حواشي فيلم تاريخي احمدرضا درويش تمامي ندارد
رستاخيز در يوتيوب چه مي‌كند؟
تينا جلالي
اگر چه فيلم «رستاخيز» به عنوان روايت تاريخي احمدرضا درويش از واقعه كربلا و نهضت عاشورا، بعداز سال‌ها انتظار براي اكران، به دليل حواشي عجيب و غريب نتوانست رنگ پرده اكران را به خود ببيند اما امسال همزمان با ايام محرم وتاسوعا و عاشوراي حسيني بحث چگونگي نمايش آن ابعاد پيچيده‌اي پيدا كرد. در حالي كه بحث توقيف اين فيلم به روال پنج سال گذشته همچنان ادامه داشت و گزارش‌ها حاكي از اين بود كه نمي‌توان براي نمايش اين فيلم چشم‌اندازي متصور شد، شب تاسوعا بخش‌هايي از موسيقي اين فيلم كه استفان واربك آهنگسازي آن را بر عهده داشته، توسط سازندگان اثر در اختيار تعدادي از رسانه‌هاي داخلي قرار گرفت. در فضاي مجازي هم قسمت‌هايي از فيلم به بهانه روزهاي محرم منتشر شد اما خبر مهم وقتي پيچيد كه همه مطلع شدند نسخه بدون سانسور فيلم در فضاي عمومي انتشار يافته و تعداد زيادي از مخاطبان داخلي و خارجي حتي در گوشي موبايل خود به تماشاي اين فيلم نشستند.
ماجرا چه بود؟
داستان از اين قرار است كه بعد از اينكه نسخه غيرقانوني اين فيلم در يوتيوب منتشر شد، خبر انتشار نسخه قاچاق آن بلافاصله در فضاي مجازي و رسانه‌هاي معتبر دست به دست چرخيد و همين مساله باعث شد نسخه كامل رستاخيز با دوبله عربي، آن هم به صورت گسترده درتعداد زيادي از كانال‌هاي اينترنتي ايراني انتشار يابد. نسخه‌اي بدون سانسور و با كيفيت عالي كه حكايت از آن داشت كه همان نسخه اوليه فيلم رستاخيز است كه در جشنواره سي و دوم فيلم فجر از آن رونمايي شد.
انتشار گسترده نسخه غيرقانوني رستاخيز پرسش‌هاي زيادي را با خود به همراه داشته كه چگونه و از چه طريقي اين فيلم درست در ايام محرم و نه زمان‌هاي ديگر در اينترنت پخش شده است؟ البته با ذكر اين نكته كه رستاخيز تاكنون اجازه نمايش در ايران را پيدا نكرده است اما اين فيلم تاكنون در برخي كشورهاي عربي به نمايش در آمده و با استقبال خوبي از جانب مخاطبان همراه شده است. به همين دليل برخي مقصر انتشار نسخه غيرقانوني فيلم را كشورهاي عربي كه اين فيلم در آنجا به نمايش درآمده مي‌دانند اما برخي هم پرسش‌هاي ديگري مطرح مي‌كنند. از طرفي شايد سكوت و عدم واكنش سازندگان فيلم باعث برخي شبهات شده است.
انتشار نسخه غيرقانوني
تلاش ما براي ارتباط با عوامل و مالكان فيلم بي‌نتيجه ماند اما شنيده‌هاي «اعتماد» از يك منبع آگاه حاكي از اين است كه سه نسخه فيلم «رستاخيز» با سه زبان انگليسي، فارسي و عربي در دو استوديو، يكي استوديو روشنا در ايران و ديگري استوديويي در لندن بوده و جز تهيه‌كننده اثر حتي يك فريم اين فيلم قابل دسترسي براي كسي نبوده است. با اين حال هنوز مشخص نيست كه آيا تهيه‌كننده اجازه انتشار آن را داده يا نه. و البته سوال مشخص ديگر اينكه سازندگان فيلم چرا بايد راضي به اين كار باشند؟
اين صحبت‌ها در حالي مطرح مي‌شود كه همين چند وقت پيش تهيه‌كننده فيلم سينمايي «رستاخيز» درباره آخرين وضعيت اين فيلم به مهر گفته بود: « متاسفانه فيلم «رستاخيز» به دليل تصميمات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، صدمات بسياري را متحمل شده است و هر چند فرآيند دريافت مجوزهاي قانوني ساخت و نمايش آن طي شده اما هنوز شرايط نمايش آن در كشور فراهم نيست.»
تقي علي قلي‌زاده همچنين گفته بود براي اينكه بتوانند اين فيلم را نمايش دهند به دادگاه هم شكايت كرده‌اند و در نهايت ديوان عدالت اداري به نفع فيلم حكم صادر كرده است كه براساس حكم ارايه شده، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نسبت به اين فيلم تخلف داشته اما هنوز امكان اكران آن در داخل كشور وجود ندارد.
علي قلي‌زاده در ضمن گفته بود: «به من مي‌گويند اين فيلم به دليل عدم تامين نظر مراجع تقليد، توقيف شده و اين يعني «رستاخيز» اشكال فقهي دارد اما سوال من اين است آيا براي اشكال فقهي و ضوابط شرعي بايد جغرافيا حاكم باشد؟ يعني نمايش اين فيلم در داخل كشور مشكل دارد اما در خارج از كشور مي‌توانيم اين فيلم را نمايش دهيم؟»
وي معتقد بود عرضه خارجي «رستاخيز» در اختيارش است و اگر تا امروز فيلم نمايش داده نشده به اين دليل است كه خودشان نخواسته‌اند، چون: «فيلم براي اكران جهاني هيچ منعي ندارد». عليقلي‌زاده همان روز (8 تير 98) آرزو كرد شرايط مناسب براي نمايش اين فيلم در كشور فراهم شود، و گفت: « نمايش اين فيلم مي‌تواند به روش‌هاي مختلفي باشد كه بحث عرضه در شبكه نمايش خانگي يكي از اين راهكارها و گزينه‌ها به شمار مي‌رود.» اما نكته جالب اين است كه اين اواخر تمام سهام‌داران فيلم - از بنياد سينمايي فارابي گرفته تا موسسه رسانه‌هاي تصويري، آكو آفالز و... - در كنار سرمايه‌گذار فيلم طي يك جمع‌بندي به اين نتيجه رسيده بودند كه نسخه عربي اين فيلم را در فضاي اينترنت نظير نت فليكس نمايش دهند كه نسخه غيرقانوني اين فيلم درفضاي اينترنت تمام برنامه‌هاي سرمايه‌گذاران وسهام‌داران را به هم ريخت. اطلاعات دريافتي «اعتماد» درباره فيلم رستاخيز اين است كه كپي‌رايت بين‌المللي اين فيلم ثبت شده است. به همين جهت مالك فيلم مي‌تواند طبق قوانين حقوقي و حق تكثيري كه دارد پيگيري كرده و از نشردهنده اين فيلم شكايت كند. فيلم سينمايي رستاخيز به كارگرداني احمدرضا درويش و تهيه‌كنندگي تقي عليقلي‌زاده يكي از بحث‌برانگيزترين فيلم‌هاي تاريخي سال‌هاي اخير است كه در ۱۱ بخش جشنواره سي‌ودوم فيلم فجر نامزد دريافت سيمرغ بلورين بود و در نهايت در ۸ بخش از جمله بهترين فيلم و بهترين كارگرداني برنده سيمرغ بلورين شد. عمده دليل توقيف اين فيلم به نشان دادن سيماي حضرت ابوالفضل عباس(ع) است.