گروه هفت منهاي يك
دعواي تند سران كشورهاي صنعتي جهان با ترامپ به شبكه‌هاي اجتماعي كشيد
شهاب شهسواري
«هيچ رهبري هميشه ماندگار نيست.» اين جمله كنايه‌اي بود كه امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه، پيش از برگزاري اجلاس گروه 7 در كبك كانادا، خطاب به دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در حساب كاربري شبكه اجتماعي توييتر خود نوشت. 7 اقتصاد صنعتي جهان اول، با ظهور دونالد ترامپ دچار شكاف بي‌سابقه‌اي شده‌اند. ماكرون در پيامي كه در توييتر خود منتشر كرد نوشت: «ممكن است براي رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا، منزوي شدن اهميتي نداشته‌باشد، اما براي ما هم مهم نيست كه اگر لازم باشد توافق نهايي را با حضور 6 كشور امضا كنيم. چرا كه اين 6 كشور نمايندگي ارزش‌ها و نمايندگي بازار اقتصادي را بر عهده دارند كه سابقه عظيم تاريخي پشت آن قرار گرفته است و امروز نيروي اصلي بين‌المللي است. » چهل و چهارمين نشست سران گروه 7 در منطقه تفريحي لامالبه كانادا، يكي از پرتنش‌ترين جلسات سران اين گروه بود كه با توجه به سياست‌هاي تعرفه‌اي تنبيهي اعمال شده از سوي دونالد ترامپ عليه ديگر كشورهاي عضو اين گروه، به محل نزاع ميان رهبران قدرتمندترين اقتصادهاي جهان تبديل شده است. اين دومين سال پياپي است كه دونالد ترامپ در نشست سران گروه 7 شركت مي‌كند و چهارمين اجلاس متوالي است كه بدون حضور روسيه برگزار مي‌شود. در اجلاس قبلي كه در ايتاليا برگزار شد، هر چند نشانه‌هايي از اختلاف نظر ميان رهبران شش كشور ديگر با دونالد ترامپ در مورد سياست‌هاي حمايت‌گرايانه‌اش وجود داشت، اما اختلاف نظرها تا اين اندازه علني نشده‌بود. از ميان رهبران 7 كشور صنعتي، دست كم چهار رهبر بلندپايه غربي به سياست جديد ترامپ براي قرار دادن متحدان غربي اين كشور در فهرست تعرفه‌هاي واردات فلزات واكنش نشان داده‌اند. آنگلا مركل اين اقدام را يك «مشكل بسيار جدي»، امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه آن را «غيرقانوني و همزمان اشتباه»، جاستين ترودو، نخست‌وزير كانادا آن را «كاملا توجيه‌ناپذير» و ترزا مي، نخست‌وزير بريتانيا، آن را «عميقا نااميدكننده» توصيف كرده‌بودند. ترامپ در واكنش به انتقادهاي تند رهبران غربي از اقداماتش در مورد وضع مقررات مخالف با تجارت آزاد، نه تنها حاضر به نرم‌تر كردن مواضعش نشده است، بلكه پيش از سفر به كانادا در چند پيام توييتري اعلام كرد كه هدفش از اين سفر «از بين بردن شرايط غيرمنصفانه عليه امريكا در تجارت بين‌المللي است.» او كانادا و اروپا را متهم كرد كه «موانع تعرفه‌اي و مقررات غيرپولي پنهان براي واردات كالاهاي امريكايي» وضع كرده‌اند. ترامپ، ماكرون و ترودو را مستقيما خطاب قرار داد و تلويحا نوشت كه آنها كل حقيقت را در مورد تعرفه‌ها و تجارت غيرمنصفانه با امريكا به جهانيان نمي‌گويند.
بي ميلي ترامپ براي شركت در نشست
تنش‌هاي بي‌سابقه رهبران گروه 7، ساعاتي پيش از آغاز نشست سران و با توييت‌هاي كنايه‌آميز و تند روساي جمهوري فرانسه و امريكا آغاز شد. ترامپ تا حدي براي شركت در اين اجلاس بي‌ميل بود كه به نوشته واشنگتن پست پيش از سفر در جلسات خصوصي پيشنهاد داده‌بود تا مايك پنس، معاون اول رييس‌جمهور امريكا به جاي او به اين نشست برود. اما نهايتا، شخص رييس‌جمهور امريكا عازم نشست دوروزه سران گروه 7 شد، هر چند كه به نوشته رسانه‌هاي امريكايي اين سفر هم نيمه‌كاره انجام مي‌شود و دونالد ترامپ بدون شركت در جلسه نهايي كه با دستور كار تغييرات آب و هوايي ميان رهبران 7 كشور صنعتي برگزار مي‌شود شركت نخواهد كرد و يكي از دستيارانش را به اين نشست مي‌فرستد. در آستانه سفر دونالد ترامپ به كانادا، بازارهاي مالي امريكا، در واكنش به رويدادهاي اخير و انزواي رو به رشد امريكا در صحنه بين‌المللي با افت مواجه شدند. به گزارش گاردين، شاخص سهام داوجونز، صبح جمعه كار خود را با نيم درصد كاهش، شاخص نزدك با 0.8 درصد كاهش و كمپاني اپل با دو درصد كاهش در ارزش سهام، آخرين روز كاري خود را پيش از آخر هفته موعد برگزاري نشست سران جي7 آغاز كردند.
واكنش تند به تعرفه‌ها
اعلام وضع تعرفه‌هاي جديد امريكا بر واردات آلومينيوم و فولاد، از ابتداي ماه جاري ميلادي، با واكنش بسيار تند از سوي شركاي تجاري امريكا در اروپا و كانادا مواجه شده است. جاستين ترودو، نخست‌وزير كانادا، كه كشورش بزرگ‌ترين صادركننده فولاد و آلومينيوم به امريكا محسوب مي‌شود، طي يك هفته گذشته به‌شدت از سياست‌هاي تعرفه‌اي دونالد ترامپ انتقاد كرده‌بود. جاستين ترودو، به محض اعلام اضافه شدن كانادا به فهرست تعرفه‌ها، اعلام كرد كه سفر خود به واشنگتن را براي ديدار با ترامپ لغو مي‌كند و خارج كردن كانادا را از فهرست استثناهاي تعرفه به بهانه امنيت ملي امريكا «يك امر غيرقابل توجيه» و «توهين‌آميز» توصيف كرد. به گزارش سي‌ان‌ان به نقل از يك منبع ناشناس در كاخ سفيد، دونالد ترامپ به شوخي گفته است به اين دليل كانادا را در چارچوب امنيت ملي تحت تنبيه تعرفه‌اي قرار داده است كه «كانادايي‌ها در جنگ سال 1812 كاخ سفيد را به آتش كشيدند.»
1+6
رابطه ترامپ به جز جاستين ترودو، با ترزا مي، نخست‌وزير بريتانيا و آنگلا مركل، صدراعظم آلمان، طي يك سال و نيم گذشته، دچار نشيب‌هاي شديدي شده است. رابطه پرتنش با اين رهبران، در كنار خشم متحدان امريكا از اجراي تعرفه‌هاي واردات، باعث شده‌بود تا ترامپ براي شركت در اين نشست كاملا بي‌ميل باشد. مركل پيش از آغاز نشست، در پارلمان آلمان پيش‌بيني كرده‌بود كه اين نشست به بحث‌هاي سنگيني ختم شود. مركل به نمايندگان آلماني گفته‌بود: «روشن است كه مشكلات بسيار جدي در رسيدن به يك توافق چندجانبه وجود دارد و پيش‌بيني مي‌كنم كه بحث‌هاي بسيار تندي در بگيرد.» اما سنگين‌ترين كنايه‌هاي پيش از آغاز نشست، به شكل غيرمنتظره از سوي امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه به سمت ترامپ روانه شد. ماكرون كه طي ماه‌هاي گذشته رابطه‌اي صميمي و شخصي با ترامپ ايجاد كرده‌بود، قبل از پنجشنبه شب در توييت‌هايش به‌شدت به سياست‌هاي دونالد ترامپ تاخت و تاكيد كرد اگر ترامپ حاضر نباشد بيانيه مشترك پاياني هفت كشور را امضا كند، شش كشور ديگر بدون در نظر گرفتن نظر او، بيانيه را امضا خواهند كرد. بيانيه پاياني نشست وزراي اقتصاد و خزانه‌داري گروه هفت، از شكاف عظيم در اين گروه خبر مي‌داد، تا جايي كه برونو لو ماري، وزير اقتصاد فرانسه در مورد اين نشست به خبرنگاران گفت: «بيشتر به نظر مي‌رسيد اين نشست، نشست گروه شش به اضافه يك باشد تا اجلاس گروه هفت.»