نورپردازي و زيست شبانه

براي بررسي نقش نورپردازي در زيست شبانه، نياز است نخست به پيدايش و چگونگي زيست شبانه يا بهتر بگوييم شهر شب بپردازيم. اين پديده پيشينه چنداني ندارد و در فرهنگ و گذشته جهان رد پايي از آن ديده نمي‌شود. آغاز آن كم و بيش از هنگامي است كه آدمي به نور مصنوعي دست يافت و توانست جز چند اتاق، كوچه‌ها و خيابان‌هاي شهر را نيز در شب‌هاي تار نوراني و تيرگي شب را محدود كند. زيست شبانه پيا‌مد تلاش‌هاي روزمره در شب است كه اغلب نيازمند نور است. اگر چه هستند تلاش‌هاي شبانه‌اي كه در تاريكي بهتر انجام مي‌شوند از قبيل تبهكاري‌ها و دزدي‌ها و از اين دست اتفاقات. اما بي‌شك نورپردازي از وقوع چنين جرايمي نيز به‌طور محسوس مي‌كاهد. بر پايه پنداري كه ريشه آن روشن نيست از واژه نورپردازي برداشت آراستن با نور استنباط مي‌شود و روشنايي را فن پديد آوردن امكان ديدن مي‌دانند. بايد دانست كه نورپردازي، هنر تاباندن نور است كه پيرامون ما و هر چه در آن هست را به گونه‌اي كه هست يا مي‌خواهيم باشد، در چشم انسان آشكار مي‌كند. نورپردازي شاخه‌هاي فراواني دارد كه از آنها مي‌توان به نورآرايي نيز اشاره كرد.

نورپردازي شبانه در شهر با سه هدف انجام مي‌شود؛ ابتدا فراهم كردن روشنايي عمومي و كاربردي معابري مانند خيابان‌ها، پياده‌روها و ميدان‌ها و... هدف بعدي نشان دادن زيبايي‌ها و زيباسازي شهري است كه بستري مناسب را فراهم مي‌كند براي شادي شهروندان در زيست شبانه. هدف مهم ديگر نيز فراهم كردن آرامش، آسايش و امنيت شهروندان است.

براي داشتن نورپردازي مناسب نيازمند داشتن طرح جامع نورپردازي شهري هستيم؛ طرحي كه بايد بر پايه ويژگي‌هاي بومي، زيستي، جغرافيايي و آب و هوايي شكل بگيرد. مكان‌يابي فضاهاي مناسب با ياري كارشناسان طراحي شهري و شهرسازي نيز از الزامات يك نورپردازي مناسب است كه باعث پرهيز از آسيب رساندن به محيط زيست و تندرستي انسان و جانوران، پرهيز از آسيب رساندن به فرهنگ و ساختارهاي اجتماعي، بافت شهري و ساختمان‌هاي ارزشمند و تاريخي و باستاني و پرهيز از هرگونه آلودگي نوري مي‌شود؛ موضوعاتي كه رعايت نشدن هر پارامتر آن مي‌تواند به بخشي از شهر آسيب برساند. براي مثال اگر در خياباني با درختان كهنسال كه لانه پرندگان بسياري را در خود جاي داده، نورهاي رنگي و شديدي در طول شب تابانده شود، زيستگاه آن پرندگان را نابود خواهد كرد. نورپردازي مناسب مي‌تواند شهري دلپذير و امن براي تماي ساكنان شهر - انسان و حيوان- فراهم كند.