محمود ميرلوحي
مذاكرات رودرروي جناح‌ها، تعامل مسوولان بخش‌هاي مختلف حاكميت و گفت‌وگوي ملي مدت‌هاست كه كليد واژه سخنان كنشگران سياسي و به ويژه اصلاح‌طلبان شده است. با اين حال اين ايده هنوز به عمل نرسيد. البته در بخش‌هايي و بين جريان‌هايي تعاملاتي رخ داد اما وسعت آن در حدي نبود كه بتوان نام آن را گفت‌وگوي ملي گذاشت. با اين حال روزگذشته اسحاق جهانگيري به عنوان يكي از مطرح‌ترين اصلاح‌طلبان حاضر در قدرت اين ايده را مطرح كرد و همين موضوع توجهات را جلب كرده تا شايد حركت در راه عمل به گفت‌وگوي ملي آغاز شود. محمود ميرلوحي، فعال سياسي اصلاح‌طلب معتقد است كه مي‌توان با تشكيل اتاق‌هاي فكر و تقسيم‌بندي حوزه‌هاي مختلف اجتماعي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي آن را به عمل نزديك‌تر كرد.
روزگذشته اسحاق جهانگيري در يك سخنراني صحبت از گفت‌وگوي ملي به عنوان يك راهكار سياسي براي افزايش همدلي در راستاي حل مشكلات كشور كرد. به نظر شما اينكه اين صحبت از جايگاه معاون اول بيان مي‌شود چه پيامي دارد؟
معاون اول رييس‌جمهور به عنوان يك اصلاح‌طلب در سخنراني اخيرش بر ضرورت آغاز گفت‌وگوي ملي به عنوان يك راهكار تاكيد كرده است. ضمن اينكه مقام‌معظم رهبري پيشتر از آقاي جهانگيري خواسته بود تا نظرات اصلاح‌طلبان را به ايشان منتقل كند. معاون اول در جناح رقيب و جريان اصلاحات جايگاه ويژه‌اي دارد و اين گفته مي‌تواند عملي شدن اين راهكار را تسريع كند.
گفت‌وگوي ملي چقدر امكان اجرايي شدن دارد؟ به هر حال مدت كمي نيست كه اين ايده از سوي اصلاح‌طلبان بيان شده است. چرا به مرحله عمل نرسيد؟
در انتخابات اخير رياست‌جمهوري اجتماعات مردمي برخي گسل‌هاي موجود در اجتماع را به گوش مسوولان رساند. مشكلاتي در حوزه جوانان، زنان، اقوام و اقتصادي از جمله اين گسل‌ها بودند. نرخ مشاركت بالا در انتخابات در دنيا كم نظير بود اما متاسفانه هنوز تلاش نمي‌كنيم با ديدن اين واقعيت‌ها به مرحله عمل برسيم. متاسفانه در همين راستا پيشنهاد همكاري جناح‌ها و گفت‌وگوي ملي داده شد، اما عملي نشد. نه تنها اعتنايي به اين ايده نشد بلكه در، بر پاشنه قبلي چرخيد. برخي تندروها و حتي رسانه ملي جامعه را به‌شدت دو قطبي كردند. اگر بخواهيم صداي اعتراضات اخير مردم را بشنويم بايد مساله اقتصاد و مشكلات نظام بانكي كشور را حل كنيم. بايد تبعيض حوزه‌هاي زنان و اقوام مورد توجه قرار بگيرد. اخيرا وزارت كشور جلساتي را در همين راستا برگزار كرده و گفت‌وگوي احزاب را كليد زده است. پيشنهاد من اين است كه لااقل همين جلسات در حضور مقام معظم رهبري و آقاي رييس‌جمهور برگزار شود. لااقل بين احزاب بتوانيم گفت‌وگويي را برقرار كنيم. گفت‌وگو بين دو جناح كشور بايد در دستور كار قرار بگيرد.
آيا گفت‌وگو بين جناح‌ها شموليت ملي بودن را دارد؟
آغاز راه گفت‌وگوي ملي مي‌تواند با دو جناح سياسي كشور باشد. آنها امروز از تريبون‌ها يكديگر را خطاب قرار مي‌دهند. متاسفانه صدا و سيما نيز همكاري خاصي در اين زمينه نمي‌كند. بيشتر به يك طيف سياسي خاص توجه مي‌كند. بعد از اعتراضات و تظاهرات اخير نيز تحولي براي دستيابي به گفت‌وگوي ملي نمي‌بينيم. جريان‌هاي سياسي نيز تمايل و اقدامي براي آغاز تعاملات انجام نداده‌اند. گروه‌هاي ديگري هم هستند كه اصلاح‌طلب و اصولگرا نيستند اما در چارچوب قانون اساسي مي‌خواهند كار كنند. وقتي كه جرياني مثل نهضت آزادي اصرار دارد كه در چارچوب قانون اساسي مي‌خواهد فعاليت كند، چرا بگوييم كه حتما چنين قصدي نداريد. مي‌توان گروه‌هاي ديگر را هم به رسميت شناخت. براي گفت‌وگوي ملي در مراحل بعدي مي‌توان از چنين گروه‌هايي نيز دعوت كرد.
ايده شما براي عملي شدن اين راهكار چيست؟ در چه صورتي مي‌توان اين مساله را از حالت ايده و انتزاعي بودن خارج كرده و به عمل رساند؟
گفت‌وگوها در سطح ملي مي‌توانند در حوزه‌هاي مختلفي انجام شوند. در حوزه‌هاي اقتصادي و اجتماعي و سياسي مي‌توان چنين گفتوگوهايي ترتيب داد و از متخصصين امر بهره برد. امروز اشتغال وابسته به منابع مالي خارجي است و نيازمند افزايش سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي است. اگر قرار است كه پيام اعتراضات اخير مردم را دريافت كنيم و منتظر حادثه ديگري براي بيرون آمدن از انفعال نمانيم بايد به جاي اتاق‌هاي بحران و حل آشوب، اتاق‌هاي فكر و گفت‌وگوي پيش از بحران تشكيل دهيم و گفت‌وگوي ملي را پيش ببريم. مسوولان در ايجاد فضاي تعامل در كشور تعلل كردند و بايد اين تعلل را امروز جبران كنيم. لذا به‌شدت نيازمند گفت‌وگو هستيم و حتي در حوزه مسائل امنيتي نياز به گفت‌وگو احساس مي‌شود. مساله امنيت فضاي مجازي را بايد با تعامل پيش ببريم. اتاق‌هاي فكري كه بر اساس تحليل‌هاي اجتماعي شكل مي‌گيرد بايد در اين موارد تصميم‌گيري كنند. اگر با محورهاي ويژه گفتوگوهايي را ترتيب بدهيم زودتر به نتيجه خواهيم رسيد. مدت‌هاست كه صحبت كردن سياستمداران كشور مونولوگ است. به اين مونولوگ‌ها بايد پايان داد و حرف‌هاي ديگر را شنيد. ديالوگ و تبادل نظر، راه‌حل امروز مشكلات كشور است و متن جامعه از اين امر استقبال خواهد كرد.