فاز سوم، حفاظت فراگير از يوز

برنامه فاز سوم پروژه يوز به زودي در سايت سازمان حفاظت محيط زيست قرار مي‌گيرد و براي ذي‌نفعان ارسال خواهد شد تا نظرات جمع‌آوري شود. از سوي گروهي از كارشناسان درباره برنامه‌هاي تدارك ديده شده در اين فاز با فرض خوشبينانه ديدن تعداد يوزهاي وارد شده، پاسخ اين است كه ما بر اساس شواهد علمي و تصاوير اين عدد را اعلام مي‌كنيم، ‌كساني كه معتقدند يوزها حتي كمتر از 20 فرد هستند چه مستنداتي براي گفته‌هاي خود دارند؟ آيا 6 ميليون هكتار را پايش كرده‌اند و تصاويري دارند؟ آيا از كرديدورها با خبرند و زيستگاه‌هاي مطلوب يوز در خارج از مناطق را رصد كرده‌اند؟ ما هم به اين داده‌ها دست پيدا نكرده‌ايم و به همين دليل رويكرد ما در فاز سوم بيشتر روي زيستگاه‌هاي اولويت‌دار، كريدورها، مناطق خارج از مناطق 10‌گانه است كه 12 ميليون هكتار را دربر مي‌گيرد. در فاز اول و دوم به اين نتيجه رسيديم كه كار كردن روي 10 منطقه براي حفاظت كافي نيست و بايد فعاليت‌هاي خود در اين زمينه را توسعه دهيم و روي زيستگاه‌هايي كه خارج از مناطق بوده و مطلوب يوز هستند، كار كنيم. در فاز دوم اين نقشه‌ها تهيه شد و در فاز سوم بنا داريم، حفاظت و پايش را توسعه دهيم. در فاز اول تمركز تنها روي اين 10 منطقه بود و كريدورها و مناطق خارج از اين مناطق كار نمي‌شد اما در اين فاز اين موضوع به جد مورد توجه قرار مي‌گيرد. همچنين در اين فاز استان خراسان رضوي هم به 6 استان اضافه شده و مناطق جديدي را به عنوان پايلوت داريم. قرق‌هاي اختصاصي با همكاري جامعه محلي در بين زيستگاه‌ها در نظر گرفته شده و 6 روستا به عنوان پايلوت جهت بوم‌گردي و گردشگري در كنار زيستگاه‌هاي حاشيه يوز لحاظ شده است. ما در اين فاز فعلا سرفصل‌ها را بيان كرده‌ايم و قطعا كل پيش‌نويس به تفصيل در معرض ديد عموم قرار مي‌گيرد. تكثير در اسارت از ديگر موضوعاتي است كه در اين فاز به آنها مي‌پردازيم ضمن اينكه موضوع آموزش و مطالعه كه در فاز اول و دوم به آن پرداخته شده، تعطيل نخواهد شد و در فاز سوم به آن پرداخته مي‌شود. مشاركت جامعه محلي، افزايش آگاهي مسوولان نيز در اين دو فاز چندان پررنگ نبود و تلاش شد در اين فاز به شكل گسترده‌تر به آنها پرداخته شود و در كنار آن تعارضات نيز بيشتر مورد توجه قرار گيرد. در فاز دوم گرچه به رقباي يوز و موضوع ستادهاي استاني توجه شد اما برنامه تكميل نشد و جهت اجراي كامل آن اين فاز به آنها بار ديگر پرداخته است. همچنين در فاز اول ما با مسايل عمراني و توسعه جاده‌اي چنداني مواجه نبوديم اما در فاز دوم اين موضوعات جدي شدند و نياز است در فاز سوم نيز به آنها پرداخته شود. تجديدنظر در صدور پروانه چرا و كم كردن تعداد سگ‌هاي گله از ديگر موضوعات مورد توجه اين فاز است كه در سال‌هاي پاياني فاز دوم مورد توجه قرار گرفتند.

نقد ديگر به اين برنامه به بلندمدت بودن آنها بازمي‌گردد، حفاظت از يوز در اولويت اول است اما حفاظت در گرو جوامع محلي و ساكنان حاشيه زيستگاه‌هاست. اگر مسايل اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي آنها را نبينيم قطعا برنامه موفقي نخواهيم داشت.

معاون پروژه حفاظت از يوزپلنگ آسيايي