عليرضا كيانپور
چندروز مانده به موعد اعلام موضع نهايي دونالد ترامپ درمورد برجام، رييس‌جمهوري از آمادگي كامل ايران براي مقابله‌به‌مثل با هر تصميمي ازسوي ايالات متحده سخن مي‌گويد و درحالي كه اكثر ناظران و تحليلگران بيشتر به عواقب و نتايج تصميم ترامپ در مناسبات بين‌المللي و سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران توجه دارند، برخي تحليلگران نيز بيش از هرچيز نگران اوضاع داخلي كشور هستند. علي مطهري، نايب‌رييس مجلس شوراي اسلامي اما نه‌تنها نگران اوضاع داخلي كشور نيست، بلكه خروج احتمالي امريكا از برجام را نيز در حكم شكستي براي ايالات متحده در عرصه بين‌الملل دانسته و معتقد است ايران حتي مي‌تواند درصورت پايبندي ديگر طرفين برجام به تعهدات‌شان در اين توافقنامه باقي بماند. در ادامه مشروح گفت‌وگوي «اعتماد» با مطهري را مي‌خوانيم.
باتوجه به زمزمه‌هاي خروج امريكا از برجام طي چند روز آينده و در شرايطي كه به‌زعم برخي تحليلگران بسياري از منافع جمهوري اسلامي ايران در برجام محقق نشده، به نظر شما خروج ايالات متحده از برجام به نفع ما خواهد بود يا ادامه اين توافق همچنان منافعي براي ما به همراه خواهد داشت؟
فكر مي‌كنم ادامه روند برجام مشروط به خروج امريكا، همچنان به رفتار اروپايي‌ها و ديگر طرفين اين توافق وابسته است. در واقع اگر اروپايي‌ها متعهد شوند كه در مقابل جريمه‌هاي احتمالي امريكا عليه‌شان ايستادگي خواهند كرد و بطور جدي پاي برجام مي‌ايستند، طبيعتا احتمال دارد كه ايران همچنان در برجام باقي بماند.
يعني حتي بدون حضور امريكايي‌ها و صرفاً درصورت تعهد كشورهاي اروپايي در برجام مي‌مانيم؟
بله. تا زماني كه كشورهاي اروپايي همچنان بر تعهدات خود پايبند باشند، ما نيز مي‌توانيم در توافق بمانيم. مگر اينكه اروپايي‌ها نيز به‌صورت علني اعلام كنند كه از اين توافق بين‌المللي خارج خواهند شد. با اين حال اگر ضمانتي وجود نداشته باشد كه كشورهاي اروپايي در مقابل فشار امريكا مي‌ايستند، طبيعتا بهتر است كه ما هم از اين توافق خارج شويم.
درصورت خروج امريكا از برجام و عدم تعهد كشورهاي اروپايي نسبت به اجراي تعهدات خود، فكر مي‌كنيد اين اتفاق چه تاثيري در مناسبات سياست داخلي خواهد داشت؟ مشخصاً اين اتفاق تا چه ميزان در تحقق ديگر برنامه‌ها و اهداف دولت تاثيرگذار مي‌شود؟
فكر نمي‌كنم مشكلي باشد. اتفاقاً معتقدم درمجموع اين اتفاق براي ايران خوب است. چرا كه ما دست بالا را در اختيار خواهيم داشت و مي‌گوييم براي اينكه صنعت هسته‌اي به سمت تسليحات و ساخت بمب هسته‌اي نرود، همكاري كرديم و اين طرف مقابل بود كه نقض پيمان كرده است. در واقع ايران با اين اقدام، اتمام حجت كرده است كه كار خود را انجام داده و اشكال از طرف مقابل بوده است. بنابر اين از نظر جايگاه و مناسبات بين‌المللي اين اتفاق براي امريكا تاثيري منفي دارد و بالعكس براي ما تاثيري مثبت به همراه دارد.
با اين حساب معتقديد خروج احتمالي امريكا از برجام به‌لحاظ ديپلماتيك به نفع ايران خواهد بود اما آيا به‌لحاظ اقتصادي نيز ما منتفع خواهيم شد؟ آيا نسبت به بازگشت تحريم‌ها نگران نيستيد؟
مساله اين است كه امريكا ديگر قادر به ايجاد آن اجماع جهاني عليه ما نيست. درواقع اگر تحريم‌ها هم بازگردند، قطعا به‌شدت قبل اثرگذار نخواهند بود. ضمن آنكه به احتمال قوي كشورهاي اروپايي نيز به آن ميزاني كه در گذشته با تحريم‌ها همراهي كردند، از بازگشت تحريم‌ها حمايت نخواهند كرد. البته بايد بپذيريم كه در صورت لغو برجام، طبيعتا فشار اقتصادي بر كشور افزايش خواهد يافت و بايد خودمان را براي اين فشارها آماده كنيم.
و تاثير اين خروج احتمالي و لغو برجام در مناسبات سياست داخلي چه خواهد بود؟ بعضي تحليلگران معتقدند اين اتفاق مي‌تواند منجر به افزايش وحدت و انسجام ملي شود.
من هم موافقم. فكر مي‌كنم عملاً چنين اتفاقي بيفتد.
باتوجه به انتقادهايي كه اين روزها عليه دولت مطرح مي‌شود، فكر مي‌كنيد مردم درصورت شكست برجام از دولت حمايت خواهند كرد؟
موافق نيستم كه خروج امريكا از برجام به‌معناي شكست ما است. اتفاقاً اين شكست براي امريكا خواهد بود. از طرفي اصولا مردم در چنين مواقعي كه در برابر دشمني واحد قرار مي‌گيرند، بيش از پيش متحد و همدل مي‌شوند و فكر مي‌كنم در اين مورد نيز شاهد اتحاد بيشتر مردم باشيم.
خروج امريكا از برجام به نفع ايران است
امريكا ديگر قادر به ايجاد اجماع عليه ايران نيست
درصورت خروج امريكا از برجام، مردم متحدتر مي‌شوند
اگر اروپايي‌ها پاي تعهدات‌شان بمانند، در برجام مي‌مانيم
اروپايي‌ها همچون گذشته با تحريم‌هاي امريكا همراهي نمي‌كنند
ايران با اين اقدام، اتمام حجت كرده است كه كار خود را انجام داده و اشكال از طرف مقابل بوده است.