فرصت تحريم
غلامرضا سلامي
مسوولان سياسي اذعان كرده‌اند كه تحريم‌هاي تازه امريكا اساسا هيچ تاثيري نخواهد گذاشت، به‌طور طبيعي مسوولان به مردم دلگرمي مي‌دهند و شايد الزاما اين گزاره‌ها با واقعيت هماهنگ نيست. واقعيت اين است كه تحريم‌هاي امريكا توانسته در افزايش تورم و نرخ ارز اثرگذار باشد؛ البته بايد تاكيد كرد كه اخبار تحريم‌ها جرقه‌اي بوده و اين سياست‌هاي اقتصادي اشتباه دولت عامل اصلي اين اتفاقات بوده است. به طور مشخص تحريم‌هاي تازه امريكا تاثير خود را بر صادرات نفت و مهم‌تر از آن، دريافت پول نقد خواهد گذاشت. در اين شرايط ممكن است برخي از كشورها از تحريم‌ها استفاده كنند و كالاها را به هر قيمتي و تحت شرايطي كه به نفع كشور خودشان و به ضرر كشور ما است خريداري كنند. به‌طور مشخص اقتصاد كشور ما تك محصولي است و به‌شدت به صادرات نفت و محصولات نفتي و پتروشيمي‌ها وابسته‌ايم. با محدود شدن صدور نفت و دريافت پول آنها و با توجه به وابستگي ما به ارزهاي نفتي براي واردات بسياري از كالاها، مي‌توان نشانه‌هاي منفي در صنايع وابسته و در نهايت محصولات را ديد؛ به تعبيري ديگر وابستگي بسياري از صنايع به كالاهاي وارداتي مي‌تواند در نهايت بر توليد بسياري از كالاها اثرگذار باشد. به اعتقاد من با 13 آبان و شروع تحريم اتفاق خاصي در بازارهاي ايران نمي‌افتد. به تعبيري بايد گفت كه تحريم‌ها پيش از اين تاريخ آغاز شده است؛ بسياري از شركت‌ها و كشورها پيش از آغاز شدن اين تحريم‌ها از كشور رفتند و از همكاري با ايران سر باز زدند. در نتيجه 4 نوامبر اثر به اصطلاح شديدي به همراه ندارد. در عين حال اخبار ضد و نقيضي از معافيت برخي از كشورها در واردات نفت از ايران تا قطع همكاري بانك‌هاي چيني با ايران مخابره مي‌شود. اين خبر در صورت واقعيت، خبري ناخوشايند خواهد بود.
بازار سرمايه در روزهاي اخير با رشد روبه‌رو بوده است؛ به تعبيري اين بازار تحت تاثير شرايط اقتصاد مبني بر افزايش تورم و افزايش نرخ ارز رشد كم سابقه‌اي را تجربه كرده است. در واقع سهام شركت‌ها به واسطه افزايش ارزش دارايي‌هاي فيزيكي رشد قيمت داشته است؛ به‌طور كلي بازار سرمايه بازار كم عمقي است و مي‌تواند تحت تاثير عوامل بيروني آسيب پذير باشد. از سويي بسياري از شركت‌ها به واسطه سياست‌هاي صنع گرايانه توان رقابتي خود را از دست داده‌اند و بيش از پيش تضعيف شده‌اند. همچنين بسياري از اين شركت‌ها در عمل زيان‌ده شده‌اند و با كمبود شديد نقدينگي مواجهند. مي‌توان تحريم‌هاي جديد را يك فرصت تازه براي بازار سرمايه و اقتصاد ايران تلقي كرد. مي‌توان از اين فرصت استفاده كرد و با كاهش واردات و افزايش آزادي‌هاي اقتصادي از اين صنايع حمايت كرد تا بتوانند صرفه اقتصادي ايجاد كنند. براي حمايت از اين شركت‌ها بايد فكر عاجل كرد تا بتوان ميزان صادرات و توليد را افزايش داد. در اين شرايط است كه سوددهي اين شركت‌ها بالا مي‌رود و در نهايت سرمايه‌گذاران از آن منتفع مي‌شوند. اقتصاددان