به مناسبت روز جهاني آتش‌نشان
سهم زنان آتش‌نشان ايراني؛ حضور در مانورها و خانه‌نشيني
آزاده بهشتي
از سال 1385 كه جدي‌ترين فراخوان براي جذب آتش‌نشان زن از سوي سازمان آتش‌نشاني كرج، صادر شد 12 سال مي‌گذرد. جدال زنان براي رسيدن به شغلي كه سندش به نام مردان خورده از سال‌ها قبل آغاز شده بود و آن سال شكل و شمايل رسمي به خود گرفت. اما نتيجه تلاش‌ها براي دست يافتن به اين شغل، شركت در مانورهاي نمايشي شد. از آن سال تا به حال آتش‌نشانان زن همپاي مردان دوره‌هاي آموزشي سخت را پشت سر مي‌گذارند و در نهايت يا خانه‌نشين مي‌شوند يا از اين نيروهاي آموزش ديده مشتاق در كارهاي اداري يا مانورهاي آتش‌نشاني استفاده مي‌شود؛ اتفاق كه مطالبه زنان آتش‌نشان براي قدم گذاشتن در اين راه سخت نبوده و نيست. قبل از اينكه بخواهيم تلخي بيشتري از تلاش‌هاي به سرانجام نرسيده زنان به اين مطلب اضافه كنيم بايد اشاره كنم در فراخوان سال 85 آتش‌نشاني كرج، بيش از 160 نفر ثبت‌نام و در آزمون شركت كردند كه در مرحله اول 60 نفر و در مرحله پاياني 12 نفر موفق به گذراندن آزمون‌هاي سنگين علمي و عملي سازمان شده و به عنوان اولين آتش‌نشانان زن خاورميانه مشغول به كار شدند. اين تعداد در حال حاضر به 29 نفر رسيده‌اند و اتفاقا در عمليات‌ها نيز شركت مي‌كنند اما سهم زنان در اين شغل سخت كه براساس كليشه‌ها چهره مردانه به خود گرفته در تهران و ساير شهرها تنها شركت در مانورهايي است كه پز آموزش‌هاي آتش‌نشاني را به نمايش مي‌گذارد. نمايشي مردانه كه در آن تماشگران روي صندلي‌ها دست به سينه مي‌نشينند؛ تلاش‌ها و بدوبدو و جدال‌هاي ظريف زنان در جابه‌جايي شلنگ‌هاي بلند آتش‌نشاني، كپسول‌هاي سنگين اكسيژن و سرخوردن از ميله‌ها و... را تماشا مي‌كنند در حالي كه تمام مطالبات زناني كه اين تمرين‌هاي سخت را پشت سرمي‌گذارند و در شرايط برابري مانند مردان آزموده مي‌شوند، قدم‌هاي فراتر از مانور و نمايش و شركت در عمليات‌هاي آتش‌نشاني است؛ اتفاقي كه در حادثه آتش‌سوزي ساختمان پلاسكو بر اساس ضرورت آن زمان استفاده شد و لابه‌لاي اخبار به چشم نيامد اما زنان را در يك عمليات واقعي آزمود. از سال 1666 كه آتش‌سوزي بزرگ لندن مردم را به فكر واداشت تا موسسه يا سازماني را براي اطفاي حريق تاسيس كنند تا سال 1818 كه يك زن براي اولين‌بار آتش‌نشان شد، نزديك به 200 سال فاصله است. در سالي كه شعار روز جهاني زن «براي تغيير بي‌پروا باش» است و در روزي كه به نام آتش‌نشاني در تقويم ملي به ثبت رسيده به نظر مي‌رسد بايد كمي در نگاه به مشاغلي مانند آتش‌نشاني نگاه جنسيتي را كنار گذاشته و كاركردهاي مثبت فعاليت زنان آتش‌نشان اجازه را بررسي كرده و صرف نظر از عدم توانايي جسمي يا محدوديت‌هاي فرهنگي اجازه ورود زنان دوره ديده آتش‌نشان به عمليات‌هاي مختلف داده شود.