حيات شبانه و كاهش جرم
محمد حقاني
«زيست شبانه» از آن دست موضوعات شهري است كه سابقه آن به دوره چهارم شوراي شهر بر مي‌گردد. در آن دوره، اعضاي شوراي شهر با توجه به خالي از سكنه شدن برخي از مناطق تهران در شب هنگام، طرحي را ارايه كردند تا به مدد آن شب مردگي از اين بخش‌ها از بين برود و شهر دوباره حيات شبانه خود را به دست آورد. اما در آن زمان اين طرح هم مثل بسياري ديگر از طرح‌هاي ديگر شوراي شهر عملا اجرايي و عملياتي نشد يا در حدي ناقص به اجرا درآمد به نحوي كه عملا نتوانست خواست‌هاي تدوين‌كنندگان آن را برآورده كند. با اين وجود از آنجايي كه اين موضوع يكي از مسائل مهم شهر تهران محسوب مي‌شد، در شوراي پنجم نيز دوباره اين طرح در اولويت اعضاي شورا و شهرداري تهران قرار گرفت و اين بار با جديتي بيشتر دنبال شد. طرحي كه در واقع به حيات و زنده بودن شهر برمي‌گردد، چرا كه اصولا شهر، كالبدي زنده دارد كه بايد به صورت شبانه‌روزي در تكاپو و تلاش باشد. از سويي اجراي اين طرح مي‌تواند به نوعي تضمين‌كننده امنيت در اين مناطق باشد. دليل آن هم ساده است. در جايي كه شهروندان زندگي و تردد دارند مسلما زمينه براي وقوع جرم كمتر از محله‌ها و مناطقي است كه در دل شب پرنده در آنها پر نمي‌زند و عملا خالي از سكنه شده يا معدود سكنه‌هاي آنها نيز خلافكاران و قانون‌شكن‌ها هستند. ضمن آنكه بسياري از مسائلي كه امروز به عنوان چالش‌هاي شهر در روز محسوب مي‌شود، با رونق گرفتن حيات شبانه، عملا حل خواهد شد. به عنوان مثال موضوع دستفروش‌ها كه امروز به يكي از پيچيده‌ترين گره‌هاي كور شهري بدل شده، مي‌تواند با يك برنامه‌ريزي مدون كاملا حل شود. يعني دستفروش‌ها بتوانند شب هنگام در بخش‌هايي از شهر و با نظارت شهرداري بساط كنند و شهروندان هم به دور از ترافيك و.... خريد‌هاي خود را انجام دهند. ضمن آنكه وقتي كه ما مدعي مي‌شويم كه تهران شهري توريستي است، نمي‌توانيم از زيست شبانه چشم‌پوشي كنيم. براي همين شهرداري در دوره جديد آن، حيات شبانه را با اهتمام بيشتري پيگيري كرده و مي‌كند. حتي زماني كه دكتر حناچي - معاون عمراني شهرداري تهران بود - در ديداري كه با وي داشتم طرحي را در همين زمينه ارايه كردم كه با استقبال ايشان مواجه شد؛ طرحي كه بر اساس آن با تبديل خيابان وليعصر به عنوان طولاني‌ترين خيابان خاورميانه و تبديل آن به راسته‌اي فرهنگي و تجاري در شب‌ها، مي‌شد روحي تازه را در اين گذرگاه تاريخي شهر دميد.
با تمام اين تفاصيل طي چند هفته گذشته شاهد اظهارنظرهاي شخصي برخي از مسوولان در نقد و مخالفت با اجراي طرح حيات شبانه در تهران هستيم. انتقادهايي كه مي‌تواند باعث كند شدن چرخ حركت اجراي اين طرح شود. غافل از اينكه اين طرح، طرحي است علمي و كارشناسي و ضرورت آن كاملا در شهر حس مي‌شود. واقعيت اين است كه برخي از مناطق تهران حقيقتا شب‌ها محل امني براي تردد شهروندان نيست و عملا از وقتي كه هوا تاريك مي‌شود، اين محله‌ها و مناطق عملا به فضايي خالي از سكنه و مرده بدل مي‌شوند. براي همين شخصا معتقدم كه نبايد اظهارنظرهاي شخصي را در مورد چنين طرح‌هايي دخيل كرد چرا كه نه تنها منفعتي براي شهر به دنبال ندارد كه تنها باعث دلمردگي و از تب و تاب افتادن شور زندگي و نشاط در شهرمان مي‌شود. پس بهتر است به جاي اين‌گونه اظهارنظرها كمك كنيم تا جاي جاي پايتخت نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران، دوباره و مانند گذشته‌هاي نه چندان دور، زنده باقي بماند و زندگي و حيات در تمامي ساعت‌هاي شبانه‌روز در آن جريان داشته باشد.