گفته مي‌شود راگبي زماني شروع شد كه يكي از بازيكنان فوتبال در سده 1800 ناگهان توپ را با دست برداشته و به سمت دروازه حريف دويده براي گل زدن و بعدها اين حركت پايه‌گذار ورزشي به نام راگبي شده است. از آن موقع تقريبا دو قرن گذشته است و حالا اين روزها جام جهاني راگبي در كشور ژاپن در حال پيگيري است. اين نهمين دوره مسابقات جهاني راگبي محسوب مي‌شود. در اين تورنمنت 20 كشور از پنج قاره دنيا حضور دارند. تيم‌هاي نهايي جام جهاني از ميان 93 تيم حاضر در رقابت‌هاي مقدماتي قاره‌اي و بين‌المللي برگزيده شده‌اند. اين تيم‌ها در 4 گروه پنج تيمي دسته‌بندي شده‌اند. مسابقات از تاريخ 20 سپتامبر آغاز شده و تا دوم نوامبر ادامه پيدا مي‌كند؛ مدت زماني در حدود يك ماه و نيم. ديدار افتتاحيه رقابت‌ها را دو كشور ميزبان و روسيه در ورزشگاه آجينوموتو شهر توكيو برگزار كردند كه ژاپني‌ها موفق به شكست حريف‌شان شدند. در ادامه نگاهي مي‌اندازيم به تاريخچه جام جهاني راگبي، تيم‌هاي حاضر در مسابقات امسال، ورزشگاه‌هاي ميزبان، قوانين و نتايج بازي‌هاي برگزار شده تا اين لحظه. همچنين به اين دليل كه بسياري از مخاطبان ورزشي در ايران گمان مي‌كنند راگبي همان فوتبال امريكايي است، توضيح كوتاهي در مورد تفاوت‌هاي اين دو رشته ارايه مي‌شود.
تاريخچه جام جهاني راگبي
جام جهاني راگبي ژاپن نهمين دوره مسابقات است كه هر 4 سال يك بار برگزار مي‌شود. در اين 9 دوره تنها 4 كشور موفق به كسب عنوان قهرماني شده‌اند. نيوزيلند با سه عنوان قهرماني در سال‌هاي 1987، 2011 و 2015 موفق‌ترين تيم مسابقات شناخته مي‌شود. بعد از آنها استراليا و آفريقاي جنوبي با دو بار قهرماني و انگلستان با يك قهرماني در رده‌هاي بعدي موفق‌ترين تيم‌هاي راگبي جهان حضور دارند.
ايده برگزاري جام جهاني راگبي بارها و بارها در قرن بيستم مطرح اما هر بار به دلايلي با آن مخالفت شده بود. در نهايت در سال 1985 پروپوزال برگزاري جام جهاني مقابل اتحاديه جهاني راگبي قرار گرفت و با 10 راي موافق در مقابل 6 راي مخالف تصويب شد. همان موقع قرار بر اين شد كه استراليا و نيوزيلند به طور مشترك ميزباني اولين دوره جام را - كه در سال 1987 برگزار مي‌شد - بر عهده بگيرند. در اولين دوره جام جهاني راگبي 16 تيم حاضر بودند كه در نهايت نيوزيلند با برتري 29 بر 9 در فينال موفق به كسب اولين قهرماني جام جهاني راگبي شد. چهار سال بعد جام جهاني با ميزباني همزمان پنج كشور اروپايي انگلستان، اسكاتلند، ولز، ايرلند و فرانسه برگزار شد كه در نهايت استراليا با برتري 12 بر 6 مقابل انگلستان به مقام قهرماني رسيد. در جام جهاني 1995 و بعد از اينكه رژيم آپارتايد آفريقاي جنوبي سرنگون شد، اين تيم توانست در مسابقات حاضر شود. تا پيش از آن زمان، اين كشور از سوي اتحاديه جهاني راگبي به دليل نژادپرستي از شركت در جام جهاني محروم بود. آفريقاي جنوبي كه در اين دوره با همت نلسون ماندلا موفق به كسب ميزباني مسابقات شده بود در فينال با نتيجه 15 بر 12 از سد استراليا گذشت و قهرمان شد. ولز ميزبان جام جهاني 1999 بود؛ اولين جامي كه با حضور 20 تيم برگزار شد. در اين دوره استراليا موفق شد در فينال با نتيجه 35 بر 12 فرانسه را شكست دهد و دومين قهرماني‌اش را به دست آورد. در اولين دوره جام جهاني راگبي در قرن بيستويكم اين انگليسي‌ها بودند كه موفق شدند قهرماني را تصاحب كنند. اين تيم در فينال مسابقات كه در كشور استراليا برگزار مي‌شد با نتيجه 20 بر 17 استراليا را شكست داد و جام قهرماني را بالاي سر برد.
در سال 2007 و در كشور فرانسه، انگلستان باز هم خودش را به فينال رساند و اين بار مقابل آفريقاي جنوبي صف‌آرايي كرد. اما آنها نتوانستند از عنوان قهرماني‌شان دفاع كنند و آفريقاي جنوبي با برتري 15 بر 6 دومين عنوان قهرماني‌اش را به دست آورد. با شروع دهه دوم قرن بيستويكم غول خفته راگبي جهان كم‌كم از خواب بيدار شد. نيوزيلند كه به عنوان اولين قهرمان جهان شناخته مي‌شد در سال 2011 و در حالي كه ميزباني را در اختيار داشت دوباره خودش را به سطح اول مسابقات رساند و با پيروزي نزديك 8 بر 7 مقابل فرانسه، دومين قهرماني‌اش را پس از 24 سال به دست آورد. در دوره بعد نيوزيلند موفق شد تبديل به اولين كشوري شود كه از عنوان قهرماني‌اش دفاع مي‌كند. اين تيم در فينال جام جهاني 2015 و در كشور انگلستان با نتيجه قاطع 34 بر 17 استراليا را شكست داد و جام را بالاي سر برد.
تيم‌هاي حاضر در جام جهاني ژاپن
در جام جهاني 2019 ژاپن 20 تيم حضور دارند. همان طور كه در ابتدا ذكر شد اين 20 تيم در 4 گروه A تا D دسته‌بندي شده‌اند. در گروه نخست مسابقات تيم‌هاي ژاپن، ايرلند، ساموئا، اسكاتلند و روسيه قرار دارند. در گروه دوم تيم‌هاي آفريقاي جنوبي، نيوزيلند، ايتاليا، ناميبيا و كانادا به چشم مي‌خورند. در گروه سوم تيم‌هاي انگلستان، آرژانتين، امريكا، فرانسه و تونگا هم‌گروه هستند و در نهايت در گروه چهارم تيم‌هاي ولز، استراليا، اروگوئه، فيجي و گرجستان حضور دارند. تيم‌هاي نيوزيلند، انگلستان، استراليا و ايرلند تيم‌هاي سيد يك مسابقات محسوب مي‌شوند كه به عنوان سرگروه در قرعه‌كشي قرار گرفتند. كشورهايي كه يا سابقه قهرماني يا سابقه حضور در فينال مسابقات را در كارنامه دارند. البته در مسابقات انتخابي تيم‌هاي روماني و اسپانيا توانسته بودند جواز حضور در جام جهاني را به دست آورند اما اين دو كشور به دليل استفاده از بازيكن غيرمجاز كنار گذاشته شدند. غيبت روماني به عنوان يكي از تيم‌هايي كه در تمام ادوار تورنمنت حاضر بوده است، از نكات جالب توجه مسابقات به حساب مي‌آيد. يكي ديگر از نكات جالب مسابقات حضور ايرلند به عنوان رنك يك جهاني در مسابقات است. كشوري كه تاكنون نتوانسته جام جهاني را به خانه ببرد اما در شش دوره حضورش در مسابقات موفق به صعود به جمع 4 تيم پاياني مسابقات شده است.
ورزشگاه‌هاي ميزبان مسابقات
از سال 2015 كه ژاپن در رقابت با كشورهاي ايتاليا و آفريقاي جنوبي ميزباني مسابقات را به دست آورد، مسوولان ورزشي اين كشور وارد پروسه تدارك ورزشگاه‌هاي ميزبان مسابقات شدند. همان زمان 12 استاديوم در 12 شهر اين كشور براي ميزباني مسابقات راگبي انتخاب شدند. با توجه به اينكه اين كشور ميزباني المپيك 2020 را نيز بر عهده دارد، بسياري از ورزشگاه‌هاي جام جهاني راگبي به صورت چند منظوره تجهيز شدند تا در هر دو تورنمنت مورد استفاده قرار بگيرند. البته بسياري از استاديوم‌هاي جام جهاني راگبي همان ورزشگاه‌هايي است كه در جام جهاني فوتبال در سال 2002 ميزباني مسابقات را بر عهده داشتند. در اين ميان ورزشگاه توكيو به عنوان ميزبان افتتاحيه و ورزشگاه 72 هزار نفري نيسان يوكوهاما به عنوان ميزبان فينال در نظر گرفته شدند. فينالي كه ساعت 6 عصر روز دوم نوامبر برگزار خواهد شد.
قوانين و جدول مسابقات
هر تيم با 31 بازيكن در مسابقات حاضر شده است. تيم‌ها تا تاريخ هشت سپتامبر فرصت داشتند كه اسامي بازيكنان را اعلام كنند. تيم‌هاي حاضر در گروه‌هاي چهارگانه بعد از انجام چهار بازي بر اساس امتيازات به دست آمده رده‌بندي مي‌شوند. بر طبق قوانين مسابقات هر برد چهار امتياز، مساوي دو امتياز و باخت صفر امتياز به حساب تيم‌ها واريز مي‌كند. از هر گروه دو تيم نخست راهي مرحله يك چهارم پاياني مي‌شوند. اگر دو تيم امتياز مساوي داشته باشند به امتيازات جايزه رجوع مي‌شود. در هر بازي اگر تيمي بتواند چهار امتياز «تراي» به دست آورد (گذاشتن توپ در تراي‌زون حريف) يك امتياز جايزه نصيبش مي‌شود. بر اساس قرعه از پيش تعيين شده تيم‌هاي اول و دوم گروه‌هاي A و B با هم مسابقه مي‌دهند و تيم‌هاي اول و دوم گروه‌هاي C وD با هم. همچنين بر اساس اعلام اتحاديه جهاني راگبي تيم‌هاي اول تا سوم هر گروه مي‌توانند جواز حضور در دوره بعد مسابقات جام جهاني كه سال 2023 و در كشور فرانسه برگزار مي‌شود را به دست آورند.
نتايج جام جهاني راگبي تا عصر روز شنبه
به اين صورت است:
در گروه نخست ژاپن ميزبان از دو بازي خود مقابل روسيه و ايرلند دو برد ارزشمند به دست آورده و صدرنشين است. برد 19 بر 12 ژاپن مقابل ايرلند كه جزو مدعيان كسب عنوان قهرماني مسابقات محسوب مي‌شود يكي از نتايج جالب دور مقدماتي است كه تاكنون رقم خورده. ايرلند نيز با يك برد مقابل اسكاتلند در رده دوم جدول گروه A قرار دارد. همچنين در ديگر ديدار اين گروه ساموئا 34 بر 9 روسيه را شكست داده است.
در گروه دوم ايتاليا تيمي است كه دو برد مقابل كانادا و ناميبيا به دست آورده است و صدرنشين است. اما جالب‌ترين نتيجه اين گروه در ديدار تيم‌هاي نيوزيلند و آفريقاي جنوبي رقم خورد. در اين بازي كه به نوعي فينال زودرس مسابقات محسوب مي‌شد نيوزيلند با پيروزي 23 بر 13 مقابل آفريقاي جنوبي نشان داد چه تيم خوبي روانه مسابقات كرده است.
در گروه سوم رقابت‌ها انگلستان با دو پيروزي برابر تونگا و ايالات متحده صدرنشين است. انگلستان در ديدار مقابل امريكا با نتيجه 45 بر 7 پيروز شد كه نشان‌دهنده ضعف امريكايي‌ها در ورزش راگبي با وجود داشتن بازيكنان فوق حرفه‌اي در رشته فوتبال امريكايي است. آرژانتين نيز كه يك بار سابقه سومي در سال 2007 را در كارنامه دارد با يك برد مقابل تونگا و يك شكست مقابل فرانسه در رده دوم قرار دارد.
و در نهايت در گروه چهارم فيجي تنها تيمي است كه دو بازي را به انجام رسانده و هر دو را نيز با شكست پشت سر گذاشته است. فيجي در مقابل تيم‌هاي استراليا و اروگوئه شكست خورده است. ولز نيز در اين گروه موفق شد با نتيجه 43 بر 14 گرجستان را از پيش رو بردارد.
در 12 ديداري كه تاكنون برگزار شده است بيش از 426 هزار نفر مسابقات را از نزديك تماشا كرده‌اند كه ميانگين 35 هزار و 500 نفر را نشان مي‌دهد. اين عدد با ميانگين 51 هزار تماشاگر دوره قبل تفاوت زيادي دارد كه بايد ديد در ادامه مسابقات آيا اين فاصله جبران مي‌شود يا نه. همچنين براي نخستين بار در تاريخ مسابقات كشور ميزبان به صورت انحصاري حق پخش مسابقات را در اختيار ندارد و بسياري از شبكه‌هاي تلويزيوني در اقصي‌‌نقاط جهان اين مسابقات را پوشش مي‌دهند.
تفاوت راگبي و فوتبال امريكايي
در حالي كه راگبي و فوتبال امريكايي از جهات زيادي به هم شبيه هستند و در واقع از يك خاستگاه برمي‌خيزند، اما در جزييات فراواني با هم تفاوت دارند. شباهت اين دو رشته در مسائل پايه‌اي است. يعني در شكل زمين بازي و نحوه به ثمر رسيدن گل. در هر بازي بازيكنان بايد تلاش كنند تا توپ را از خط دروازه حريف عبور دهند. در راگبي اگر اين عمل توسط بازيكن و با دست انجام شود «تراي» و در فوتبال امريكايي «تاچ» ناميده مي‌شود. نتيجه اين حركت در راگبي 5 و در فوتبال امريكايي 7 امتياز دارد. در راگبي اگر با شوت توپ از خط دروازه حريف عبور كند 3 امتياز داده مي‌شود.
با وجود شباهت پايه‌اي اما قوانين رسيدن به خط دروازه، تعداد نفرات، ابعاد زمين، مدت زمان بازي، تعداد تعويض، نوع پوشش، خطاها و چندين مورد ديگر جزو مواردي هستند كه اين دو رشته را با يكديگر متمايز مي‌كنند. اولين تفاوتي كه از لحاظ ظاهري بين دو رشته وجود دارد نوع پوشش بازيكنان است. فوتبال امريكايي ورزشي بسيار خشن است كه در آن بازيكنان با پوشش‌هاي فلزي و كلاه‌هاي مخصوص حاضر مي‌شوند اما در راگبي بازيكنان تنها مجاز به استفاده از يك ابر نازك ضربه‌گير در سرشانه‌هاي خود و يك كلاه ابري هستند. البته دليل اين مساله تفاوت در برخوردها و خطاهاي دو بازي است. در فوتبال امريكايي بازيكنان مي‌توانند به هرجاي بازيكن حريف ضربه بزنند و از پا براي متوقف كردن حريف استفاده كنند. اما در راگبي ضربه زدن به سر خطاست و تكل با پا غيرمجاز. همچنين ضربه به سر باعث اخراج بازيكن مي‌شود. در راگبي مدافعين تنها مي‌توانند روي بازيكن صاحب توپ تكل بزنند اما در فوتبال امريكايي هر بازيكني بخواهد مي‌تواند به هر بازيكن ديگري از حريف براي متوقف كردن او ضربه بزند. تعداد بازيكنان حاضر در زمين در جام جهاني راگبي 15 نفر و در فوتبال امريكايي 11 نفر است. تعداد تعويض‌ها در راگبي 7 و در فوتبال امريكايي نامحدود است. در فوتبال امريكايي ۴ قسمت ۱۵ دقيقه‌اي بازي مي‌شود كه بعد از ۲ قسمت اول، يك فاصله زماني براي استراحت وجود دارد، اما در راگبي دو نيمه ۴۰ دقيقه‌اي وجود دارد. در فوتبال امريكايي يك سرداور و ۶ داور ديگر وجود دارد در حالي كه در راگبي ۳ سر داور و يك داور جهت بررسي فيلم ويديويي حضور دارند. همچنين ابعاد زمين فوتبال امريكايي 48.8 در 109.7 متر است در حالي كه ابعاد زمين راگبي ۷۰ در۱۰۰ متر است.
در حالي كه راگبي و فوتبال امريكايي از جهات زيادي به هم شبيه هستند و در واقع از يك خاستگاه برمي‌خيزند، اما در جزييات فراواني با هم تفاوت دارند. شباهت اين دو رشته در مسائل پايه‌اي است. يعني در شكل زمين بازي و نحوه به ثمر رسيدن گل. در هر بازي بازيكنان بايد تلاش كنند تا توپ را از خط دروازه حريف عبور دهند. در راگبي اگر اين عمل توسط بازيكن و با دست انجام شود «تراي» و در فوتبال امريكايي «تاچ» ناميده مي‌شود.
با وجود شباهت پايه‌اي اما قوانين رسيدن به خط دروازه، تعداد نفرات، ابعاد زمين، مدت زمان بازي، تعداد تعويض، نوع پوشش، خطاها و چندين مورد ديگر جزو مواردي هستند كه اين دو رشته را با يكديگر متمايز مي‌كنند.