ريحانه محمودي| در روزهاي پاياني پاييز، بنياد تجسمي هامين با همراهي موسسه فرهنگي هنري ماه مهر پروژه نمايشگاهي «مدارِ بسته، درباره امنيت» را در محل گالري ماه مهر برگزار كردند. اين نمايشگاه با رويكرد هنر معاصر گردآوري شده است و شكل متفاوتي از برگزاري نمايشگاه را پيشنهاد ميدهد.
هنر معاصر كه پس از دوران مدرن به سرعت توجه علاقهمندان به هنر را در نقاط مختلف جهان به خود معطوف كرد، نزديك به يك دهه پيش راه خود را به صحنه هنري ايران گشود و با سرمايهگذاريهاي متعدد، نويدبخش موج تازهاي از خلاقيت و آفرينش بود، اما رفتهرفته در فقدان دورانديشيهاي لازم، از سرعت آن كاسته شد و نتوانست جاي پاي محكمي را براي خود تثبيت كند و سايه هنرِ قابلِ فروش و هنرهاي سنتي چون نقاشي آنچنان سنگين بود كه عملا جايي براي ارايه اين شكل از هنر باز نگذاشت.
اين نمايشگاه با رويكردي اجتماعي و فرهنگي با چشماندازي موشكافانه به مساله امنيت ميپردازد، «زرتشت رحيمي» خالق اين پروژه كه پيش از اين نيز با برگزاري پروژههايي مثل «آقاي رييسجمهور» به مقولههايي از اين دست پرداخته بود؛ اينبار با دعوت از 10 هنرمند مطرح كه سابقه روشني از كار روي موضوعات اينچنيني در كارنامه خود دارند و همچنين توانايي كار با رسانههاي مختلف را در فضايي بينامتني از خود نشان دادهاند، تلاش كرده نمايش متفاوتي از هنر معاصر را در صحنه راكد و يكنواخت اين روزهاي هنر تجسمي ارايه دهد.
رحيمي در بيانيه نمايشگاه ميگويد: «اكنون و بيش از هر زمان ديگري، ايران با تحولات و مشكلات بسياري روبهرو است و به سرعت در حال تغيير است، هنر نميتواند بيتوجه به اين مسائل در همان چارچوب فكري سابق، با گذشته گرايي، تزييني و تجاري بودن كه برطرفكننده نيازهاي عده محدودي از مخاطبان بود، بگنجد و ناگزير است در اين شرايط شيوه بياني ديگري برگزيند.»
هنرمندان در اين نمايشگاه با استفاده از رسانههاي مختلفي همچون ويديو، عكس و چيدمان سعي كردهاند قابليتهاي رسانههاي سنتي مثل نقاشي و مجسمهسازي را گسترش داده و با شكلهاي نوينِ ارايه هنر و تركيب آنها با يكديگر موثرتر عمل كنند.
«شهرام انتخابي» هنرمند بينالمللي كه بيشتر با ويديوپرفرمنسهايش شناخته ميشود با ساختن جليقهاي ضدگلوله كه با عناصر تزييني تغيير كرده است، كاربرد اشيا را در امنيت بخشيدن، دستمايه كار خود قرار داده است.
«بهنام كامراني» عضو هيات علمي دانشگاه هنر و هنرمند چندرسانهاي با چيدمان چندوجهياش متشكل از يك ويديو، نقاشي و تعدادي تصوير ديجيتال به ابزارها و وسايل بازي كودكان پرداخته است.
«محمود محرومي» هنرمندي كه با آثار سياسياش شناخته ميشود، يادماني براي امنيت ساخته است و همزمان به اهميت و فقدان فضاي امن اشاره دارد.
«صالح تسبيحي» هنرمند و فعال در عرصه روزنامهنگاري است و براي اين نمايشگاه، يك شماره روزنامه با عنوان «گوشت» منتشر كرده و در آن به عهدنامه ننگين تركمانچاي ميپردازد.
«سيمين كرامتي» هنرمند ايراني مهاجري است كه با ويديوها و آثار انتقادياش شناخته ميشود. او همزمان به مسائل زنان و معضلات اجتماعي ميپردازد و با ويديوي «تهران، ۱۳۸۹» در اين نمايشگاه حضور دارد.
«سمانه مطلبي» هنرمند و طراح جوان با چيدمان «ما ز ياران چشم ياري داشتيم» به روابط خصوصي و تاثير آنها ميپردازد.
«علي سلطانيتهراني» عكاس و خبرنگار، با عكسي مخدوش از برج آزادي كه بر صفحه آلومينيومي چاپ شده است، تقابل خاطرات و حافظه جمعي را به شكلي نوستالژيك به تصوير ميكشد.
«مهسا الف» هنرمند جوان و برگزيده آخرين دوسالانه مجسمهسازي تهران با چيدماني از مجموعه «تنها كسي كه كتاب را خواند نويسنده است» اثري تاملبرانگيز را ارايه داده است.
«نگار عالمزاده گرجي» هنرمند و فعال حقوق زنان در چيدمان «خانه جاي امني نيست» مساله امنيت خصوصي و خشونت خانگي را مورد بحث قرار داده است و «مسعود حاججعفريزاده»هنرمند و عكاس در اثر «من هم در بازتوليد ناامني شريكم» با چيدماني متشكل از فضاي پيشساخته و عكس، به مسووليت فردي و اجتماعي ميپردازد.
همزمان با اين رخداد و با حمايت بنياد تجسمي هامين كتابي از آثار نمايشگاه و با نوشتاري از زرتشت رحيمي، سيدعلي ميرمحمدي و دكتر علي ديواندري منتشر شده است. اين كتاب كه بيانه نمايشگاه و شرحي بر چگونگي توليد و چيستي آثار را ارايه ميدهد نقش موثري در فهم و خوانش آثار داشته و بر كيفيت نمايشگاه افزوده است. طراحي اين كتاب نيز برعهده مهدي فاتحي بوده است.
سيدعلي ميرمحمدي مدير گروه هامين در مقاله خود با عنوان «گريز از مدارِ بسته» درباره لزوم برگزاري پروژههاي هنر معاصر مينويسد: «امروز هنر معاصر، چشماندازي متفاوت و ماموريت نويني نسبت به هنر مدرن و قبل از آن دارد. هنر معاصر با احترام به مخاطب، استفاده از فناوريهاي نوين، توجه به دغدغههاي اجتماعي، فرهنگي و زيستمحيطي، دايره مخاطبان هنر را گسترش داده و فرصتي ساخته است تا راهحلهاي جديدي امكان بروز پيدا كنند.»