تهران منتظر ثمر دادن تلاش‌هاي مسكو براي عبور از دلار است؟
همكاري سه‌جانبه براي دور زدن كانال سوئز
تايلر دوردن
تحريم‌هاي امريكا عليه ايران اجرايي شده، اما پروژه‌هاي بندر چابهار از تحريم‌ها مستثني شده‌اند كه تنها معافيت غيرنفتي از تحريم‌ها به شمار مي‌رود. رهبران هند و روسيه قصد دارند بر سر جزييات راه‌اندازي كريدور جديد شمال جنوب مذاكره كنند كه بندر چابهار بخشي مهم از آن به شمار مي‌رود. با توجه به آغاز تحريم‌ها عليه ايران، اين پروژه مي‌تواند تاثير مثبتي بر اقتصاد اين كشور داشته باشد.
رهبران هند و روسيه كه در نشستي دوجانبه در ماه گذشته به تقويت همكاري‌هاي دوجانبه تجاري و نظامي وعده دادند، اخيرا اعلام كردند كه با وجود تهديدهاي تحريم‌هاي اقتصادي از سوي ايالات متحده، موفق شده‌اند توافق 6 ميليارد يورويي تجارت تسليحات را به امضا برسانند. دو كشور مدت زماني طولاني بر سر اين توافق مذاكره كرده بودند. در نشانه ديگري از روابط فزاينده و نزديك‌تر دو كشور، ايران، روسيه و هند اعلام كرده‌اند كه ماه آينده براي مذاكره درباره جزييات پروژه‌اي بزرگ در زمينه راه‌اندازي يك كريدور جديد دريايي ديدار خواهند كرد؛ اين كريدور قرار است جايگزين ارزان‌تر و كوتاه‌تر براي حمل و نقل نفت و ساير كالاها در قياس با كانال سوئز باشد.
به گزارش كانال «آر‌تي» روسيه، اين مسير جديد موسوم به كريدور حمل و نقل شمال-جنوب (INSTC)، هند را از طريق تركيبي از مسيرهاي دريايي و زميني از طريق ايران به روسيه و از آنجا به اروپا متصل خواهد كرد. اين كريدور 7200 كيلومتري مي‌تواند زمان و هزينه حمل و نقل را تا 40 درصد كاهش دهد. زمان حمل و نقل بين بمبئي و مسكو نيز از اين طريق به 20 روز كاهش مي‌يابد و انتظار مي‌رود ظرفيت ساليانه اين مسير جديد حمل و نقل به 30 ميليون تن برسد.
شركت‌هاي تداركاتي در هند در حال حاضر براي دسترسي به آسياي ميانه به مسير حمل و نقل از طريق چين، اروپا و ايران وابسته هستند. در حال حاضر، ارسال محموله‌ها از طريق ايران از نظر زماني به صرفه‌تر از ديگر مسيرهاست. اما مسير حمل و نقل شمال- جنوب مزاياي جانبي خود را دارند و اين امكان را در اختيار شركت‌هاي هندي قرار مي‌دهند كه بدون گذشتن از افغانستان از مسير تجاري جديد در افغانستان استفاده كنند. تنش‌ها در منطقه كشمير در مرز پاكستان و هند افزايش يافته و اين مساله حمل و نقل از مسير پاكستان را دشوار كرده است. كريدور حمل و نقل از خليج فارس به معناي ميلياردها دلار درآمد تجاري براي افغانستان است و وابستگي اين كشور به تداركات خارجي را كاهش مي‌دهد.
هند پيش‌تر به سرمايه‌گذاري 500 ميليون دلاري براي توسعه بندر چابهار ايران متعهد شده است چراكه اين بندر نقطه مهمي براي انتقال محموله‌ها از مسير درياي به زميني به شمار مي‌رود. به علاوه، اين مناسبات از حمايت چين نيز برخوردار است و مي‌تواند سرمايه‌گذاري بالقوه چند تريليون دلاري اين كشور در ارتباط با «ابتكار عمل كمربند و جاده» را شمال شود. چين سعي دارد با پيشبرد اين طرح و احياي جاده ابريشم قديم، ميزهاي تجاري جديدي بسازد كه چين را به اروپا، آسيا و آفريقا مرتبط كنند.
مقامات هند گفته‌اند كه اميدوارند بتوانند اجراي زيرساخت‌هاي مورد نياز براي راه‌اندازي اين مسير را آغاز كنند تا اين مسير هرچه سريع‌تر قابل استفاده شود. سورِش پرابهو وزير بازرگاني هند گفته: «همه مسائل حل خواهند شد تا مسير شمال - جنوب هرچه سريع‌تر عملياتي شود.»
اتحاد اين چهار كشور احتمالا ايالات متحده را به‌شدت خشمگين مي‌كند. همان‌طور كه مي‌دانيم، افزايش تجارت دو جانبه اين كشورها به روبل، يوآن و روپيه اگرچه تاكنون چندان زياد نبوده، اما در حال افزايش است. در حقيقت، اين كشورها سعي دارند با تحارت از طريق ارز ملي، هژموني دلار در تجارت جهاني را تضعيف كنند و باتوجه به اينكه تحريم‌هاي ايالات متحده عليه ايران از 4 نوامبر (حدود دو هفته پيش) اجرايي شده‌اند، اين كشور مي‌تواند از شكوفايي مشاركت اقتصادي بين روسيه و هند و همچنين اجراي طرح روسيه براي دور زدن دلار و در نهايت دور زدن تحريم‌هاي وزارت خزانه‌داري ايالات متحده، سود ببرد.
منبع: راشا اينسايدر
ترجمه ديپلماسي ايراني