نوبخت از برنامه‌هاي توسعه ويژه در برخي استان‌ها مي‌گويد
برنامه‌ريزي يك طرفه
محمد ملانوري
بحث در مورد توسعه استان‌ها دغدغه‌اي هميشگي براي سياست‌گذاران بوده است. اين گروه‌ها كه صدايي در مركز ندارند، عموما از منابع دولتي محروم بوده‌اند و از اين رو با فاصله گرفتن از پايتخت شاهد تعميق فقر و نابرخورداري در برخي استان‌ها هستيم. در فضا دولت‌ها با ايده حمايت از اين گروه‌ها به مداخلات سياست‌گذارانه دست مي‌زنند؛ سياست‌گذاري‌هايي كه گاه با شكست مواجه مي‌شوند و گاه مي‌توانند اهداف مديران را برآورده كنند. در سياست‌گذاري عمومي عوامل مهمي در تعيين نتيجه سياست‌گذاري موثر هستند كه در فرآيند انتخاب اهداف و طراحي سياست‌ها بايد در نظر گرفته شود. منتقدين بيان مي‌كنند كه در دولت‌هاي مختلفي در كشور برنامه ريخته شده است اما عموما اين برنامه‌ها بدون توجه به ويژگي‌هاي مناطق مختلف و به صورت متمركز طراحي شده است كه ناتوان از پاسخگويي به نيازهاي كشور است. همچنين در نقدي ديگر به اين موضوع اشاره شده است كه برنامه‌هاي پنج‌ساله عموما اعدادي هستند كه روي كاغذ قرار مي‌گيرند، بدون توجه به اينكه زمينه‌هاي دستيابي به اين اعداد امكان‌پذير هست يا نه و حتي در صورت رسيدن به اين اعداد و اهداف، مشكلاتي از كشور حل مي‌شود يا خير؟ يكي از مثال‌هايي كه براي شكست برنامه‌ريزي‌ها در كشور مطرح مي‌شود، سدسازي است كه در سال‌هاي مختلف و با عناوين جذاب بيان مي‌شد اما نهايتا مشخص شد كه ساخت اين سدها و عدم درك همه‌جانبه از آب منجر به بحران محيط زيستي شده است.
روز گذشته محمدباقر نوبخت، رييس سازمان برنامه و بودجه گفت كه غير از برنامه‌اي كه براي توسعه كشور در قالب برنامه ششم داريم، براي چند استان بطور ويژه برنامه‌ريزي شده است. او به اين موضوع اشاره كرد كه اين برنامه‌ها به زيرساخت‌هاي اين استان‌ها توجه دارد. محمدباقر نوبخت با ذكر اين نكته كه حجم قابل توجهي از اعتبارات كه خارج از اشل‌هاي معمول بودجه‌ريزي براي استان‌ها است، قصد دارد تا چرخ توسعه در اين استان‌ها را تسريع كند، همچنين نوبخت اشاره كرد كه بحث ديگر، ايجاد واحد مسكوني براي محرومان است. در زمينه مسكن محرومين، نوبخت بيان كرد كه بر اساس توافق با بنياد مسكن انتظار داريم 10 هزار واحد مسكوني در يك سال ساخته شود.
اظهارات نوبخت در مورد برنامه‌ريزي در سطح استان‌ها در حالي مطرح مي‌شود كه به نظر نمي‌رسد دولت در اجرا و رسيدن به اهداف برنامه‌هاي پنج‌ساله توسعه كشور نيز دستاورد شاياني داشته باشد و اين در حالي است كه برنامه‌هاي پنج‌ساله در مجلس تصويب شده‌اند و قانون هستند اما در مورد برنامه توسعه استاني، هنوز مشخص نشده است كه در چه سطحي به تصويب رسيده است. اهميت نقش مجلس در آنجاست كه نمايندگان مي‌توانند به نوعي نماينده منافع گروه‌هاي مختلف باشند و در تصويب قوانين و علي‌الخصوص اين برنامه‌ها، دغدغه‌هاي محلي را نيز نمايندگي كنند. اين در حالي است كه برنامه‌اي كه سازمان برنامه بر اساس تصميمات بروكراتيك گرفته است، حاوي اهداف اجتماعي نيست زيرا نقش ذي‌نفعان در آن ديده نشده است. نوبخت در مورد اهداف توسعه‌اي اين برنامه‌ها چنين اظهار كرده است كه اعتقاد داريم مي‌توانيم توسعه را انجام دهيم و از كنار آن افراد محروم هم استفاده كنند كه بايد قبول كنيم بنا به هر دليلي تعدادي از هموطنان عقب مانده‌اند. او در مورد مسكن‌سازي نيز چنين اظهارنظر مي‌كند كه براي اين افراد برنامه خاص و ويژه داريم به همين جهت گسترده‌تر شدن برنامه مسكن جزو اهداف است.
از اظهارات نوبخت چنين بر مي‌آيد كه دولت و سازمان برنامه قصد دارد با اجراي مجموعه‌اي از پروژه‌ها «كاري» كرده باشد و نهايتا با اين ادعا كه برنامه‌ريزي كرده‌ايم بتواند توجيهي براي هزينه‌هاي خود پيدا كند؛ برنامه‌هايي كه جاي خالي ذي‌نفعان در تدوين برنامه‌هاي آن احساس مي‌شود.