اسحاق جهانگيري عصر روز يكشنبه به منظور شركت در مجمع اقتصادي خزر از طريق فرودگاه بين‌المللي شهر تركمن‌باشي تركمنستان وارد اين كشور شد و پس از آنكه از سوي رييس نمايندگي جمهوري اسلامي ايران در تركمنستان و جمعي از مقامات اين كشور مورد استقبال قرار گرفت، ضمن بازديد از نمايشگاه توانمندي‌هاي تجاري 5 كشور حوزه درياي خزر در حاشيه نخستين مجمع اقتصادي خزر، در اجلاسيه رسمي اين مجمع نيز سخنراني كرد. معاون اول رييس‌جمهوري همچنين در ادامه اين سفر دو روزه علاوه بر ديدار با رييس‌جمهور تركمنستان، با نخست‌وزيران فدراسيون روسيه، آذربايجان، ازبكستان، قزاقستان و بلغارستان نيز ديدار و گفت‌وگو كرد. نخستين مجمع اقتصادي كشورهاي حاشيه درياي خزر روزهاي 20 و 21 مردادماه، همزمان با روز جهاني درياي خزر و سالروز امضاي كنوانسيون رژيم حقوقي اين دريا (۲۱ مردادماه) در 3 بخش «نمايشگاه فناوري‌هاي نوآورانه خزر»، «همايش اقتصادي خزر» و «تشكيل نشست‌هاي نمايندگان دولت‌ها، شركت‌ها و نمايندگان محافل تجاري» و با حضور نمايندگان دولت‌ها، بخش خصوصي، جوامع دانشگاهي و برخي سازمان‌هاي بين‌المللي در منطقه گردشگري آوازه در شهر تركمن‌باشي تركمنستان برگزار شد.
ايران و ازبكستان؛ اقتصادي مكمل
اسحاق جهانگيري كه يكشنبه‌شب، ساعتي پس از ورود به تركمنستان با نخست‌وزير ازبكستان ديدار و گفت‌وگو مي‌كرد، با تاكيد بر اينكه بايد موانع پيش‌روي توسعه مناسبات دو كشور شناسايي و برطرف شود، گفت: اقتصاد دو كشور مي‌تواند مكمل يكديگر باشد و در همين راستا ايران آمادگي دارد سطح مناسبات و همكاري‌هاي خود را با ازبكستان در همه زمينه‌ها ارتقا دهد. به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني نهاد رياست‌جمهوري، معاون اول رييس‌جمهور همچنين از آمادگي ايران براي امضاي سند جامع همكاري‌هاي حمل‌ونقل با ازبكستان خبر داد و گفت: بايد تلاش كنيم موانع توسعه تجارت بين دو كشور برطرف شود تا مذاكرات طرفين در خصوص سند جامع همكاري‌هاي تجاري هرچه زودتر به نتيجه برسد.
عبدالله عارف‌اف، نخست‌وزير ازبكستان نيز ضمن تاكيد بر آمادگي اين كشور بر افزايش همكاري‌هاي اقتصادي با ايران به وجود تروريسم و افراطي‌گري در منطقه گفت: بايد همكاري‌هاي دوجانبه و چندجانبه خود را تا از بين رفتن كامل افراطي‌گري در منطقه ارتقا دهيم.
خط قرمز ايران؛ امنيت آبراه‌هاي بين‌المللي
جهانگيري اما در يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي اين سفر دو روزه، صبح روز دوشنبه، پس از شركت در مراسم عكس يادگاري با رييس‌جمهور تركمنستان و ديگر مقامات شركت‌كننده در اين اجلاس در سخناني با بيان اينكه ثبات و امنيت آبراه‌هاي بين‌المللي و سواحل شمال و جنوب و تنگه هرمز به عنوان دغدغه اصلي و خط قرمز ايران است و براي آن سال‌ها تلاش و هزينه كرده است، گفت: ما حضور نيروهاي خارجي در خليج‌فارس را عامل بي‌ثباتي و افزايش تنش مي‌دانيم و معتقديم امنيت منطقه را تنها و تنها كشورهاي منطقه مي‌توانند و بايد برقرار كنند و دخالت و حضور قدرت‌هاي فرامنطقه‌اي تحت هر نام و ائتلافي را خطري بزرگ براي صلح، ثبات و امنيت منطقه مي‌دانيم. معاون اول رييس‌جمهور خاطرنشان كرد: درحالي كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بارها پايبندي ايران به برجام را اعلام كرده است اما امريكا با اعمال تحريم‌هاي نامشروع، ظالمانه و غيرانساني عليه ايران و حضور تحريك‌آميز در خليج‌فارس به دنبال بي‌ثبات‌سازي و ايجاد ناامني در منطقه است. جهانگيري ادامه داد: اگرچه سياست نخ‌نماي ايران‌هراسي امريكا به دليل ايفاي نقش سازنده جمهوري اسلامي ايران در تحولات منطقه و مبارزه با تروريسم رنگ باخته اما ايجاد ناامني براي فروش امنيت، همچنان استراتژي فريبكارانه امريكايي‌هاست.معاون اول رييس‌جمهوري در بخش نخست سخنراني خود، برگزاري اين همايش را فرصتي مناسب براي گفت‌وگو و افق‌گشايي در روابط كشورهاي شركت‌كننده در اين اجلاس باشكوه دانست. او نخستين ماموريت اين 5 كشور پس از امضاي كنوانسيون وضعيت حقوقي درياي خزر را توسعه همكاري‌هاي اقتصادي و بازرگاني به‌ويژه از طريق برقراري ارتباط موثر ميان بخش‌هاي خصوصي و دولتي در حوزه خزر دانست و اضافه كرد: اولويت مهم ديگري كه نيازمند همكاري مشترك و تلاش جمعي كشورهاي حوزه خزر است، حفاظت از محيط زيست اين دريا به عنوان ميراث مشترك است. جهانگيري با ابراز خرسندي نسبت به حجم مبادلات تجاري بين كشورهاي ساحلي درياي خزر كه روندي رو به رشد دارد، تاكيد كرد كه اين حجم از مبادلات، متناسب با روابط سياسي كشورهاي حوزه درياي خزر نيست و دولت‌هاي منطقه بايد با بسترسازي و فعال كردن بخش‌هاي خصوصي، تسهيل رواديد تجاري و كاهش و به صفر رساندن تعرفه‌هاي تجارت ترجيحي در قالب دو يا پنج‌جانبه، زمينه‌ساز افزايش حجم روابط اقتصادي حوزه خزر شوند. به گفته معاون اول رييس‌جمهوري، فرصت براي گسترش همكاري كشورهاي حوزه درياي خزر، در بخش‌هاي اقتصادي، گردشگري، گمركي، حمل و نقل، كشتيراني و بنادر، صنايع، شيلات، سرمايه‌گذاري‌هاي متقابل در ساخت بندر، خريد و فروش تجهيزات بندري و ترانزيت به خوبي فراهم است و ظرفيت‌هاي فراواني در اين زمينه وجود دارد.معاون اول رييس‌جمهوري همچنين گفت: پيشنهاد پيشين جمهوري اسلامي ايران مبني بر تشكيل سازمان همكاري‌هاي درياي خزر مي‌تواند چارچوب مناسبي براي پيشبرد اين همكاري‌ها باشد. اجراي موافقتنامه تجارت ترجيحي ميان ايران و اعضاي اتحاديه اقتصادي اوراسيا نيز مي‌تواند تجارت منطقه‌اي ما را وارد مرحله نويني كند. او يادآور شد: موقعيت استراتژيك جمهوري اسلامي ايران كه از شمال به درياي خزر و از جنوب به خليج‌فارس و درياي عمان متصل است، ظرفيت‌هاي فوق‌العاده‌اي براي توسعه روابط اقتصادي و تجاري ميان كشورهاي ساحلي درياي خزر و ديگر كشورهاي منطقه ايجاد كرده است. جهانگيري تصريح كرد: بندر راهبردي چابهار در جنوب ايران ظرفيتي مهم و كم‌نظير است كه مي‌تواند توسعه حمل و نقل و ترانزيت كشورهاي حوزه خزر و آسياي ميانه و دسترسي اين كشورها را به آبراه‌هاي بين‌المللي تسهيل كند. ايران با در اختيار داشتن عظيم‌ترين ذخاير نفت و گاز نقش مهمي در تامين انرژي منطقه و جهان دارد. بر اين اساس، آمادگي كشورمان را براي استمرار و گسترش همكاري‌هاي مشترك در زمينه صدور و سوآپ انرژي به كشورهاي همسايه و منطقه اعلام مي‌كنيم.
همسايگان خزر و محيط‌زيست
اسحاق جهانگيري پيش از ظهر دوشنبه نيز در بخش پاياني نخستين مجمع اقتصادي خزر در پاسخ به سوالي در خصوص وظايف كشورهاي حوزه خزر براي حفاظت از محيط زيست درياي خزر گفت: درياي خزر از منابع غني انرژي برخوردار است اما كشورهاي حوزه بايد در بهره‌برداري از منابع انرژي، مسائل زيست محيطي را مدنظر قرار دهند. او تصريح كرد: تمام طرح‌هاي توسعه‌اي در درياي خزر حتما بايد از پيوست زيست محيطي برخوردار باشند و همه ملاحظات لازم در خصوص محيط زيست رعايت شود. جهانگيري تصريح كرد: بايد نظارت جمعي از سوي كشورهاي ساحلي خزر بر طرح‌هاي توسعه‌اي در درياي خزر اعمال شود تا اين دريا كه ميراث گرانبهايي است از گزند آسيب‌هاي زيست محيطي در امان بماند.
مناسبات خلل‌ناپذير ايران و آذربايجان
معاون اول رييس‌جمهور روز دوشنبه با نخست‌وزير آذربايجان نيز ديدار كرد و در اين نشست با تاكيد بر همكاري‌هاي سه‌جانبه و چند جانبه منطقه‌اي با كشورهاي تركيه، روسيه تركمنستان و گرجستان براي رشد حجم تجاري دو كشور ايران و آذربايجان تاكيد كرد و گفت: هيچ مانعي نمي‌تواند در مناسبات دو كشور همسايه خللي ايجاد كند.
تقويت مناسبات تجاري ايران و بلغارستان
معاون اول رييس‌جمهور و نخست‌وزير بلغارستان در حاشيه مجمع اقتصادي خزر در تركمنستان ديدار و گفت‌وگو كردند. اسحاق جهانگيري در اين ديدار كه بعدازظهر دوشنبه انجام شد، بر اراده جدي تهران براي توسعه و تعميق همه‌جانبه مناسبات با صوفيه تاكيد كرد. جهانگيري همچنين با اشاره به زمينه‌هاي متعدد همكاري ميان دو كشور خاطرنشان كرد: ايران آماده است همكاري‌هاي خود را با بلغارستان در زمينه‌هاي مختلف نظير توسعه مناسبات تجاري و ترانزيت ارتقا دهد.
ايران و روسيه؛ يك نشست برجامي
اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور و ديميتري مدودف نخست‌وزير روسيه نيز در بخش ديگري از اين اجلاسيه با يكديگر ديدار و گفت‌وگو كرده و بر گسترش همكاري‌هاي دوجانبه اقتصادي و مقابله با تحريم‌هاي امريكا تاكيد كردند. جهانگيري ظهر دوشنبه در ديدار ديميتري مدودف گفت: امريكا به صورت غيرقانوني از يك توافق چندجانبه خارج شد و اين اقدام با وجود آن بود كه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي طي ۱۴ گزارش رسمي اعلام كرده بود كه ايران تعهدات خود را به‌طور كامل انجام داده است. او با تاكيد بر اينكه همه طرف‌هاي برجام بايد به تعهدات خود پايبند باشند، افزود: ايران پس از يك‌سال از خروج امريكا از برجام و اعمال تحريم‌هاي ظالمانه و غيرانساني عليه ملت ايران، بخشي از تعهدات خود را كاهش داده است.معاون اول رييس‌جمهور خاطرنشان كرد: امروز پس از گذشت يك‌سال از خروج غيرقانوني امريكا از برجام و با وجود فشارهاي سنگين تحريم، اقتصاد ايران با همت مديران كشور و مردم بحران را پشت سر گذاشته و از ثبات برخوردار است. جهانگيري تصريح كرد: با وجود آنكه ايران طي قرن‌ها همواره حافظ امنيت خليج‌فارس و تنگه هرمز بوده است، امريكايي‌ها اخيرا به دنبال ايجاد ناامني در خليج‌فارس و تنگه هرمز بودند تا به اين بهانه ائتلاف دريايي تشكيل دهند. او افزود: همه اين اقدامات را مخل ثبات و امنيت منطقه مي‌دانيم و انتظار داريم كشورهاي بزرگ عضو شوراي امنيت سازمان ملل نظير روسيه در خصوص اين‌گونه اقدامات به امريكا هشدار دهند.
برجام و موضع يكسان ايران و روسيه
مدودف، نخست‌وزير روسيه نيز در اين ديدار با بيان اينكه امريكا سياست‌هاي گسترده‌اي را عليه ايران و روسيه وضع كرده و روزبه‌روز به فشارهاي خود افزايش مي‌دهد، گفت: خط‌مشي روسيه در خصوص برجام، پايدار و غيرقابل تغيير است و موضع‌گيري ايران در قبال خروج امريكا از برجام را منطقي و مقتدرانه تلقي مي‌كنيم. ديميتري مدودف گفت: خروج امريكا از برجام اقدامي بي‌پايه و اساس بود و همه كشورها اين موضوع را درك مي‌كنند. او با تاكيد بر اينكه سياست و موضع‌گيري روسيه در خصوص برجام با جمهوري اسلامي ايران يكسان است، تصريح كرد: مقامات روسيه در همه سطوح بر اين موضوع تاكيد دارند و تحريم‌ها عليه ايران را غيرقانوني مي‌دانيم. نخست‌وزير روسيه گفت: امريكا تلاش مي‌كند فشارهاي خود بر ايران و روسيه را افزايش دهد، اما تهران و مسكو بايد در مراودات تجاري و همكاري‌هاي اقتصادي هوشمندانه عمل كنند.
ايران، قزاقستان و صلح سوريه
جهانگيري همچنين در ديدار نخست‌وزير قزاقستان، اجلاس همسايگان خزر را اجلاسي مهم توصيف كرد و گفت: بنايي كه امروز پايه‌گذاري شد قطعا بر صلح، امنيت و استحكام مناسبات كشورهاي عضو اثر بسياري خواهد گذاشت. معاون اول رييس‌جمهوري از نقش قزاقستان در سلسله نشست‌هاي آستانه براي برقراري صلح در سوريه قدرداني كرد و گفت: كشور شما در گذشته نقش خوبي در تقويت همبستگي در جهان اسلام داشته كه اميدوارم به ابتكارات خود در اين زمينه ادامه دهد.
نخست‌وزير قزاقستان نيز در اين ديدار بر توسعه اقتصادي منطقه به عنوان يكي از اهداف نشست همسايگان خزر تاكيد و آمادگي همه‌جانبه كشورش براي تقويت مناسبات منطقه‌اي و روابط دوجانبه را اعلام كرد. عسكر مامين با بيان اينكه شخصا به دنبال رفع موانع تجاري دو كشور است، گفت: ما قدردان حمايت‌هاي ايران از مواضع كشورمان در جريان نشست‌هاي آستانه و ابتكارات ارايه شده در حوزه جهان اسلام هستيم.
اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهوري، به منظور شركت در مجمع اقتصادي خزر، وارد تركمنستان شد و در اجلاسيه رسمي اين مجمع نيز سخنراني كرد.
معاون اول رييس‌جمهوري دراين سفر دو روزه با رييس‌جمهور تركمنستان و نخست‌وزيران فدراسيون روسيه، آذربايجان، ازبكستان، قزاقستان و بلغارستان نيز ديدار و گفت‌وگو كرد.
معاون اول رييس‌جمهوري اسلامي ايران و نخست وزير فدراسيون روسيه در ديداري در حاشيه اين اجلاس، ضمن نامشروع خواندن خروج امريكا از توافق هسته‌اي، بر لزوم حفظ برجام تاكيد كردند.
جهانگيري در ديدار با نخست‌وزير قزاقستان، از نقش اين كشور در صلح سوريه تقدير كرد.