7 جولاي، وين، شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي. جلسه اضطراري كه با محوريت كاهش تعهدات برجامي ايران به درخواست ايالات متحده امريكا برگزار شد. طنز تلخ و عجايب روزگار از اصطلاح‌هايي بود كه در چند روز گذشته از سوي مقام‌هاي ايراني و غيرايراني براي اين اقدام امريكا به كار گرفته شد. واشنگتن در حالي كه يك سال و 70 روز قبل از توافق هسته‌اي با ايران از آن خارج و تحريم‌هاي وسيعي را عليه تهران اعمال كرد، از كاهش تعهدات ايران در همان توافق انتقاد كرده و البته ايران را با تحريم بيشتر تهديد مي‌كند. صبح روز گذشته محمدجواد ظريف در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره نشست شوراي حكام گفت: «خيلي جالب است كشوري كه برجام را نقض كرده، براي اقدامي كه در داخل برجام است و هيچ ارتباطي به پادمان و پروتكل الحاقي ندارد، درخواست جلسه شوراي حكام را مطرح كرده است. شوراي حكام موضوعيتي در اين زمينه ندارد و در حوزه برجام فقط بايد از آژانس گزارش بگيرد.» ظريف ساعتي پس از اين اظهارات در جمع خبرنگاران ايراني، براي مخاطب خارجي نيز متني انگليسي در توييتر منتشر كرده و نوشت: «طنز نشست شوراي حكام به درخواست امريكا: الف. امريكا از برجام متنفر است، آن را از ريشه زده و نقض كرده و تمام آنهايي كه از آن پيروي كرده‌اند را تنبيه مي‌كند؛ ب. امريكا هيچ جايگاهي براي مطرح كردن مسائل مربوط به برجام ندارد. ج. در تمام 15 گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، ايران بطور كامل به برجام پايبند بوده و د. اقدامات ايران براساس پاراگراف 36 برجام قانوني است».نشست شوراي حكام به درخواست امريكا در حالي برگزار شد كه كشورهاي اروپايي حاضر در برجام حاضر نشدند درخواست مشترك با واشنگتن براي تشكيل اين جلسه بدهند. همزمان اروپايي‌ها يك روز پيش از اين نشست در بيانيه‌اي با درخواست تشكيل كميسيون مشترك برجام براي رسيدگي به وضعيت به وجود آمده عملا مشخص كردند كه قصد دارند اختلاف به وجود آمده با تهران را با استفاده از مكانيسم داخل برجام حل و فصل كنند. همزمان يك ديپلمات اروپايي هم اعلام كرد كه اروپا فعلا به سمت ارجاع پرونده به شوراي امنيت يا بازگرداندن تحريم‌ها عليه ايران نخواهد رفت. تمام اين نشانه‌ها به اضافه اظهارنظرهاي متنوع نماينده روسيه در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي كه اقدام امريكا را غيرموجه مي‌خواند نشان از شكست ديگري براي امريكا در اجماع‌سازي عليه تهران داشت. امريكا در حالي درخواست اين جلسه اضطراري را كرد كه در دو سال و اندي گذشته از اجراي برجام، 15 گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي پايبندي كامل ايران به مفاد برجام را تاييد كرده است. همزمان تهران هرچند در مسير كاهش تعهدات برجامي قدم برداشته اما ماهيت تمام گام‌ها برگشت‌پذير است و مقام‌هاي ايران به صراحت اعلام كرده‌اند كه اگر اروپا به تعهدات برجامي خود عمل كند ما اقدام‌هاي خود را به عقب بازمي‌گردانيم. پنجره ديپلماسي از سوي ايران باز است و 1+4 نيز با وجود كم‌كاري‌هاي يك سال و 70 روز گذشته تلاش مي‌كند برجام را با چنگ و دندان حفظ كند با اين‌همه بازيگران غيربرجامي همزمان بر تلاش‌هاي خود براي تخريب اين توافق افزوده‌اند. برجام به طنابي تبديل شده كه يك طرف براي نابودي آن را به سمت خود مي‌كشد و طرف ديگر مي‌جنگد تا آن را حفظ كند. اروپا برخلاف انتظار و برآوردهاي امريكاي ترامپ يك سال و 70 روز بدون امريكا در برجام مانده و هرچند نتوانسته انتظارهاي ايران را برآورده كند اما كمترين تمايلي به تخريب برجام ندارد و اين نكته‌اي است كه از رفتار اروپايي‌ها در نشست روز گذشته شوراي حكام مشخص بود.
قلدري امريكايي در صحن شوراي حكام
باج‌خواهي، اين عبارتي بود كه نماينده امريكا در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي از آن براي توصيف اقدام قانوني ايران در كاهش از تعهدات برجامي استفاده كرد. نماينده دولتي كه با قلدري تمام در سه سال گذشته از عمر خود از معاهده‌ها و توافق‌هاي بي‌شماري بيرون آمده از عملكرد ايران در توافقي انتقاد مي‌كند كه ديگر در آن عضويت هم ندارد و همين غيبت به سلب حقوق او براي بازخواست عضو ديگر هم تبديل شده است. شوراي حكام روز گذشته شاهد تكرار ادعاهاي نماينده امريكا عليه ايران بود؛ ادعاهايي سياسي كه اصولا شوراي حكام تريبوني مشروع براي آن نيست و در خصوص مسائل فني هم از جايگاه قضاوت درباره چند و چون اقدام‌هاي ايران برخوردار نيست. در بخشي از بيانيه امريكا آمده بود: «توسعه برنامه هسته‌اي ايران، تلاشي روشن براي اخاذي از جامعه بين‌الملل است... خطرپذيري و تاكتيك‌هاي باج‌خواهي، براي ايران كاهش تحريم به ارمغان نخواهد آورد. مسيري كه رژيم در پيش گرفته است، تنها به تعميق انزوا و افزايش خطراتي كه با آن روبه‌روست، منتج ميشود... ايالات متحده تصريح كرده كه آماده مذاكره بدون پيش‌شرط با ايران است و احتمال عادي‌سازي كامل روابط را پيش مي‌نهد.»امريكا در اين بيانيه افزايش سطح غني‌سازي ايران را «مايه نگراني شديد» توصيف و ادعا كرده است كه ايران «هيچ دليل معتبري» براي اين كار ندارد. واشنگتن همچنين از ايران خواسته «فورا» برنامه هسته‌اي خود را به عقب بازگرداند.
اروپا حقي براي اعتراض امريكا قائل نشد
پايان نشست شوراي حكام با صدور بيانيه مشترك همراه نشد. در اين جلسه هر عضوي از شورا موضع جداگانه خود را اعلام كرد تا امريكا باز هم در اين نمايش تكراري عليه تهران تنها باشد. اروپايي‌ها هرچند از اقدام ايران ابراز نگراني كردند اما عملا حقي براي امريكا در اين اعتراض قائل نشده و همه‌چيز را به جلسه كميسيون مشترك موكول كردند. براساس بيانيه‌اي كه وب‌سايت اتحاديه اروپا منتشر كرده، هيات نمايندگي اين اتحاديه در نشست روز چهارشنبه گزارش‌دهي‌هاي دقيق و مفصل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را براي درك كامل از اجراي تعهدات هسته‌اي توسط ايران حائز اهميت دانسته و بر ضرورت همكاري كامل و به موقع ايران با آژانس تاكيد كرد. نمايندگي اتحاديه اروپا همچنين از گام‌هاي ايران براي كاستن از تعهدات هسته‌اي خود ذيل برجام ابراز نگراني كرد. در بيانيه اتحاديه اروپا آمده است: «عميقا از اقدام ايران در خصوص افزايش ميزان ذخاير اورانيوم ۳.۶۷ درصدي و شروع غني‌سازي اورانيوم به فراتر از سطح ۳.۶۷ درصد- چنانكه به تاييد آژانس بين‌المللي انرژي اتمي رسيده- نگرانيم. اتحاديه اروپا بارها تاكيد كرده است كه اجراي كامل برجام توسط ايران ضروري است. ما از ايران مي‌خواهيم كه اين گام‌ها را به عقب برگردانده و بدون تاخير به پايبندي كامل به برجام بازگردد. ما قصد ابرازشده ايران مبني بر ماندن در برجام را مدنظر داريم. از تلاش‌هاي شريكان برجام براي پرداختن به مسائل داخل برجام حمايت و يادآوري مي‌كنيم كه مسائل مربوط به پايبندي طرف‌ها [به توافق] بايد در چارچوب توافق، از جمله از طريق كميسيون مشترك حل و فصل شوند. اتحاديه اروپا عميقا از خروج امريكا متاسف است و از همه كشورها مي‌خواهد از برداشتن گام‌هايي كه در اجراي تعهدات برجام مانع‌تراشي مي‌كند خودداري كنند.»نكته جالب توجه در بيانيه اتحاديه اروپا اين است كه به اجرايي شدن سازوكار مالي و بانكي كار با ايران (اينستكس) هم اشاره و اعلام كرده كه نخستين معاملات در چارچوب آن در حال انجام است. طبق ادعاي اتحاديه اروپا برخي از ديگر اعضاي اين اتحاديه در حال پيوستن به اين سازوكار هستند.
نطق تاريخي نماينده ايران
«اين يك طنز تلخ است كه اين جلسه با درخواست ايالات متحده امريكا برگزار ميشود، همان رژيمي كه وضعيت كنوني، نتيجه رفتار غيرقانوني تهديدآميز آن است. تحولات اخير هيچ ارتباطي با موضوعات مرتبط پادماني و چارچوب ماموريتي شوراي حكام ندارد. موضوعات مرتبط با اجراي برجام، در سازوكارهاي تعيين شده آن مورد مشورت قرار خواهند گرفت.» كاظم غريب‌آبادي، نماينده ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي سخنان خود را با اين تذكر به امريكا آغاز كرد. او در ادامه افزود: سياست خارجي و رفتار امريكا، مشحون از تناقض و دوگانگي است كه بي‌اعتمادي را افزايش داده و بي‌اعتباري را براي آن به ارمغان داشته است. اين حقيقت كه ايالات متحده كه از برجام خارج شده و از هيچ تلاشي براي نابودي آن دريغ نداشته، خواستار برگزاري اين نشست شده تا درخواست اجراي همان توافق را داشته باشد، يكي از برجسته‌ترين نمونه‌هاي اين تناقض است. امريكا نه تنها قطعنامه شماره 2231 (سال 2015) شوراي امنيت سازمان ملل را نقض و به‌طور يكجانبه از برجام خارج و از همه تعهداتش ذيل آن سر باز زد، بلكه بي‌امان، ديگران از جمله دولت‌هاي مستقل و موجوديت‌هاي خصوصي را مورد فشار، قلدري و ترس قرار داده تا همان كار را انجام دهند. فقط در طول يك سال گذشته، ايالات متحده امريكا برخلاف حقوق بين‌الملل، 20 مورد تحريم‌هاي فراسرزميني عمده را عليه كشور من اعمال كرد. در همين زمان، ايالات متحده رييس كل سابق بانك مركزي ايران را تحريم كرد، همه مجوزهاي عمومي كه به واسطه تعهدات ذيل برجام صادر شده بود را ابطال كرد؛ مجددا تمام تحريم‌هايي را كه با توجه به تعهدات برجام لغو شده بود، از جمله در بخش نفت و گاز، برقرار كرد؛ بيش از 700 فرد و نهاد از جمله آنهايي كه به واسطه تعهدات برجام رفع تحريم شده بودند را تحريم كرد؛ بخش مس، آلومينيوم، فولاد و آهن ايران را تحريم كرد؛ بخش پتروشيمي را نيز تحت تحريم قرار داد كه تمامي اينها سبب رنج ناعادلانه مردم عادي شده است. لازم به گفتن نيست كه ايالات متحده امريكا در خط مقدم اعمال تحريم‌هاي يكجانبه فراسرزميني است و جهت تحميل خواسته‌هاي خود بر ديگر دولت‌ها، از هيچ تلاشي براي متوسل شدن به تحريم‌هاي تجاري، اخلال در جريان‌هاي سرمايه‌گذاري و مالي، مسدود كردن دارايي‌ها و منع مسافرت، دريغ نمي‌كند. امريكا كه به عنوان پليس خودخوانده جهاني عمل مي‌كند، در حال پايمال كردن هرگونه حقوق و هنجار بين‌المللي است. اين رفتار غيرقانوني، نه مشروع بوده و نه حقوقي و نبايد توسط جامعه بين‌المللي مورد پذيرش واقع شود. با توجه به پيامدهاي قابل پيش‌بيني و هزينه‌بر تحريم‌ها، بايد به آنها به عنوان يك سلاح و ابزار تجاوز نگريست. تحريم‌هاي اقتصادي برخلاف اهداف و مقاصد حقوق بشري بوده و در حقيقت، تنبيه دسته‌جمعي مردمان عادي هستند و بايد به عنوان جنايت عليه بشريت تلقي شوند.نماينده ايران در ادامه به برخي رفتارهاي دوگانه امريكا در قبال ايران اشاره كرد و افزود: تمايل ديگرآزاري امريكا براي استفاده از تحريم‌هاي غيرقانوني يكجانبه به عنوان يك ابزار اعمال زور عليه دولت‌هاي مستقل و نهادهاي خصوصي و اعمال تروريسم اقتصادي بر آنها، بايد پايان يابد. ايران حداكثر خويشتن‌داري و صبر را اعمال و به‌طور كامل، تعهداتش ذيل برجام را كه از طريق 15 گزارش مديركل آژانس تاييد شده، اجرا كرده است. به علاوه، برخلاف ايالات متحده امريكا، جمهوري اسلامي ايران مسوولانه عمل كرده و به سازوكارهاي حل اختلاف متمدنانه مندرج در اين توافق، از جمله مفاد آن درخصوص جبران وضعيت كه منجر به نشست وزيران كميسيون برجام در ششم جولاي 2018 شد، متوسل شده است.غريب‌آبادي با قرائت حقوق مندرج براي ايران در برجام گفت: جهت برقراري مجدد توازن از دست رفته طولاني‌مدت در تعهدات متقابل برجامي، هيچ انتخابي براي جمهوري اسلامي ايران به جز احقاق حق خود ذيل مفاد برجام در مورد جبران وضعيت، به ويژه تحت بندهاي 26 و 36 باقي نماند. جمهوري اسلامي ايران حتي در انجام اين كار، با تدبير و دورانديشي عمل كرد تا زمان بيشتري را براي ديپلماسي و تلاش‌هاي با حسن‌نيت ارايه كند و اقدامات جبراني خود را به ترتيب به موعد اجرا گذاشت. در اين مرحله، اين اقدامات شامل تعهدات مرتبط با پادمان‌ها، اجراي داوطلبانه پروتكل الحاقي و همكاري ما با آژانس نشد؛ ضمن اينكه بايد توجه داشت دو مورد آخر مستقيما نتيجه برجام هستند. تصميم ايران در تطابق كامل با برجام است و بدين منظور اتخاذ شده تا از برجام در برابر رفتارهاي مخرب امريكا و قصور اتحاديه اروپا/ سه عضو اروپايي آن در برداشتن هرگونه گام موثر براي اجراي تعهدات‌شان ذيل برجام و اقداماتي كه بعد از خروج غيرقانوني امريكا و شروع جنگ اقتصادي عليه مردم ايران انجام شد، محافظت كند. به اعضاي اروپايي برجام و اتحاديه اروپا توصيه مي‌كنيم تا به جاي ابراز نگراني از اقدامات ايران براي اعاده تعادل به برجام، از اقدامات امريكا ابراز نگراني كنند. ايران مصمم است تا حمايت خود از برجام را با حسن نيت و در جوي سازنده تا زماني كه همه طرف‌ها به‌طور كامل تعهدات‌شان را رعايت مي‌كنند، ادامه دهد. جمهوري اسلامي ايران آماده است تا اجراي كامل برجام را متناسب با اجراي تعهدات توسط همه طرفين حاضر در برجام و آنهايي كه در كميسيون مشترك از هشتم مه 2018 (مربوط به خروج يكجانبه امريكا از توافق) اتخاذ شد را از سر بگيرد.
توصيه ايران به عربستان: حداقلي از شفافيت‌سازي ايران را اعمال كنيد
نماينده ايران با اشاره به اينكه برنامه هسته‌اي ايران منحصرا براي مقاصد صلح‌آميز است، خاطرنشان كرد: اين برنامه مطابق با نيازهاي ايران و برنامه‌هاي توسعه كشور ادامه خواهد يافت. غني‌سازي نيز جزيي لاينفك از اين برنامه است، همان‌گونه كه حق هر كشور ديگر عضو معاهده عدم اشاعه است. اين حق توسط يك كشور داده نشده كه بخواهد آن را پس بگيرد. ما يك توصيه خيلي ساده به همسايگان‌مان به ويژه عربستان و امارات داريم: به جاي مطرح كردن موضوعات غيرمرتبط در اين مجمع براي رسيدن به اهداف سياسي، سعي كنيد تا كسر حداقلي از تدابير شفافي كه ايران در برنامه هسته‌اي خود اجرا مي‌كند را نسبت به برنامه‌هاي هسته‌اي خود اعمال كنيد. ما به ويژه به آنها توصيه مي‌كنيم تا به‌طور كامل و جامع، سيستم‌هاي راستي‌آزمايي آژانس را بپذيرند و قتل عام مردم بي‌گناه در يمن را نيز متوقف كنند. در مورد رژيم اسراييل، بايد اعتراف كنم كه كلمات از توصيف رياكاري اين رژيم ناتوان هستند. وقتي رژيم اسراييل در مورد پايبندي به مكانيزم‌هاي عدم اشاعه صحبت مي‌كند، شبيه اين است كه يك مافيا در مورد پايبندي به قوانين مبارزه با جرايم سازمان‌يافته صحبت مي‌كند. رژيمي كه عضو هيچ‌يك از رژيم‌هاي خلع سلاح و عدم اشاعه نيست، تمامي انواع سلاح‌هاي كشتار جمعي را توسعه داده، بارها به همسايگان خود تجاوز كرده و خون مردم بي‌گناه فلسطين را ريخته است، در موقعيتي نيست تا ديگران را موعظه كند.
شمارش ژست‌هاي دوگانه امريكا
اجازه بدهيد تا چند موردي را كه ممكن است ما را به فهم مشترك درباره ماهيت واقعي رفتارهاي امريكا در سراسر جهان هدايت كند، عنوان كنم:
اين ايالات متحده امريكا است كه سلاح‌هاي هسته‌اي دارد و به بهانه تضمين امنيت ملي آن را به كار برد و تهديد به استفاده از آن به عنوان يك جنگ‌افزار مي‌كند. اين ايالات متحده است كه مانع طولاني‌مدت در ايجاد منطقه عاري از سلاح‌هاي اتمي در خاورميانه به واسطه پشتيباني پيوسته از رژيم صهيونيستي بوده است. اين امريكاست كه افراطي‌گري و تروريسم را در منطقه خاورميانه ايجاد و پشتيباني كرد. اين امريكاست كه بيشترين تحريم‌هاي يكجانبه عليه ديگران را به عنوان اخاذي سياسي تحميل كرد. اين امريكاست كه به سادگي براي اهداف سياسي، به تعدادي از كشورها در سراسر جهان تجاوز كرد. اين امريكاست كه از طريق دخالت‌هاي مستقيم يا غير مستقيم، برخي نظام‌هاي سياسي در سراسر جهان را سرنگون كرد. اين امريكاست كه تاكنون بزرگ‌ترين تامين‌كننده سلاح به مناطق ناپايدار مختلف، به ويژه به ديكتاتورها و با هزينه قرباني كردن به اصطلاح ارزش‌هاي خود بوده است. اين امريكاست كه صدها پايگاه نظامي در سراسر جهان دارد، از جمله از طريق استقرار سلاح‌هاي هسته‌اي راهبردي. اين امريكاست كه حضور نظامي در خليج فارس دارد، هزاران مايل دورتر از سرزمين خود كه تنش‌ها را بر مي‌انگيزد و سبب بي‌ثباتي ميشود. اين امريكاست كه منزوي شده است، در حالي كه جامعه بين‌المللي ضمن يكجانبهگرايي و سياست تحريمي آن، از چندجانبه‌گرايي حمايت مي‌كند.
به جاي ايران، امريكا را محكوم كنيد
«ميخائيل اوليانوف»، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در وين كه در چندهفته گذشته اظهارنظرهاي بسياري در حمايت از ايران و رد دخالت‌هاي امريكا در برجام در حالي كه از آن خارج شده داشته است در جلسه روز گذشته به بازماندگان در برجام يادآوري كرد كه اين توافق قرار بوده به عادي‌سازي روابط اقتصادي و تجاري با ايران منجر شود. اوليانوف در اين نشست گفت: «هدف برنامه جامع اقدام مشترك نه فقط حل مسائل هسته‌اي، بلكه عادي‌سازي روابط تجاري و اقتصادي با ايران هم بود. آشكار است كه برجام نمي‌تواند فقط بر يكي از اين دو ستون استوار باشد. چه كسي به امريكا حق داده عليه ايران تحريم نفتي اعمال كرده و ساير كشورها را به دليل همكاري با ايران تحت تحريم قرار دهد؟ آيا اين حق قدرتمندترين كشورها است؟ در اين صورت داريم به سمت نظم جهاني تماميت‌خواه حركت مي‌كنيم.»اوليانوف همچنين تصريح كرد در صورتي كه اقدامات امريكا به فروپاشي راستي‌آزمايي‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي منجر شود، مسووليت از بين رفتن آن صرفا متوجه امريكا خواهد بود. او گفت: «مسووليت از بين رفتن نظام راستي‌آزمايي در ايران صرفا به عهده امريكا خواهد بود. تبعات منفي اين اقدام بر كل پادمان‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي اثر خواهد گذاشت. ما از همه اعضاي شورا مي‌خواهيم به‌شدت سياست‌هاي مخرب امريكا را محكوم كنند.»
تهديد به تحريم پس از ابراز تمايل به مذاكره
كينه از برجام؛ اين عبارت دليل تمام رفتارهاي دونالد ترامپ در دو سال و نيم گذشته است. رييس‌جمهور امريكا توافق با ايران را مي‌خواهد اما توافقي كه به نام خودش باشد و نه سندي به ارث رسيده از دوره باراك اوباما. روز گذشته هنوز يك ساعت از نطق نماينده امريكا در شوراي حكام و طرح مساله مذاكره بدون پيش‌شرط با ايران نگذشته بود كه «دونالد ترامپ» در توييتي تازه درباره ايران، در ادعايي كذب و البته تمسخرآميز از نظر فني ادعا كرد ايران مدت‌هاست به صورت مخفيانه غني‌سازي كرده است. او در توييتر ادعا كرده است: «ايران مدت‌ها به صورت مخفيانه و در نقض كامل توافق ۱۵۰ ميليارد دلاري وحشتناكي كه «جان كري» [وزير خارجه سابق امريكا] و دولت [باراك] اوباما [رييس‌جمهور سابق امريكا] ايجاد كردند، غني‌سازي كرده است. به ياد داشته باشيد، اين توافق تا چند، فقط چند سال ديگر منقضي مي‌شد. تحريم‌ها به زودي، به شكل قابل توجهي افزايش مي‌يابد.»
نمايش ديروز امريكا در شوراي حكام به زنجيره‌اي از شكست‌هاي دولت ترامپ براي جلب اجماع عليه تهران در سطح بين‌المللي اضافه شد. در حالي كه نماينده امريكا با استناد به دو گام ايران در كاهش از سطح تعهدات برجامي آمده بود تا كارت قرمزي براي محكوم كردن ايران دريافت كند خود آماج اتهام‌هاي بسيار قرار گرفت. جلسه شوراي حكام در حالي برگزار شد كه برجام، توافقي ماحصل 13 سال مذاكره با چرخش قلم رييس‌جمهوري كه مي‌گويد توافق خودم را مي‌خواهم در آستانه نابودي قرار گرفته است. روز گذشته در حالي كه نماينده امريكا انتظار داشت انگشت اتهام به سمت تهران دراز شود سنگيني نگاه بازماندگان در برجام را احساس كرد كه شايد همه آنها مانند روسيه واقعيت را به صراحت به زبان نياورند اما آشوب امروز را نتيجه يكجانبهگرايي و خودخواهي امريكاي ترامپ مي‌دانند. نشست ديروز شوراي حكام يك پيروزي ديپلماتيك ديگر براي راهبرد حساب‌شده و گام‌هاي عقلاني ايران در يك سال و 70 روز گذشته بود.