به بهانه حضور رييس ميراث فرهنگي در يك برنامه تلويزيوني
تكثير تاسف‌برانگيز آنتن زنده
فرزانه قبادي
«مردم چرا در موزه ملي فقط چهارتا سرباز پارتي مي‌بينند»؛ اين جمله را بيژن نوباوه در برنامه «پيش رو» شبكه چهار تلويزيون خطاب به علي اصغر مونسان مي‌گويد. يكشنبه شب گذشته، رييس سازمان ميراث فرهنگي ميهمان برنامه پيش رو در شبكه چهار بود. در حدود يك سالي كه از آمدن مونسان به ارگ آزادي مي‌گذرد و او بارها در برنامه‌هاي تلويزيوني مختلف حضور پيدا كرده تا با مردم در مورد گردشگري و چالش‌ها و فرصت‌هاي پيش روي اين صنعت نسبتا نوپا صحبت كند. اما اين حضور عمدتا در برنامه‌هايي است كه مجري آن اطلاع چنداني از چالش‌هاي حوزه مديريتي مونسان ندارد، اما اصرار او براي نشستن جلوي دوربين تلويزيون و گفتن حرف‌هاي هميشگي و ارايه آمارهاي تكراري همچنان ادامه دارد. نوباوه در گفت‌وگوي يك ساعته‌اي كه در مورد گردشگري با مونسان داشت، بارها و بارها بر مطلع نبودن خود از حوزه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري صحه گذاشت، به خصوص آنجا كه در مورد ثبت آثار تاريخي مي‌گويد: «كشورهاي همسايه مي‌آيند مناره‌هاي ما را به نام خود ثبت مي‌كنند، مي‌آيند بادگيرهاي ما را به نام خودشان ثبت مي‌كنند، شما چرا كاري نمي‌كنيد؟» سطح اطلاع مجري برنامه‌اي كه «پيش رو»ي رييس يك سازمان تخصصي نشسته است تا او را به چالش بكشد و در مورد مشكلات و مسائل حوزه از او سوال كند، آنقدر نيست كه بداند يك كشور هيچگاه نمي‌تواند آثار تاريخي كشورهاي ديگر را به نام خود ثبت كند، و جاي ديگر سوال مي‌پرسد كه: «آيا شما در سازمان خود مسوولي براي امر ثبت داريد؟» و گويي خبر ندارد كه مركز ميراث ناملموس و همچنين دفتر ثبت آثار و حفظ و احياي ميراث معنوي و طبيعي، زيرنظر معاونت ميراث فرهنگي كشور فعاليت مي‌كنند و حتي اخبار اين حوزه را هم دنبال نكرده كه وقتي مونسان از ثبت جهاني محور ساساني مي‌گويد، مجري با تعجب مي‌گويد: «يونسكو اين موضوع را تاييد كرده است؟» يا در مورد حوزه گردشگري مجري از مونسان در مورد GDP گردشگري سوال مي‌كند، نه ميهمان برنامه و نه مجري هيچ صحبتي در مورد اينكه هنوز تكليف حساب‌هاي اقماري اين حوزه مشخص نشده است چيزي نمي‌گويند، تنها مجري تاكيد مي‌كند كه معتقد است «پول زيادي در اين حوزه گردش دارد». انتقادي كه به مجري برنامه و برنامه‌سازاني كه زحمت آشنايي با حوزه مديريت مديري كه يك ساعت از وقت خود را به برنامه آنها اختصاص داده و روي آنتن زنده تلويزيون حاضر شده را به خود نمي‌دهند، موضوعي است كه جاي بحث بسيار دارد. اما سوالي كه مي‌توان از رييس سازمان ميراث فرهنگي پرسيد اين است كه چرا در يك سال گذشته حاضر نشده «پيش رو»ي هيچ كدام از رسانه‌ها و خبرنگاراني كه سال‌هاست حوزه ميراث فرهنگي را بطور تخصصي دنبال مي‌كنند و اخبار و اتفاقات آن را رصد مي‌كنند، بنشيند و پاسخگوي سوالاتي تخصصي‌تر در حوزه مديريت خود باشد. خبرنگاران بسياري در صف مصاحبه با مدير سازمان ميراث فرهنگي مانده‌اند و آقاي مدير هر ماه يك ساعت براي برنامه‌هاي زنده تلويزيوني زمان اختصاص مي‌دهد، برنامه‌هايي كه نه تنها در مورد چالش‌هاي اين حوزه صحبت نمي‌كنند، بلكه آگاهي كافي را هم در اين رابطه ندارند. در يكي ديگر از برنامه‌هايي كه ميزبان مونسان بود، كارشناس برنامه با اصرار بر اينكه مي‌خواهيم با تكيه بر آمار و ارقام مسائل حوزه گردشگري را بررسي كنيم، آمار مربوط به سال 2011 را روي نموداري كه از قبل تهيه كرده بود نشان داد و شروع به تحليل كرد. با اين اوصاف و با چنين نگاهي به حوزه ميراث فرهنگي در رسانه ملي، عجيب نيست وقتي نوباوه مي‌گويد: «حمامي تاريخي را در قزوين ديدم كه تبديل به كافي شاپ شده بود و در آن موسيقي‌هاي مستهجن پخش مي‌شد.» و همين جمله مي‌تواند تمام تلاش فعالان اين حوزه را براي احياي بناهاي تاريخي زير سوال ببرد.
در جاي ديگري مونسان مي‌گويد: «بايد درآمدمان را بدهيم به خزانه دولت، خزانه هم اين درآمد را به ما بر نمي‌گرداند، سال گذشته تنها 65 درصد از درآمد موزه‌اي را به ما برگرداندند.» وقتي در رسانه ملي چنين برخوردي با اين حوزه مي‌شود و كسي مقابل معاون رييس‌جمهور مي‌نشيند كه اعتراف مي‌كند در زماني كه نماينده مجلس بوده چند موزه بزرگ دنيا را ديده و حالا معتقد است: «اشيا در موزه ملي در رطوبت نگهداري مي‌شوند» و اطلاعات ديگري در مورد موزه‌هاي كشور و اشياي موجود در آنها ندارد و تاكيد مي‌كند: «مردم در موزه ملي فقط چهارتا سرباز پارتي را مي‌بينند»، حتي اگر مدير سازمان ميراث فرهنگي هر روز هم روي آنتن زنده تلويزيون حاضر شود، تا زماني كه نگاه تخصصي به اين حوزه نباشد، مشكلي از اين سازمان رفع نخواهد شد. حتي توسعه گردشگري هم اتفاق نخواهد افتاد و تنها نتيجه اين حضورها با سوالات مجريان نا مطلع از اين حوزه، نا اميدي بيشتر مردم از اين سازمان است، چرا كه پيشينيان ما همواره معتقد بودند «حرمت امامزاده با متولي آن است.»