ائتلاف نظامي شكست خورده امريكا
محمود فاضلي
ژنرال جوزف دونفورد، رييس ستاد ارتش امريكا اعلام كرده است واشنگتن مي‌خواهد يك ائتلاف بين‌المللي ايجاد كند تا آزادي كشتيراني در تنگه هرمز و باب‌المندب در بين درياي سرخ و خليج عدن جهت نظارت و بازدارندگي تهديدهاي ايران عليه كشتي‌هاي تجاري در گستره دريايي از خليج فارس تا شاخ آفريقا تضمين شود. به گفته او كشورش با كشورهاي اروپايي و آسيايي كه تمايل به شركت در اين ائتلاف دارند، گفت‌وگو مي‌كند و همزمان با نيروهاي نظامي آنها كه مي‌توانند در اين زمينه كمك كنند، مستقيما به رايزني مي‌پردازد. به ادعاي او اين ائتلاف قابل بسط است و بر همين اساس گفت: با شمار اندكي از مشاركت‌كنندگان در اين ائتلاف قادر خواهيم بود تا ماموريت‌هاي كوچكي انجام دهيم كه با افزوده شدن ديگر كشورها، اين ماموريت‌ها را توسعه دهيم. به گفته دانفورد، نقش اصلي ارتش امريكا در اين ميان ارايه اطلاعات جاسوسي، اطلاعات حوزه دريايي و اطلاعات مراقبتي و نظارتي به كشتي‌هاي مشاركت‌كننده در اين ائتلاف خواهد بود. هر گونه اسكورت كشتي‌هاي تجاري كه توسط ناو جنگي صورت مي‌گيرد تحت پرچم تجاري همان كشتي اين همراهي انجام خواهد شد.
امريكا تلاش دارد طي دو هفته چنين ائتلاف دريايي كشورها را براي تضمين عبور امن كشتيها در خاورميانه به وجود آورد و خود مسووليت اين ائتلاف را به عهده بگيرد. ديگر كشورها نيز بايد با كشتي‌هاي گشتي خود در آب‌هاي مزبور حفاظت از كشتيها را به عمل آورند. علت اين امر نيز تنش بين واشنگتن همچنين چند كشور عربي هم‌پيمان آن در منطقه خليج فارس با ايران است. كشورهاي هم‌پيمان بايد كشتي‌هاي جنگي براي گشت و همراهي كردن كشتي‌هاي تجاري در آب‌هاي اين منطقه را در اختيار قرار دهند و از آنها حفاظت به عمل آورند. اين برنامه شبيه به مبارزه با دزدان دريايي در ساحل سومالي در گذشته است. در آنجا هم قضيه از اين قرار بود كه از كشتي‌هاي غيرنظامي حفاظت به عمل آيد. ولي تفاوت در اين دو موضوع در آن است كه دزدان دريايي در سومالي كشتيها را به گروگان مي‌گرفتند و در ازاي دريافت باج آنها را آزاد مي‌كردند. ائتلاف جديد تحت رهبري امريكا باز هم مي‌تواند به موضوع ضد دزدان دريايي در ساحل سومالي استناد كند. البته ائتلاف ضد دزدان دريايي در ساحل سومالي در سال‌هاي اخير كمتر وارد عمل مي‌شود زيرا وضعيت در آنجا در مقايسه با گذشته بهتر شده است.
مارك اسپر، كفيل وزارت دفاع امريكا كه در آخرين نشست وزيران عضو ناتو اين موضوع را مطرح كرد با ترديدهاي اعضا نسبت به اين امر رو به رو بود. هيچ يك از اعضاي ناتو حاضر نيستند حضور خود در چنين ائتلاف خطرناكي را اعلام كنند. كشورهايي مانند چين، روسيه يا هند به دليل عبور نفت خود از تنگه هرمز حاضر نخواهند بود تحت رهبري امريكا در اين عمليات شركت كنند.
بيشترين نفت مورد نياز اين دو كشور همچنين كشورهاي ديگر از همين مسير باريك عبور مي‌كند. بيش از همه شايد عربستان و امارات حاضر باشند كه به اين ائتلاف به رهبري امريكا بپيوندند. ولي ابزار آنها براي انجام اين عمليات خيلي محدود است. براي اروپايي‌ها شركت در چنين عملياتي خيلي پيچيده خواهد بود. بي‌شك امريكا با اين برنامه فقط اهداف نظامي را دنبال نكرده بلكه مقاصد سياسي را هم دنبال مي‌كند زيرا مي‌خواهد مهم‌ترين هم‌پيمانان خود و ديگر كشورها را براي حمله احتمالي عليه ايران هم در كنار خود داشته باشد. بيش از همه اروپايي‌ها حداقل در حال حاضر از شركت در اين پيمان موقت يا يك ائتلاف مرحله‌اي خودداري مي‌كنند، همان‌گونه كه در تحريم‌ها از سوي امريكا هم حاضر نشدند، شركت كرده و اميدوارند بتوانند موافقتنامه برجام با ايران را نجات دهند.
آنگلا مركل، صدراعظم آلمان مشاركت اين كشور در يك ائتلاف نظامي عليه ايران را كه امريكا پيشنهاد كرده فعلا بي‌پاسخ گذاشته است. به گفته او «بحث‌ها ادامه دارد و آلمان هم طبعا در آنها شركت مي‌كند. اما در حال حاضر نمي‌توانم چيزي بگويم زيرا اين بحث‌ها هنوز به پايان نرسيده و در اين زمينه تصميمي اتخاذ نشده است.» فشار امريكا بر هلند براي پيروي از بلندپروازي‌هاي نظامي و ژئوپوليتيكي آن در حال افزايش است. امريكا پس از انتقاد شديد از مشاركت مالي اندك هلند در بخش دفاع و نارضايتي‌هاي عمومي در مورد عدم تمايل هلند براي شركت در ماموريت‌هاي نظامي اكنون درخواست ديگري براي كمك به حفاظت از تانكرهاي نفت در تنگه هرمز داده است. در پايان ماه مه گذشته از هلند درخواست براي كمك نظامي در شمال شرق سوريه صورت گرفته بود. امريكا قصد خروج از منطقه را دارد اما مي‌خواهد اين كار را با جايگزيني شركاي اروپايي انجام دهد. وزير دفاع هلند در آن زمان اعلام كرد او نظر مساعد در مورد اين درخواست دارد اما هيچ دستورالعملي براي اعزام نيروهاي زميني وجود ندارد. امريكايي‌‌ها در نشست اخير ناتو به وزير دفاع هلند درباره اينكه هلند همچنان به پرداخت مقدار توافق شده توسط كشورهاي ناتو به اندازه 2 درصد از توليد ناخالص داخلي كشور براي بخش دفاع متعهد نشده، يادآوري كرده است. هلند به عنوان عضو ناتو كه از كمبود مسائل مالي رنج مي‌برد، نمي‌تواند تا سال 2024 از اين تصميم پيروي كند.
ژاپن كه امنيت كشتيها در تنگه هرمز را موضوع مرگ و زندگي مي‌داند، مايل به شركت در ائتلاف نظامي امريكا در تنگه باب‌المندب نبوده و بعيد است، توكيو به طرح امريكا براي ايجاد ائتلاف نظامي جهت آنچه حفاظت از كشتي‌هاي تجاري عنوان شده، بپيوندد. معاون دبير كابينه ژاپن از هر گونه اظهارنظر درباره حضور احتمالي كشورش در طرح امريكا خودداري كرده و همزمان يك مقام ارشد وزارت دفاع ژاپن نيز گفته است كه توكيو تاكنون درخواستي از امريكا بدين منظور دريافت نكرده و بعيد است چنين درخواستي مورد موافقت توكيو قرار گيرد.