چند توجيه براي يك مفقودي
محمدعلي ابطحي
خبر مفقودي سعيد مرتضوي را هنوز نميتوانم جدي بگيرم. دادستاني كه دو دهه اسمش مو بر تن اهالي رسانه و فرهنگ و سياست سيخ ميكرد، و در مجموع به اشاره او دهها سال زندان براي اهالي انديشه ايران بريده شده است و حالا فقط به دو سال زندان محكوم شده، براي اينكه اين دو سال زندان نرود فراري شده است.
وقتي خبر را شنيدم اولين نكتهاي كه به ذهنم رسيد و ميتوانست توجيه فراري شدنش باشد، اطلاع منحصر به فردي بود كه او از سوراخ سمبههاي زندان داشت. احتمالا گمان برده كه نكند او را به يكي از آن نقاطي ببرند كه فقط او از آنها اطلاع داشت. كهريزك يكي از آنان بود. براي پيدا شدنش بايد اول تضمين بدهند كه او را به آنجاها كه او ديگران را ميبرد، نميبرند.
توجيه دوم فراري شدنش ميتواند اين باشد كه بترسد در اختيار قضاتي قرار بگيرد كه او دوروبرش داشت و به طور ويژه بعضي پروندهها را به آنها ميداد. اطرافيانش معروف بودند. يكي از آنها قاضياي بود كه نماينده وي در كهريزك بود و اخيرا به جرم فسادهاي گوناگوني دستگير شد و احتمالا در زندان است. به مرتضوي بگويند كه مراحل اجراي حكم گذشته و دوستان او حكم جديدي نميخواهند به او بدهند شايد پيدا شود.
توجيه سوم فراري شدنش احتمالا همان چيزي است كه ميتواند حكمت عدم دستگيري رييسش، احمدينژاد باشد. در اين مورد هم اگر به او گفته شود چيزي نيست كه به صورت واقعيت يا شايعهاش بين مردم پخش نشده باشد. دير رسيده. ضمن اينكه با او در نظام حقوق بينالمللي مثل خاوري برخورد نميكنند. من وقتي بحث فراري بودن او را شنيدم، فكر كردم از زندان فرار كرده است. به همان دليل كه گفتم. همه جاي زندانهاي تهران را بلد بود. در ماجراهاي 88 كه خيلي وقت گرانبهايش را شخصا در داخل زندان ميگذراند. لذتي كه او در صحبت با زندانيان معروف ميبرد بيشتر از خوردن بستني در گرماي ظهر كوير بود. گذشته از اين شوخي و جديها، محكومان احكام مرتضوي اكثرا از اهالي فرهيخته كشور بودند و از انتقام لذت نميبرند. اما همهشان منتظر ديدن او پشت ميلههاي زندانند. از بس برايشان اين خبر شگفتانگيز است. در تاريخ اين موجود كمنظير است.من يك احتمال ديگر را هم بعيد نميدانم. ديده اوضاع كشور خيلي به هم ريخته است. او هم هوس كرده يك مدت فراري باشد و بعد در صحنه دفاع از حقوق مردم ظاهر شود و عليه ظلم سخنراني و فكر كند كه منجي عدالتخواه مردم ايران خواهد بود. توهم از مرضهاي مسري است. به خصوص از رييس به مرئوس. و توقع داشته باشد قربانيانش تشويقش كنند.