تلاش كنگره
براي‌كاهش اختيارات ترامپ
ميثم سليماني
در دهه‌هاي اخير جهان در برابر يك واقعيت انكار‌ناپذير قرار دارد و آن اين است كه ايالات متحده امريكا بر مبناي بررسي‌هاي جهاني قدرتمند‌ترين ارتش دنيا را در اختيار دارد. از طرفي رييس‌جمهور ايالات متحده با اختيارات بسيار زياد خود فرماندهي كل قواي اين كشور را برعهده دارد. از همين رو هميشه اين نگراني در امريكا وجود داشته است كه به ناگاه اين ابزار قدرتمند در اختيار فردي خطرناك و غير قابل كنترل قرار گيرد البته پيش‌بيني‌هاي لازم در چنين مسيري در نظر گرفته شده است. طبق قانون اساسي امريكا راه‌اندازي هرجنگي نيازمند تصويب كنگره اين كشور است و رييس‌جمهور امريكا بايد براي دستور و فرماندهي جنگ مجوز كنگره را در اختيار داشته باشد در غير اين صورت آغاز هرگونه جنگي از سوي رييس‌جمهور غيرقانوني خواهد بود. اما در حال حاضر از سال 2001 كه اعضاي كنگره امريكا به رييس‌جمهور اختياراتي قابل توجه در زمينه مبارزه با تروريسم و دشمنان ايالات متحده داده‌اند تاكنون عملا دست كنگره براي دخالت در تصميم‌هاي نظامي رييس‌جمهور تا حد زيادي كوتاه شده است. گفتني است علاوه بر جورج بوش، باراك اوباما نيز با استفاده از اين مجوز درمبارزه عليه داعش ورود پيدا كرد اما اكنون دونالد ترامپ با استفاده از همين مجوز دست به حمله نظامي در سوريه مي‌زند. از همين رو نمايندگان كنگره به‌شدت نگران شده‌اند كه اين ابزار نظامي قدرتمند در اختيار فردي قرار گرفته كه جنون قدرت وي ممكن است كشور را به سمت يك اقدام خطرناك سوق دهد. سناتور ماركو روبيوي جمهوري‌خواه از ايالت فلوريدا و اليزابت وارن دموكرات از ايالت ماساچوست كه معمولا ديدگاه‌هاي همسويي با يكديگر ندارند، هردو تاكيد كردند كه رييس‌جمهور بايد يك استراتژي جامع و مشخص درباره سوريه را ارايه دهد. هردو سناتور بلندپايه كه حتي ممكن است بخواهند در انتخابات رياست‌جمهوري آينده نيز حضور پيدا كنند پس از حمله امريكا و متحدانش به سوريه اين سخنان را مطرح كردند. به گزارش واشنگتن پست اين رويكرد اكنون در تمام طيف‌هاي سياسي پس از حمله به سوريه وجود دارد. تمام آنها اكنون برروي تاثير حملات، منافع امريكا در خارج از كشور و قدرت رييس‌جمهور براي اقدام نظامي در حال بحث و اظهارنظر هستند. وارن رسما اعلام كرد، اگر ترامپ مي‌خواهد دخالت نظامي امريكا در جنگ داخلي سوريه را گسترش دهد، بايد از كنگره درخواست مجوز كند و يك استراتژي جامع با اهداف واضح و برنامه‌اي براي دستيابي به آن ارايه دهد. روبيو نيز هرچند در سخنان خود اشاره‌اي به مجوز كنگره براي اعزام نيرو نكرد اما خواستار يك راهبرد واقعي و جامع براي پايان دادن به تهديد اسد براي مردم خود، منطقه و ايالات متحده و همچنين براي مقابله با حمايت روسيه و ايران از حكومت سوريه شد. لازم به ذكر است حمله نظامي بامداد روز شنبه زماني انجام شد كه مجلس سنا فشارهاي جديدي را براي تصويب مجوز تجديد نظر در استفاده از نيروي نظامي و قانون AUMFآغاز كرد تا جايگزيني براي قانوني شود كه در سال 2001براي حمله به افغانستان و سپس براي عراق مورد استفاده قرار گرفت و مداخله نظامي امريكا را توجيه مي‌كرد. با اين حال حدود 5 سال است كه در ميان نمايندگان كنگره امريكا بحث درخصوص موضوع وجود دارد اما هيچگاه به يك توافق جامع ختم نشد تا اختيارات رييس‌جمهور در خصوص استفاده از قواي نظامي باز تعريف شود. با اين وجود با توجه به اينكه دولت دونالد ترامپ به‌طور كلي كنگره امريكا را در دستورات نظامي خود ناديده گرفته است و هيچ تلاشي نيز براي جلب رضايت اعضاي آن انجام نداده آنها نيز به‌شدت از ادامه اين روند نگران و ناراحت هستند. تيم كين سناتور دموكرات كه همواره فردي پيشرو براي محدود كردن قانون AUMF شناخته مي‌شود حمله به سوريه بدون يك استراتژي گسترده را غيرقانوني دانست. وي در سخناني عنوان كرد در حال حاضر چه چيزي مي‌تواند دونالد ترامپ را در خصوص بمباران ايران يا كره شمالي به عنوان گزينه‌هاي بعدي متوقف كند. وي افزود: رييس‌جمهور بايد تاييد كنگره را قبل از اينكه به سوريه حمله كند و يك اشتباه بزرگ را مرتكب شود دريافت كند.
سناتور ليندزي گراهام يكي از اعضاي با نفوذ كميته نيروهاي مسلح مجلس سنا نيز روز شنبه اعلام كرد كه حملات نشان از يك انسجام سياسي در خصوص استفاده از سلاح شيميايي است و نه بيشتر از آن. وي افزود: دولت داراي يك استراتژي است و اينكه مي‌خواهد سريع‌ترين راه براي خروج از سوريه را پيدا كند. وي در بيانيه‌اي از سياست‌هايي كه موجب تقويت دستان روسيه و ايران كه متحدان سوريه به حساب مي‌آيند مي‌شود، انتقاد كرد. وي افزود ما بحران در سوريه را ناديده گرفتيم. اين مشكل ما نبود. اين استراتژي زماني كه در دوره اوباما به تصويب رسيد شكست خورده بود و حالا اين استراتژي از بين رفته است.
به نظر مي‌رسد بناست تغييراتي در خصوص قانون AUMF صورت گيرد، اختيارات رييس‌جمهور محدودتر خواهد شد و احتمالا اجازه حمله دوباره به سوريه را نخواهد داد. مايك پمپئو گزينه معرفي شده براي تصدي وزارت خارجه هفته گذشته عنوان كرد كه از قانون جديد AUMF حمايت خواهد كرد. رهبران رده بالاي كنگره اغلب خواستار بررسي دقيق‌تر رويكرد ايالات متحده به سوريه ونقش كنگره در آن شده‌اند.
در شرايط كنوني و فشارهاي متعدد برروي دولت بسياري منتظر ارايه استراتژي جديدي در خصوص سوريه هستند كه تيم جديد سياست خارجي و امنيت ملي ترامپ بايد آن را تهيه كنند. هنوز مايك پمپئو تاييديه سنا را براي حضور در كابينه به عنوان وزيرخارجه دريافت نكرده است و جان بولتون نيز به عنوان مشاور امنيت ملي جديد در حال تغييرات شوراي امنيت ملي امريكا است تا تركيب مورد نظر خود را ايجاد كند. مشخص نيست كه افرادي مانند پمپئو و بولتون چه استراتژي را در خصوص سوريه دنبال خواهند كرد و اصلا معلوم نيست كه دولت امريكا در ميان تمام رسوايي‌ها و چالش‌هايي كه با آن روبه‌رو است بتواند استراتژي مدون و هدفمند را ارايه دهد. از طرفي ديگر كنگره امريكا به‌شدت دنبال محدود كردن اختيارات رييس‌جمهور در استفاده از نيروهاي نظامي است چرا كه حمله به سوريه هرچند حمايت كلي سياستمداران را به همراه داشته اما سوالات متعددي را در خصوص آينده به وجود آورده كه همه از دولت توقع دارند به آنها پاسخ دهد.