يك روايت از نقش دولت در سايه در وزارت صنعت، معدن و تجارت
خط و نشان دولت در سايه براي دولتمردان
گروه اقتصادي| نزديك شدن به روزهاي پاياني عمر دولت‌ها و قرار گرفتن در آستانه انتخابات همواره بحث وجود دولت در سايه را در عرصه‌هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي و.... تقويت مي‌كند. اين روزها بار ديگر بحث وجود دولت در سايه در بخش‌هاي مختلف مطرح مي‌شود تا از يك سو دست مردان دولت را در تحقق وعده‌ها و برنامه‌هاي‌شان را بسته نشان دهد و از سوي ديگر تبعات تمامي ناكارآمدي‌ها را در حيطه كارشكني‌هاي مردان دولت در سايه نشان دهد. از سوي ديگر شواهد و گزاره‌هايي در فضاي رسانه‌اي وجود دارد كه نشان مي‌دهد فعاليت دولت در سايه بيشتر شده است. اين فعاليت‌ها كه عمدتا به نقد دولت حاكم مي‌پردازد تا به حدي است كه برخي در محافل غير رسمي از نقش و بازيگري آنها در برخي وزارتخانه‌ها خبر مي‌دهند. در اين خصوص وزارت صنعت يكي از وزارت‌هاي اقتصادي است كه در اين گزارش تلاش شده صحت و سقم گزاره اخير را بررسي كرده و ديد تاثير تصميمات دولت در سايه در بخش‌هاي صنعتي و تجاري ايران به چه ميزان است.
فعاليت پشت صحنه‌اي مردان دولت در سايه
معاون وزير اسبق صمت كه 8 سال سكاندار بخش تجارت خارجي كشور بوده است بر حضور دولت در سايه صحه مي‌گذارد اما تاكيد مي‌كند كه اين دولت صرفا بايد در حد اتاق فكر عمل كند.حميد صافدل در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: همواره گروهي از افراد كه وابسته به مقامات عاليه و حلقه اول كشور هستند به عنوان دولت در سايه يا اتاق فكر فعاليت مي‌كنند. او مي‌افزايد: از آنجايي كه گرفتن پست و سمت رسمي براي وابستگان به مقامات عاليه كشور به مصلحت نيست، بنابراين اين افراد در قالب دولت در سايه‌گاهي به مديران مشاوره‌هايي مي‌دهند و گاهي اوقات براي دولتمردان خط و نشان مي‌كشند اما هيچ‌گاه اين خط و نشان‌ها علني نمي‌شود و همواره در پشت صحنه است.صافدل كه در دولت‌هاي نهم و دهم معاون وزير صنعت، معدن و تجارت بوده است، ادامه مي‌دهد: استفاده از واژه دولت در سايه معمولا توسط اهالي حرفه‌اي مطبوعات و دنياي سياست استفاده مي‌شود.رييس اسبق سازمان توسعه تجارت درباره دايره فعاليت و نفوذ مردان دولت در سايه خاطرنشان مي‌كند: اگر دايره فعاليت اين دولت در حد اتاق فكر باشد، اشكالي ندارد. همان‌گونه كه در اوايل انقلاب جريان نيروهاي معتقد و نزديك به مديريت حلقه اول كشور برخي تصميمات را به كميته مشورتي در حزب جمهوري مي‌بردند، اين نقش در دوره‌هاي مختلف در حد اتاق فكر تكرار شده كه تا اين حد اثرگذاري ايرادي ندارد.صافدل تاكيد مي‌كند: دايره فعاليت اعضاي اتاق فكر يا همان دولت در سايه اگر مانع از اين نشود كه مقامات رسمي پاسخگو باشند و صرفا به ارايه پيشنهاد پرداخته و تكليفي براي اجرا تعيين نكنند و به مقامات رسمي اجازه استفاده از عقل و تدبير را بدهند، بدون اشكال است.او ادامه مي‌دهد: اگر فعاليت دولت در سايه باعث تضعيف دولت رسمي شود كه راي اعتماد از مردم گرفته است بدون ترديد ايراد خواهد داشت.
تجربه دولت در سايه در همه ادوار
معاون وزير سابق صنعت، معدن و تجارت درباره حضور و فعاليت دولت در سايه مي‌گويد: دولت در سايه در همه مقاطع و ادوار وجود داشته و شك نكنيد كه در حال حاضر نيز اين دولت فعال است.صافدل درباره تاثيرگذاري دولت در سايه در بخش صنعت، معدن و تجارت اظهار مي‌كند: وزارت صنعت تا پيش از ادغام نماد حمايت از توليد و وزارت بازرگاني نماد حمايت از مصرف‌كننده بوده است و برخي بر اين باور هستند كه وجود معاونت سازمان حمايت از حقوق مصرف‌كنندگان و توليدكنندگان در اين وزارتخانه موجب شده تا تمامي مقررات و قواعد به نفع مصرف‌كنندگان تنظيم شود و همين ديدگاه‌ها چالش بين حمايت از توليدكنندگان و مصرف‌كنندگان را ايجاد كرده است. او مي‌افزايد: البته در فضاي تجاري رقابتي يا اقتصاد بازار غش كردن به سمت مصرف‌كننده چيز بدي تلقي نمي‌شود، زيرا خريدار اصلي كالا همان مصرف‌كننده است بنابراين توليدكننده بايد كالاهاي داراي استاندارد بالا توليد و با قيمت مناسب عرضه كند تا بتواند سهم بازار مناسبي را با جلب رضايت مصرف‌كننده به خود اختصاص دهد. رييس اسبق سازمان توسعه تجارت تصريح مي‌كند: در كشور ما چون فضا به شكلي است كه حمايت از توليد اولويت دارد، زيرا توليدكننده سهمي از اشتغالزايي را به عهده دارد و ايجاد شغل در شرايط اقتصادي و اجتماعي كشور بسيار مهم است ولو اينكه حقوق مصرف‌كننده ضايع شود بنابراين كساني كه از مصرف‌كننده حمايت كنند، صاحب حق تلقي نمي‌شوند. او خاطرنشان مي‌كند: بعد از ادغام وزارت صنعت و بازرگاني چالش بين دولت در سايه در اولويت‌بندي حمايت از توليد و مصرف‌كنندگان برطرف شد اما دولت در سايه در زمينه كشاورزي مطالبه‌گري را آغاز كرد تا جايي كه رييس كميسيون كشاورزي مجلس در دولت نهم و دهم و با رايزني‌هاي فراوان توانست بخشي از وظايف بخش بازرگاني را از اين وزارتخانه گرفته و به وزارت جهادكشاورزي سپرد. صافدل يكي ديگر از اثرگذاري‌هاي دولت در سايه بر بخش بازرگاني را در زمينه تنظيم بازار عنوان كرده و خاطرنشان مي‌كند: واگذاري تنظيم بازار بر اثر تلاش‌هاي دولت در سايه موجب شد تا تامين مواد اوليه وارداتي در اختيار وزارت صمت قرار گرفته و وزارت جهادكشاورزي متولي تامين مواد اوليه براي توليد داخل شود.