محمد غرضي، وزير نفت اسبق از دوران وزارتش گفت
چپ و راست رانت مي‌خواستند
محمد غرضي، وزير نفت دوران جنگ در گفت‌وگو با «اعتماد» از فشارهاي دوران وزارتش مي‌گويد. او معتقد است چه در آن زمان و چه حالا وقتي خط تخريبي عليه وزارت نفت فعال مي‌شود به امتياز يا رانت‌خواهي ارتباط پيدا مي‌كند.
شما سابقه حضور در وزارت نفت داريد. در مدت اخير خبرسازي‌ها و هجمه‌هاي گسترده‌اي عليه بيژن زنگنه و وزارت نفت رخ داده و به نظر مي‌رسد، قدرت پنهاني تلاش دارد فشار بر دولت را از طريق حمله به اين وزارتخانه افزايش دهد. آيا اين فشارها را در ادوار مختلف شاهد بوده‌ايم يا در اين دوره افزايش چشمگيري داشته است؟ شما در دوران وزارت با اين فشارها مواجه مي‌شديد؟
اهميت وزارت نفت ممكن است از نظر برخي صرفا مالي باشد اما به نظر من اهميت اين وزارتخانه بيش از هر چيز به دلايل فني و تكنيكي است. وزارت نفت از با سابقه‌ترين وزارتخانه‌هاي كشور است كه دست‌كم تا جايي كه من اطلاع دارم و در مدت وزارت من نيروهاي متعهد و كارآمدي دارد. اگر صاحبان قدرت سياسي به اين وزارتخانه كمك كنند، نياز كشور برطرف خواهد شد.من هم در دوره وزارت با حمله‌ها و هجمه‌هاي زيادي مواجه بودم. اگر الان وزارت نفت با فشارهاي داخلي بسياري مواجه است من دوران وزارت فشارهاي داخلي و خارجي هم نظامي و هم امنيتي توامان را تجربه كردم. هر روز جزيره خارك را بمباران مي‌كردند. چون بازار نفت هميشه بازار مكاره است همان زمان هم دلالان نفتي وجود داشتند و بازار دچار مشكلات و مسائل زيادي بود.وقتي قدرت سياسي توانايي اجماع در مديريت نفت را نداشته باشد، اين حوزه چند پاره خواهد شد. عده‌اي مي‌خواهند به مديريت فشار آورند، عده‌اي مي‌خواهند سياست‌ها را تغيير دهند، عده‌اي رانت مي‌خواهند، عده‌اي مي‌خواهند به نفع طرف‌هاي خارجي مسائل را حل و فصل كنند و... همان زمان كه من وزير نفت بودم يك‌باره شايعه‌اي منتشر و دست به دست شد كه ذخاير نفتي ايران تا 30 سال آينده به پايان خواهد رسيد و نمي‌تواند نفتي بفروشد. شايعاتي از اين دست به هر حال تاثير زيادي بر شرايط روز و مديريت بازار مي‌گذاشت.
فشارهاي داخلي چگونه و از سوي چه جرياناتي بود؟
در زمان من هم به شدت فشارهاي داخلي وجود داشت. آنقدر كه من فقط 4 سال توانستم بر مسند وزارت نفت باقي بمانم. يك نمونه آن تزريق منابع مالي از طريق فروش نفت بود. من در دوران وزارت از اين طريق 20 ميليارد دلار به كشور پول تزريق مي‌كردم. يك باره ورق برگشت و اين موضوع مطرح شد كه اگر 40 ميليارد دلار در سال از اين طريق به كشور تزريق نشود، نمي‌توان جبهه‌ها را فعال نگه داشت. بالاخره در سال 64 من از وزارت نفت رفتم و جايگزين‌هاي من ظرف 4 سال هم نتوانستند 20 ميليارد دلار پول براي كشور بياورند. بايد به اين نكته توجه كنيد كه جنگ داخلي و به جان هم افتادن‌ها از جنگ با خارجي به مراتب بدتر است. در حال حاضر ما درگير شديدترين تحريم‌ها هستيم. در چنين شرايط تحريمي نبايد چپ و راست به جان هم بيفتند، يكي سراغ نفت فروش برود و ديگري سراغ دلال و يكي سراغ وزير و... اين‌گونه نمي‌شود كشورداري كرد.نمي‌شود كه آنقدر مديران را به لحاظ سياسي حمايت نكرد تا زمين بخورند. بعد عده‌اي ديگر جايگزين مي‌شوند و اين داستان به شكلي ديگر تكرار مي‌شود. ظرف اين 40 سال چندين بار مدير شركت نفت تغيير كرده؟ در برخي از دولت‌ها سالي يك بار مديريت عوض شده است.وقتي من وزير نفت شدم 60 ميليون بشكه توليد كل جهان بود. به من گفتند مي‌تواني نفت بفروشي؟ من هم جواب دادم دستم شكسته باشد كه روزي 60 ميليون بشكه نفت در جهان فروش مي‌رود و من نتوانم دو ميليون بشكه بفروشم. در مجموع به نظر من نبايد قدرت سياسي در مديريت تهييج افكار عمومي شركت كند. بايد از وزير حمايت لجستيكي شود تا كار انجام شود. متاع نفت روي زمين نمي‌ماند و كساني در اين بازار موفق هستند كه حمايت‌هاي داخلي در همه زمينه‌ها داشته باشند و هر روز آنها را تخريب سياسي، اقتصادي و اطلاعاتي نكنند.
شما دوران جنگ وزير نفت بوديد. برخي معتقدند امروز شرايط براي اين وزارتخانه از دوران جنگ نيز سخت‌تر شده است. نظر شما چيست؟
به هر حال يك زمان جنگ فيزيكي و قابل رويت است يك زماني هم جنگ رواني است و قابل ديدن نيست. هميشه كشور ما دچار بحران بوده است. خاطرم هست در سال 1340 شاه به امريكايي‌ها التماس مي‌كرد كه سهم خريد نفت ما كه در آن زمان روزي يك ميليون بشكه بود، بيشتر كنند. فارغ از اين بايد به اين نكته توجه كنيد كه هر زمان اختلافات را كنار گذاشتيم، سود برديم و هر زمان اختلافات بالا گرفته، ضرر كرده‌ايم. بايد مراقبت كرد كه اين دعواها و اختلافات به ضرر قاعده جامعه تمام نشود.
مهم‌ترين خط تخريبي زمان وزارت شما چه بود؟
در آن زمان چپ و راست از وزارت نفت انتظار امتياز و رانت داشتند و من هم با همه مبارزه مي‌كردم. به همين دليل هم موفق شدند، من دور دوم به مجلس معرفي نشوم. بعد به وزارت مخابرات رفتم كه شرايط از اين نظر بدتر از وزارت نفت بود. بيشترين چيزي كه باعث تخريب در وزارتخانه‌ها به خصوص وزارت نفت مي‌شود، امتيازطلبي است. يكي مي‌خواهد نفت بفروشد 10 سنت كمتر يكي مشتري مي‌آورد 10 سنت بيشتر و... خاطرم هست يك نفر به من مي‌گفت من فقط 200 هزار دلار رانت گرفتم و من مي‌گفتم حالا رانت گرفتي مي‌خواهي از جيب ملت پرداخت شود؟ بعد همين فرد رفت در مجلس چه بازي‌هايي كه درنياورد.