به نظر ميرسد كه سياستهاي اقتصادي امريكا براي مقابله با چين بيش از هر زماني با چالش جدي مواجه شده است. چين تمام تلاش خود را به كار بسته تا اختلافات با ساير رقبا را كنار بگذارد و اختلافات را به حداقل برساند تا در جنگ تجاري با ايالات متحده با چالش كمتري مواجه شود و حالا اين امر رفته رفته در حال به وقوع پيوستن است.
به گزارش والاستريت ژورنال، 28 عضو اتحاديه اروپا به همراه نروژ، سوييس و 21 كشور آسيايي از جمله چين در نشستي كه بروكسل ميزبان آن بود متعهد شدند تا اصول بازار و استانداردهاي بينالمللي براي سرمايهگذاري در پروژههاي زيربنايي را حفظ كنند .
در بيانيه جلسه مشترك آسيا و اروپا آمده است كه رهبران موافقت كردند تا شفافيت و يك مكانيسم جديد براي شيوههاي نوين تامين مالي را براي پروژههاي زيربنايي ارتقا دهند. با اين حال به نظر ميرسد در اين نشست توافق چنداني روي بحث ايجاد جاده ابريشم چين نشد چرا كه منتقدان ميگويند اين جاده تنها شركتهاي چيني را تقويت ميكند و نفوذ بينالمللي چين را نيز افزايش ميدهد.
هر چند متحدان ايالات متحده به رهبري اتحاديه اروپا و ژاپن ميخواهند در جنگ تجاري با چين در كنار امريكا قرار گيرند، اما براي اين موضوع نيازمند 26 تريليون دلار سرمايهگذاري زيربنايي هستند. رقباي اروپايي و آسيايي چين ميگويند كه پكن همه آنها را متوقف كرده است و با تقاضاها و اقدامات غيررقابتي خود موجب فضاي غيررقابتي براي ساير شركتهاي اروپايي و آسيايي به خصوص در آسيا شده است. با اين وجود چين ميگويد كه معاملات آنها كاملا با استانداردهاي بينالمللي مطابقت دارد.
طبق گزارش والاستريت ژورنال كشورهايي كه در چارچوب بازار آزاد در مقابل بازار سرمايهداري دولت چين فعاليت ميكنند هر چند كه بسياري نگران روشهاي مقابلهاي ترامپ با چين هستند اما آنها اساسا موافق بررسي دوباره نفوذ چين در بازارهاي جهاني هستند.
كشورهاي اروپايي و آسيايي به نحوي تلاش دارند شيوههاي سرمايهگذاري چينيها را محدود كنند از همين رو علاقهمند هستند به نحوي از شيوههاي تعرفههاي امريكا پيروي كنند. ايالات متحده اخيرا اعلام كرده است كه قصد دارد سرمايهگذاري در پروژههاي زيربنايي بينالمللي را دو برابر كند و قرارداد تجديد نظر شده امريكاي ميان امريكا، كانادا و مكزيك قرارداد تجاري با كشورهايي مانند چين را متوقف ميكند. اما با اين وجود مقامهاي اتحاديه اروپا از چين بابت نتايج اين نشست تمجيد كردند و كارشناسان آن را نشانهاي از تمايل براي تقويت مشاركت چين با اروپا در ميان مبارزه اقتصادي پكن با ايالات متحده تفسير كردند. چين نيز از طرفي وعده داده است كه مناقصههاي و بودجه دولتي براي ساخت جاده ابريشم را متناسب با هنجارهاي جهاني انجام دهد. سخنگوي وزارت خارجه چين اعلام كرد: همه اين پروژهها براي ساخت جاده ابريشم با توجه به اصول مشاورهاي و مشاركتهاي بينالمللي اجرا ميشود. وي افزود: پكن از ساير كشورهاي توسعه يافته ميخواهد تا در اين زمينه مشاركتي باز، شفاف و همهجانبه انجام دهد.
با اين حال مقامهاي اروپايي معتقدند كه شكاف ميان صحبتهاي چينيها با اقدامات آنها بسيار زياد است و در اين نشست مشترك سرمايهگذاريهاي زيربنايي تلاش شد طرفين به ساز و كاري مشترك دست پيدا كنند. اين مقامات ميگويند، هنجارها در نشست روز جمعه تدوين شده و با قوانين و مقررات اتحاديه اروپا و همچنين سازمانهايي مانند بانك جهاني نيز در نظر گرفته شده است قوانيني كه در مناطقي از جهان اعمال نميشود. به نظر ميرسد اروپاييها در تلاش هستند تا به نحوي چين را متعهد به قوانيني كنند كه در مقررات بينالمللي وجود دارد تا از نفوذ مطلق چين در آسيا و فساد احتمالي در قراردادها بكاهد.
جركي كتانن، معاون رييس كميسيون اروپا روز پنجشنبه در حاشيه نشست اجلاس سران گفت: دعوت به مناقصه بايد باز و شفاف باشد تا زمينه به صورت يكسان براي تمامي افراد حاضر در يك پروژه فراهم شود. اين رويكردي است كه ميتواند موفق باشد و آن خواستهاي ميان تمام كشورهاي آسيايي است.
مقامهاي اتحاديه اروپا اظهار داشتند كه اميدوارند كشورهاي آسيايي استانداردهاي غربي را پذيرفته تا بتواند جلوي سوءرفتارهاي چين در زمينه قراردادها را بگيرند. شينزو آبه، نخستوزير ژاپن از اقدامات اتحاديه اروپا حمايت كرد و خواستار پذيرش گسترده اين اقدامات از سوي كشورهاي آسيايي شد تا ساير كشورها بتوانند در كنار چين در پروژههاي زيربنايي نيز حضور پيدا كنند.
با اين حال به نظر ميرسد كه ابتكار جنجالي شي جين پينگ، رييسجمهور چين در كشورهاي مختلف جهان نيز براي اعطاي كمكهاي مالي چندان موفقيتآميز نبوده است. نخستوزير جديد مالزي در اولين گام يك پروژه 22 ميليارد دلاري را متوقف كرد. سريلانكا در تلاش براي جلوگيري از اقدامات چين در اين كشور است و پاكستان كه يكي از وام گيرندگان اصلي از چين محسوب ميشود از صندوق بينالمللي پول براي كمك مالي درخواست كرده است.
ايالات متحده كه رقيب اصلي چين محسوب ميشود نيز تمام ابتكارات چيني را به چالش كشيده است. كنگره امريكا مجوز 60 ميليارد دلاري براي كمك به سرمايهگذاري زيربنايي خارجي اختصاص داده است و مايك پنس، معاون اول رييسجمهور نيز از ابتكارات عليه چين حمايت كرده بود.
اما در حال حاضر دو نكته مهم وجود دارد. شرايط ميان امريكا و چين فضاي تنفسي را به خصوص براي اروپا باز كرده است. اروپا اكنون با وجود همه اختلافاتي كه پيش از اين با چين برسر مباحث تجاري و سرمايهگذاري داشت فضا را فراهم ديده تا امتيازاتي از چين دريافت كند تا اين كشور را در چارچوب مقررات بينالمللي قرار دهد و به قوانين تجارت بينالملل نيز متعهد شود و فضا براي ساير شركتهاي غير چيني نيز براي سرمايهگذاري به خصوص در آسيا فراهم شود. از سويي ديگر چين با توجه به اختلافاتي كه با ايالات متحده پيدا كرده سعي ميكند تا اختلافات خود با ساير رقبا را حل كند كه يكي از مهمترين آنها اروپاست. از همين رو در تلاش است تا به نحوي ميان اروپا و امريكا شكاف ايجاد كند تا يك فشار همه جانبه از سوي اروپا و امريكا عليه پكن ايجاد نشود. از همين رو حالا كه مشاهده ميكند جنگ با امريكا اجتنابناپذير شده، مجبور است فضاي جديدي براي خود ايجاد كند. سياست ائتلافسازي از سوي چين در حال گسترش است. آنها قصد دارند اگر كشوري با آنها همراه نميشود حداقل دشمن آنها نباشد. حال به نظر ميرسد تلاشهاي چين شايد موفقيتآميزتر از حتي امريكا باشد. حال بايد ديد در جنگي كه ميان امريكا و چين آغاز شده اروپا در كدام طرف قرار خواهد گرفت؟ به نظر ميرسد اروپاييها قصد دارند تا سياستي مستقل از امريكا را دنبال كنند؛ سياستي كه آغاز آن را ميتوان در برجام ديد و اين روند ميتواند در بحث نبرد امريكا و چين ادامه پيدا كند .