در پي انتشار اطلاعيه اخير سايپا
اختيار اجباري
نرگس رسولي
هنوز 24 ساعت از اعلام اطلاعيه سايپا براي خريداران خودروهاي ساندرو و تندر 90 نگذشته بود كه اين شركت در اطلاعيه‌اي جديد به نمايندگي‌هاي خود اعلام كرد كه «ابلاغيه قبلي فاقد اعتبار است و لغو مي‌گردد.» روالي كه به نظر مي‌رسد بر سر شبهات موجود بر سر جايگزيني خودروهاي موجود در اين گروه با خودروهاي ثبت‌نامي اعمال شده است و مديران اين خودروسازي را مجاب كرده تا با پس‌گيري ابلاغيه قبلي خود اختيار را به اجبار ترجيح داده و از لفظ «اختياري» بودن دريافت خودروي پرايد يا تيبا به جاي محصولات رنو صحبت كنند.
در اطلاعيه‌اي كه به اين منظور منتشر شده به صراحت آمده است: «گروه خودروسازي سايپا طي اطلاعيه‌اي و با هدف شفاف‌سازي هرچه بيشتر بخشنامه ابلاغ شده به نمايندگي‌هاي فروش درخصوص ايفاي تعهدات شركت پارس خودرو و جايگزيني خودروهاي خانواده رنو با ساير محصولات گروه سايپا اعلام كرد كه مشتريان متقاضي خودروهاي گروه رنو در صورت تمايل مي‌توانند به جايگزيني با خودروهاي اعلام شده توليدي گروه سايپا اقدام كنند. باتوجه به عدم همكاري شركت رنو درخصوص انجام تعهدات خود و ضمن عذرخواهي مجدد از مشتريان محترم به دليل عدم امكان توليد خودروهاي گروه رنو، به استحضار همه مشتريان متقاضي خانواده رنو مي‌رساند، اين بخشنامه براي جايگزيني با ساير محصولات صادر شده است و باتوجه به ظرفيت توليد گروه سايپا، در حال حاضر صرفا امكان جايگزيني با خودروهاي گروه ايكس 100 و ايكس 200 مقدور است.
در ادامه اين اطلاعيه آمده است: «در بخشنامه ابلاغ شده به نمايندگي‌هاي گروه سايپا، جايگزيني خودروهاي گروه رنو با اين محصولات، به صورت كاملا اختياري انجام خواهد شد. همچنين در اين اطلاعيه تاكيد شده است، گروه سايپا در حال بررسي روش‌هاي مختلف جهت پاسخ به تعهدات ايجاد شده است و مشتريان مي‌توانند تا دريافت محصول ثبت‌نامي خود با دريافت سود 27درصدي (مجموع سود مشاركت و تاخير تا تحويل خودرو) منتظر بمانند. علاوه بر اين مشترياني هم كه خواهان انصراف هستند، مي‌توانند براساس بخشنامه مذكور از 30 تا 36درصد سود براساس زمان انصراف بهره‌مند شوند.»
البته در همان زماني كه سايپايي‌ها اطلاعيه نخست را منتشر كردند، قطعه‌سازان اعلام كردند كه آمادگي دارند قطعات مربوط به خودروهاي رنو را توليد كنند تا خطوط توليد اين خودروسازان با مشكل مواجه نشود اما از آنجايي كه حال و روز قطعه‌سازان به‌دليل بدهي 20 هزار ميليارد توماني خودروسازان به آنها خوب نيست گويا كمتر توجهي به بار بدهي جديد در اين مورد شد و سايپايي‌ها با اطلاعيه جديد سعي كردند تا با محصولات موجود پاسخگوي مشتريان باشند تا توقع جديدي را ايجاد كنند.
البته ناگفته پيداست كساني كه قصد دريافت پول پرداخت شده و سود مشاركت خود را نداشته باشند بايد بازه زماني طولاني‌تري منتظر دريافت خودروي خود باشند كه با شرايط موجود نمي‌توان براي آن بازه زماني مشخصي اعلام كرد.
با اين حال سوال ديگري كه هنوز بي‌جواب باقي است، عدم جايگزيني خودروهاي توليدي با چيني‌ها به جاي خودروهايي است كه به دليل نبود قطعات توليدشان متوقف شده است. موضوعي كه برخي از فعالان سايپايي به تعهدات باقي‌مانده از قبل اين خودروسازي اشاره كرده و مي‌گويند كه بار تعهدات قبلي اجازه افزودن تعهدات جديد را نمي‌دهد ضمن اينكه رابطه با چيني‌ها خيلي بهتر از اروپايي‌ها نيست و چشم‌بادامي‌ها هم براي رفتن ساز خود را كوك كرده‌اند.
البته پيش از اين هم برخي اخبار از جاده مخصوص حكايت از اولتيماتوم ترامپ به چيني‌ها در مورد همكاري با ايران در بخش خودرو داشت و نشان مي‌داد كه چيني‌ها حاضر هستند براي حفظ بازار امريكا عطاي خطوط توليد ايران را به لقايش بخشيده و بار سفر ببندند. با همه اين احوال اما رضا رحماني وزير تازه‌نفس صنعت، معدن و تجارت به خودروسازان اعلام كرده است كه «بايد به قرارداد خود با مشتري پايبند بمانند.» وي درباره نگراني مردم بابت تحويل خودروهاي ثبت‌نامي و قيمت تمام شده آنها گفته است: خودروسازان موظفند تعهدات خود را اجرا كنند و بايد به قرارداد خود با مشتري پايبند بمانند. خودروسازان به هر قيمتي كه تعهد كرده‌اند بايد پايبند باشند و طبق قراردادي كه با مردم بسته‌اند عمل كنند. به‌طور حتم، در اين قراردادها بايد خواست مردم لحاظ شود و خودروسازان به تعهدات خود عمل كنند.
وزير صنعت، معدن و تجارت تاكيد كرد: «اين وزارتخانه بر قيمت خودروها نظارت مي‌كند. در اين چارچوب، وزارت صنعت، معدن و تجارت پيگيري‌هاي خود را ادامه مي‌دهد.» در همين حال محمدرضا سروش در حاشيه افتتاحيه سيزدهمين نمايشگاه بين‌المللي قطعات درباره شرايط جديد و اطلاعيه‌هاي سايپا گفته است: «استراتژي گروه، توسعه پلتفرم پرايد و تيبا است تا اين خودروها با عمق ساخت داخل بالايي توليد شوند و براي باقي‌مانده قطعاتي كه از طريق خارجي تامين مي‌شود نيز برنامه‌ريزي خواهيم كرد. با توجه به محدوديتي كه خارج از اراده شركت بوده بايد تعهدات تمامي مشتريان به نحوي كه مازاد موجودي سي‌كي‌دي وجود داشته باشد، فيصله داده شود. بر اين اساس پيشنهادهاي متعددي به مشتريان داده شده تا در شرايط و علاقه‌مندي موجود اين موضوع به نتيجه مشخصي برسد. وي در ادامه درباره پيش‌فروش‌هاي جديد و توان تامين شركت براي پاسخگويي به اين تعهدات نيز تصريح كرده است: پيش‌فروش‌هاي جديد براساس محصولات قابل توليد پرايد و تيبا بوده و بيشتر آنها نيز براساس مجوز مراجع ذي‌صلاح دولتي انجام شده است.
سروش تعداد خودروهاي كف كارخانه را كمتر از 30هزار خودرو اعلام كرده و افزوده است: اين ميزان خودرو براساس محدوديت‌هاي به وجود آمده افزايش يافت و البته درصد قطعات خارجي روي خودروها متفاوت است و اين نيازمندي به قطعات روي دو محصول تيبا و پرايد كه درصد ساخت داخل بالايي دارد، كمتر است كه براي ادامه توليد آن نياز به برنامه‌ريزي وجود دارد.