واشنگتن به متحدانش براي اعزام نيروي نظامي به تنگه هرمز ضرب‌الاجل داد
پياده‌نظام تنش در آبراه‌هاي حياتي
شهاب شهسواري
دولت امريكا آماده مي‌شود تا ناوهاي نظامي كشورهاي متحدش را به عنوان پيشقراول تنش‌زايي در مسيرهاي مهم عبور انرژي مامور كند. به گفته فرمانده ستاد مشترك ارتش امريكا اين كشور در حال مذاكره با متحدانش است تا در قالب يك عمليات اسكورت و نظارت، ناوهاي نظامي خود را به تنگه هرمز و باب‌المندب اعزام كند.
او گفت: متحدان امريكايي بايد تا يكي، دو هفته آينده به اين درخواست امريكا پاسخ دهند. به گفته اين مقام امريكايي، واشنگتن با وجود طرح‌ريزي اين عمليات، هيچ نقش عملياتي در آن نخواهد داشت و فقط عمليات را «فرماندهي و كنترل» مي‌كند. سه‌شنبه شب بعد از برگزاري يك جلسه ميان مقام‌هاي ارشد دولت امريكا، ژنرال جوزف دانفورد، فرمانده ستاد مشترك ارتش امريكا در برابر خبرنگاران اعلام كرد كه دولت امريكا دو هفته به متحدانش فرصت داده تا ناوهاي خود را براي آنچه او «عمليات گشت‌زني» در خليج‌فارس و تنگه باب‌المندب مي‌خواند، به اين منطقه اعزام كنند. جلسه سه‌شنبه شب براي بررسي طرح جديد دولت امريكا براي بحران‌آفريني در خليج‌فارس با حضور وزير خارجه اين كشور، مايك پمپئو، سرپرست وزارت دفاع، مارك اسپر و فرمانده ستاد مشترك ارتش امريكا، جوزف دانفورد برگزار شد. ايده تشكيل ائتلاف نظامي در تنگه هرمز پيش از اين از سوي سرپرست جديد وزارت دفاع امريكا در نشست وزراي دفاع ناتو، بعد از حوادث مشكوك براي چند نفتكش در نزديكي آب‌هاي امارات‌متحده‌عربي و ايران، مطرح شده بود كه با بي‌ميلي كامل متحدان امريكا در اين ائتلاف نظامي مواجه شد. اين اولين‌بار است كه مقام‌هاي امريكايي حفاظت از امنيت باب‌المندب را هم به عنوان يكي از اهداف ائتلاف نظامي خيالي‌شان مطرح مي‌كنند. هفته گذشته وزير خارجه ايالات‌متحده امريكا گفته بود كه ابتكاري با عنوان «سنتينل» از سوي اين كشور آماده شده كه از طريق آن كشورهاي متحد موظف مي‌شوند هنگام عبور از تنگه هرمز دوربين‌هاي امنيتي نصب كنند. پيش‌بيني مي‌شد كه طرحي مربوط به اسكورت و نگهباني نظامي هم به اين طرح اضافه شود.دانفورد به خبرنگاران گفته است كه براساس اين طرح ناوهاي نظامي و كشتي كشورهاي متحد امريكا، مسوول گشت‌زني در خليج‌فارس، تنگه هرمز، درياي عمان و تنگه باب‌المندب خواهند بود. به گفته اين نظامي امريكايي، واشنگتن فقط قصد دارد در اين عمليات نقش «فرماندهي و كنترل» داشته باشد و كشورهاي ديگر هستند كه بايد ناوها و كشتي‌هاي نظامي لازم براي انجام عمليات را تامين كنند. او در مورد اينكه دقيقا كدام كشورها قرار است به خليج‌فارس نيرو اعزام كنند، توضيحي نداد و فقط گفت: «ما با چند كشور در مورد تشكيل يك ائتلاف نظامي در حال رايزني هستيم، هدف ما اين است كه اين ائتلاف امنيت كشتيراني آزاد را در تنگه هرمز و باب‌المندب تامين كند.» به گفته اين نظامي امريكايي «واشنگتن فقط مي‌تواند فرماندهي و كنترل عمليات و بخشي از اطلاعات، شناسايي و شنود را دراختيار ائتلاف قرار دهد.» او در مورد آغاز به كار اين ائتلاف نظامي زمان دقيقي ارايه نداد و گفت: «من تصور مي‌كنم كه تا چند هفته ديگر نام كشورهايي كه اراده سياسي كافي براي مشاركت در اين عمليات دارند، مشخص خواهد شد و ما به صورت مستقيم با ارتش‌هاي آنها وارد تعامل مي‌شويم تا ظرفيت‌هاي آنها را براي مشاركت در اين عمليات شناسايي كنيم.» دانفورد در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد حجم و اندازه پيش‌بيني شده اين عمليات گفت: «عمليات قابل توسعه است، مگر نه؟ در نتيجه مي‌توانيم با تعداد كمي مشاركت‌كننده آغاز كنيم و يك عمليات كوچك داشته باشيم، بعد كم‌كم تعداد كشورهايي را كه مي‌خواهند مشاركت كنند خودشان را معرفي كرده و آن را گسترش دهيم.»
بي‌ميلي متحدان امريكا
مارك اسپر، سرپرست جديد وزارت دفاع امريكا، دو هفته پيش و درست سه روز بعد از انتخابش به اين مقام، در جلسه وزراي دفاع كشورهاي عضو ناتو گفته بود: «رويارويي با ايران يك مساله جهاني است؛ چالشي كه نيازمند واكنش بين‌المللي است و نبايد به عنوان مشكل ايران عليه امريكا تلقي شود.» اين پيشنهاد امريكا با بي‌ميلي متحدان اين كشور در ناتو مواجه شده است. ينس استولتنبرگ، دبيركل ناتو در واكنش به اين پيشنهاد امريكا تاكيد كرد كه «هر چند گفت‌وگو ميان متحدان ادامه پيدا خواهد كرد، اما تمركز اصلي ناتو بر كاهش تنش‌ها و در واقع اجتناب از درگيري است، ما مي‌خواهيم راهي براي كاهش تنش پيدا كنيم.» يك مقام ارشد اروپايي همزمان با برگزاري اجلاس ناتو به شرط پنهان ماندن نامش به آسوشيتدپرس گفته بود: «متحدان عضو ناتو علاقه‌مند هستند كه از هر مساله‌ايي كه مربوط به ايران باشد، اجتناب كنند. متحدان ناتو خواستار خويشتنداري و آرامش بيشتر از سوي ايران و امريكا هستند و نمي‌خواهند كه مساله آنها به مساله‌اي براي ناتو تبديل شود.» با وجود بي‌ميلي ناتو به مشاركت در طرح نظامي امريكا براي تنش‌آفريني در آبراه‌هاي حياتي تنگه هرمز و تنگه باب‌المندب، مارك اسپر دو هفته پيش وعده داده بود كه «يك ماه بعد با مدارك و اسناد جديد براي قانع كردن متحدان‌مان به لزوم تشكيل چنين ائتلاف نظامي» به ناتو باز خواهد گشت. به گزارش ژاپن‌تايمز، ايوايا تاكشي، وزير دفاع ژاپن هم نسبت به اعزام نيرو به خليج‌فارس و تنگه هرمز اظهار بي‌ميلي كرده است. به نوشته اين روزنامه ژاپني، ايوايا گفته است كه باتوجه به عدم تكرار حملات به نفتكش‌ها در نزديكي تنگه هرمز، دليلي براي اعزام نيروهاي دفاع از خود ژاپن به اين منطقه وجود ندارد.
عمليات موازي
در حال حاضر چندين عمليات موازي دريايي تحت عنوان مبارزه با تروريسم، مبارزه با راهزني دريايي توسط كشورهاي مختلف در آب‌هاي نزديك به باب‌المندب، درياي عمان و درياي سرخ در جريان است. اتحاديه اروپا تحت عنوان عمليات آتالانتا (ATALANTA)، ناتو تحت عنوان عمليات سپر اقيانوس (Ocean Shield) و يك ائتلاف تحت رهبري امريكا با عنوان «نيروي دريايي تركيبي (Combined Maritime Forces) » با مشاركت 33 متحد امريكا در عمليات‌هاي سه كارگروه 150، 151 و 152 و همچنين ديگر كشورهاي جهان از جمله جمهوري اسلامي ايران، هند، چين، ژاپن، كره‌جنوبي و روسيه كه تحت برنامه «اختلاف‌زدايي و آگاهي مشترك (SHADE) » سازمان ملل متحد هستند در منطقه به گشت‌زني و حفاظت از كشتي‌هاي تجاري مشغولند.