كارشناسان و فعالان سياسي از ويژگي‌هاي يك انتخابات سالم مي‌گويند
آسيب حضور پوپوليست‌ها و سلبريتي‌ها در انتخابات مجلس
شهاب دليلي|تجربه 10 دوره انتخابات مجلس گوياي آن است كه ميزان مشاركت مردم در دوره پنجم مجلس با 71 درصد بالاترين حضور مردم در اين سطح از انتخابات بوده و درمقابل ميزان مشاركت مردم در مجلس هفتم با 51 درصد كمترين ميزان مشاركت. اين پرسش امروز بيش از دوره‌هاي مشابه پيش از انتخابات مجلس گفته و شنيده مي‌شود كه آيا استقبال مردم در انتخابات مجلس يازدهم كمتر از ديگر دوره‌ها و حتي كمتر از دوره هفتم خواهد بود. چهره‌هاي حزبي و مسوولان سياسي به اين دغدغه پاسخ‌هاي مشخصي داده‌اند؛ چنان‌كه برخي به انتخاب مردم در شب انتخابات اشاره مي‌كنند و بعضي نيز شرايط وضعيت اقتصادي را عامل تعيين ميزان مشاركت مردم در انتخابات مي‌دانند. از آخرين اظهارنظرها در اين خصوص مي‌توان به صحبت‌هاي بهرام پارسايي، عضو فراكسيون اميد در مجلس دهم اشاره كرد: «انتخابات زماني رونق و شور لازم را خواهد داشت كه مراكز دانشگاهي به عنوان هد اصلي چنين حركت‌هايي، وارد كار شود.» پارسايي مي‌گويد وقتي به نماينده مردم در مجلس اجازه سخنراني داده نمي‌شود، به حتم ديگر افراد هم با مشكل مواجه خواهند بود. به اين ترتيب به نظر مي‌رسد «مشاركت حداكثري» هم مطلوب نظام سياسي و هم خواسته نظام حزبي است اما پرسش اين است كه مانع تحقق اين مشاركت حداكثري چيست؟ به نظر مي‌رسد كه در روزهاي گذشته چهره‌ها و فعالان سياسي به اين موضوع توجه داشته‌اند.
سلبريتي‌سازي جوانان اصولگرا در تلويزيون
بررسي وضعيت انتخابات و دستيابي به حداكثر آنچه احتمال دارد رخ دهد، يكي از كاركردهاي تحليلگران جريان‌هاي سياسي است. امير محبيان، تحليلگر اصولگرا در گفت‌وگويي كه با خبرآنلاين داشت، به شرايط حضور مردم در اين انتخابات، استراتژي جريان اصولگرا و جبهه اصلاحات در انتخابات مجلس و ديگر موارد قابل توجه در اين انتخابات پرداخته است. محبيان در ابتدا به الگوي مشاركت انتخابات گذشته پرداخت و الگوي غالب حضور مردم در انتخابات را براساس فضاسازي دوقطبي اصولگرا در مقابل اصلاح‌طلب ارزيابي كرده است. او اين فضاسازي را زاييده جبهه اصلاح‌طلبي مي‌داند و معتقد است: «پيش از هر انتخابي معمولا اصلاح‌طلب‌ها تلاش مي‌كردند كه با اين استراتژي، فضا را كاملا دوقطبي كنند و از طريق غيرانساني نشان‌دادن يا ديو نشان‌دادن رقيب، يك جريان يا تفكري را نشان مي‌دادند كه با آمدن آن، بخشي از جامعه از حقوق اجتماعي خود سلب مي‌شود.» او در ادامه گفته است: «البته متاسفانه اصولگرايان هم در اين مساله تخصص دارند.» به گفته محبيان در دوره انتخابات مجلس يازدهم اين دوگانه‌سازي‌‌ها كارآيي لازم را نداشته، چون سطح انتخاب مردم به بحث اقتصاد كشيده است.
محبيان در خصوص كاربرد بخشي از اعلاميه گام دوم رهبري مبني بر جوانگرايي و به طور مشخص جوانگرايي در تهيه فهرست‌هاي انتخاباتي مي‌گويد: «ممكن است ما در هر دو جريان به‌ويژه در جريان اصولگرا، شاهد اين باشيم كه افرادي جوان‌تر تلاش كنند اين سخنان را كه سخنان درستي هم هست، به سكوي پرشي براي رسيدن خودشان به قدرت تبديل كنند؛ البته در عين حال با گونه‌اي سلبريتي بودن؛ يعني به طور مثال مجرياني كه به عنوان اصولگرا ديده مي‌شوند، خود را مطرح كنند و تلويزيون يك فاكتور مي‌شود براي اينكه چه كساني شناخته‌شده هستند.» با توجه به اينكه در برنامه‌هاي سياسي تلويزيون تنها چند برنامه وجود دارد كه هم مطرح و پرحاشيه هستند و هم مجرياني از جريان اصولگرا دارند، اين احتمال مطرح مي‌شود كه منظور محبيان از جوانان اصولگرايي كه مي‌توانند بخشي از فهرست انتخاباتي اين جناح سياسي باشند، كسي نيست جز وحيد يامين‌پور، مجري برنامه «ميدان انقلاب»! چهره‌اي رسانه‌اي كه البته فعاليتش هرگز به حوزه رسانه محدود نمانده و خود در راس و بدنه چند تشكل اصولگرا فعال است.
محبيان در ادامه به آسيب‌هايي كه از سوي اين نيروهاي جوان كه توسط تلويزيون سلبريتي مي‌شوند، مي‌پردازد و مي‌گويد: «پوپوليسم افراد جوان آسيب‌هاي سنگين دارد به اين دليل كه اينها پس از اينكه در جايگاه قدرت قرار مي‌گيرند، چون هنوز ثبات شخصيتي لازم را پيدا نكرده‌اند، ممكن است كه كلا از مسير خارج شوند و آفات بسيار سنگيني داشته باشد.» او به جريان اصولگرا توصيه مي‌كند كه اين نيروهاي جوان را نبايد به گونه‌اي پيش ببريد كه رابطه‌شان با جريان سياسي منقطع شود و به عنوان جريان‌هاي پارتيزاني، فقط بخواهند از طريق زدن راه خود را باز كنند. اين تحليلگر اصولگرا در ادامه صحبت‌هاي خود به شوراي نگهبان توصيه مي‌كند كه در اجراي وظايف خود فاكتور كارآمدي را در نظر بگيرد.
يك انتخابات سالم
بخش بسياري از سلامت يك انتخابات منوط به شفاف بودن سرمايه‌اي است كه يك كانديدا صرف مي‌كند و در آن انتخابات شركت مي‌كند. اين مساله از يك دهه گذشته بيش از پيش محل سوال بوده است. حال براي چندمين‌بار عبدالرضا رحماني‌فضلي، وزير كشور در اين مورد اظهارنظر كرده و گفته: «در اين زمينه قانون لازم را در لايحه جامعي كه به مجلس تقديم كرديم؛ پيش‌بيني كرده بوديم كه همه هزينه‌ها از مبدا تا مقصد در بحث انتخابات، حتما بايد براساس يك نظام ملي و حسابداري صورت بگيرد كه اين لايحه هنوز تصويب نشده ولي اميدواريم اتفاق بيفتد.» به گزارش ايسنا، رحماني فضلي مي‌گويد: «چنانچه گزارشات مستندي از تخلفات داشته باشيم، حتما گزارش مستند را جمع‌بندي كرده و جهت برخورد به قوه قضاييه ارايه مي‌كنيم.» اين موضوعي است كه سخنگوي شوراي نگهبان قانون نيز در آخرين اظهارنظر خود به آن اشاره كرده است. عباسعلي كدخدايي در اجلاسيه بسيج نخبگان كشور گفته است: «انتخابات دغدغه‌اي بسيار مهم براي افراد بوده است، نظام انتخاباتي ما داراي انتقادات بسياري بوده كه براي تصحيح آنها قانوني به عنوان اصلاح انتخابات تصويب شد، هنوز در حوزه انتخابات با خلأهاي قانوني مواجه هستيم.»
روحانيت مبارز و استراتژي انتخاباتي اصولگرايان
در روزهاي اخير جامعه روحانيت مبارز، هفتمين نشست هم‌انديشي خود را با احزاب و تشكل‌هاي وابسته، در دفتر مركزي برگزار كرد و به طور مشخص در اين نشست به استراتژي‌هاي انتخاباتي خود پرداخت. در اين نشست، آيت‌الله محمدعلي موحدي‌كرماني رييس جامعه روحانيت مبارز گفت: «بالاترين وظيفه ما در حال حاضر اين است كه كاري كنيم مردم با انتخاب خود، آدم‌هاي صالح را براي حل مشكلات جامعه به مجلس بفرستند.» از ديگر مواردي كه در اين نشست به عنوان ديگر اضلاع استراتژي انتخاباتي جامعه روحانيت مبارز مطرح شد مي‌توان به وفاق حداكثري و وحدت كامل نيروهاي انقلابي، توجه به جوانان و بانوان، احياي روحيه انقلابي و بازگشت به اصول انقلاب اشاره كرد.اين نشست تنها نشست جريان‌هاي سياسي فعال در انتخابات نبود. به گزارش ايرنا، كميته انتخابات حزب كارگزاران سازندگي ايران نيز در روز پنجشنبه با ابلاغ غلامحسين كرباسچي دبيركل حزب مشخص و يدالله طاهرنژاد به عنوان رييس اين كميته منصوب شد.
خاتمي رهبر اصلاحات است
از گذشته نحوه مديريت نيروهاي جبهه اصلاحات در قالب 3 پيشنهاد شورايي، رهبري يك فرد و پارلماني مطرح بوده است. اما روز دوشنبه هفته گذشته بود كه عزت‌‌الله تقواييان رييس دوره‌اي شوراي هماهنگي احزاب اصلاح‌طلب به عنوان دستور جلسه اين شورا از بررسي پارلمان اصلاحات صحبت به ميان آورده و به دبيران كل احزاب توصيه كرده بود كه به روساي شعب خود پيش‌نويس اساسنامه پارلمان اصلاحات را ابلاغ كنند تا آنها هم نظرات خود را بيان كنند. پيرو اين اتفاق بود كه سعيد شريعتي، فعال اصلاح‌طلب واكنش نشان داد و به اعتمادآنلاين گفت: «شوراي هماهنگي احزاب اصلاح‌طلب به سمت موازي‌سازي و آلترناتيوسازي گام بردارد؛ لذا با هر مجموعه‌اي كه بخواهد نقش و راهبري خاتمي در اصلاحات را كمرنگ يا در پي موازي‌كاري با شوراي سياستگذاري باشد، موافق نيستيم.» به گزارش ايرنا شريعتي، عضو حزب اتحاد ملت ايران در ادامه با اشاره به اينكه اگر يك حزب در شوراي هماهنگي با پيشنهاد پارلمان اصلاحات موافقت نكند، اين تصميم اجرايي نمي‌شود و امكان اعمال ندارد.
نگاهي علمي به نظام حزبي
نشست «جريان‌شناسي سياسي ايران معاصر» در دفتر سياسي حزب اعتمادملي برگزار شد. به گزارش ايرنا در اين نشست «علي شكوهي» نويسنده و روزنامه‌نگار به جريان‌شناسي سياسي، بررسي نقش احزاب، آسيب‌شناسي تحزب و ويژگي‌هاي احزاب در ايران معاصر پرداخت. او در ابتداي اين نشست، تاريخ جريان‌هاي فكري و سياسي در تاريخ معاصر ايران را به 5 دسته تفكيك كرد كه شامل روحانيت (از سنتي‌ها تا مدرن‌ها)، ليبرال‌هاي غربگرا، روشنفكري چپ و ماركسيست‌ها، روشنفكري ناسيوناليستي و ملي‌گرا و در نهايت جريان روشنفكران ديني مي‌شود. شكوهي البته در ادامه افزود كه مي‌توان به يك تفكيك ديگر نيز توجه داشته باشيم كه شامل سه دسته مذهبي، ملي و ماركسيست مي‌شود.
شكوهي نقص اصلي احزاب در ايران را نبود وجه آموزشي حزب در نظام سياسي ايران عنوان و در ادامه به ديگر نقاط ضعف سيستم تحزب در ايران معاصر اشاره كرد و از عدم اجماع احزاب در يك جبهه مشترك، آگاهي كم از تاريخ معاصر ايران توسط فعالان احزاب نام برد و گفت: «در ظاهر ما حزب را به رسميت شناخته‌ايم اما واقعيت اين است كه رقابت سياسي براساس منطق احزاب شكل نگرفته است.» او در ادامه بر نقش تربيت سياسي افراد و فعاليت‌هاي سازنده احزاب تاكيد كرد و گفت: «تقويت تحزب منوط به جدي گرفتن مقوله حزب و افراد فعال در عرصه حزبي است.» شكوهي در پايان تاريخ تحول احزاب را رو به توسعه دانست و گفت در اين مسير احزاب كوچك با گذشت زمان به تدريج و براساس جبر زمانه مجبور به پيوستن به احزاب بزرگ‌تر شده و اين امر منجر به بهبود شاخص‌هاي تحزب در ايران مي‌شود.