راه آبادي
از مشاركت خودمان مي‌گذرد
نيوشا طبيبي
۱- بدون مشاركت مردم، كار شهر به راه نمي‌افتد و سامان نمي‌گيرد. آنها كه شهرهاي اروپايي را به عنوان مثال براي مديريت شهري و تميزي و نظم شاهد مي‌آورند، گاه از ياد مي‌برند كه شهرهاي مرتب و منظم در سوييس و اتريش و آلمان، شهرونداني مسوول هم دارد. شهروندان در آنجا نه تنها خودشان را ملزم به رعايت دقيق قوانين مي‌دانند و از هر كاري كه شهرشان را نامنظم و زشت جلوه دهد، دوري مي‌كنند بلكه اگر كسي آشغالي بر زمين بريزد يا رفتاري غيرمدني از او سر بزند، مواخذه‌اش مي‌كنند.
بهترين راه مرتب و منظم و آباد و پاكيزه نگهداشتن شهرها، مشاركت و همكاري همه جانبه شهروندان است. اين راه دوطرفه است و امكان ندارد كه ما بتوانيم به آن شكل آرماني شهرهايمان برسيم بي‌آنكه به وظايف خود در قبال شهرمان عمل كنيم.
۲- از چند ماه پيش بر در و ديوار شهر تهران در بسياري از مناطق فردي با اسپري قرمز و سياه مي‌نويسد:«ياد شهدا صلوات». مي‌گويم يك فرد اين كار را مي‌كند چون دست‌خط‌ها همه يك جور هستند. ترديدي نيست كه نويسنده از سر خيرخواهي و براي زنده نگهداشتن ياد شهداي گرانقدري كه جان عزيزشان را بر سر دفاع از كشور و انقلاب نثار كرده‌اند اين شعارها را مي‌نويسد. اما شيوه اين يادآوري در تضاد با چيزي است كه شهدا بر سر آن جان باخته‌اند. آنان، ايران را پاكيزه و منظم و متعالي و قدرتمند و پيشرفته مي‌خواسته‌اند.
يادآوري‌هايي چنين در قالب نظم و گرافيك زيبا و جملات جذاب و دلنشين و در جاهاي تعيين شده تاثيري صد چندان دارد. همه اين شعارنويسي‌ها را مقايسه كنيد با يك تابلوي گرافيكي زيبا كه معمولا به مناسبتي در ميدان ولي عصر تهران بر پا مي‌شود.
۳- قلب تاريخي تهران از هر جهت براي اين شهر اهميت دارد. شناسنامه و تاريخ پايتخت ايران در اين منطقه قرار دارد. بسياري از اتفاقاتي كه در ۱۵۰ سال اخير بر كل كشور تاثير داشته در اين منطقه پا گرفته‌اند. از تصميمات سياسي و مشروطه و حركت‌هاي اجتماعي تا ورود ابزارهاي جديد و برق و تلفن. موزه ملي ايران، كاخ گلستان، بازار تهران، باغ ملي، موزه ملي ملك و ده‌ها خانه تاريخي و بناهاي ارزشمند در اين ناحيه قرار دارند.
از بد اقبالي، اين منطقه در طول چند دهه مورد بي‌توجهي و بي‌مهري قرار گرفت. بسياري از بناهاي ارزشمند و خاطره‌انگيز آن تبديل به اماكن تجاري و انبار شدند. بسياري از گذرهاي تاريخي آن چنان مورد غفلت قرار گرفتند كه حتي نام آنها فراموش شدند. محله تاريخي عودلاجان و بازار بسيار قديمي آن كه احتمالا قديمي‌ترين ناحيه مسكوني و راسته تجاري تهران است، محل تجمع معتادان و ريختن زباله شده بود.
اين منطقه نه تنها از منظر ميراث فرهنگي و تاريخي براي تهران ارزشمند است بلكه مي‌تواند به قطب گردشگري مهمي در كشور تبديل شود. تهران با جذابيت‌هاي مختلفي كه به عنوان پايتخت دارد، مي‌تواند سهم مهمي از توريسم را به خود اختصاص دهد و اگر بگوييم كه مهم‌ترين منطقه شهرداري تهران از اين حيث، منطقه قلب تاريخي است، اغراق نگفته‌ايم.
۴- منطقه دوازده- همان قلب تاريخي تهران- با ياري و مدد مردم و كسبه اين منطقه در حال پوست‌اندازي است. مديريت جوان و متخصص شهري با برنامه‌ريزي و اجراي پويش‌هاي اجتماعي متنوع توانسته كيفيت زندگي در اين منطقه را ارتقا دهد. برپايي پياده‌راه‌ها در گذرهاي تاريخي منطقه و پويش پاكيزگي بازار تهران با همراهي كسبه راسته‌هاي مختلف از اين قبيل كارهاي نو و مبتكرانه‌اي است كه حس شهروندي و تعلق و مسووليت را در شهروندان برمي‌انگيزد و مناسب است كه تبديل به الگويي براي ديگر مناطق تهران شود. شيوه اداره اين منطقه مي‌تواند الگويي در مديريت مردمي شناخته شود.