نژادپرستي شوخي‌بردار نيست
علي كربلايي
برناردو سيلوا و بنجامين مندي، هافبك و مدافع چپ تيم فوتبال منچسترسيتي، دوستاني صميمي هستند و رابطه بسيار خوبي با هم دارند. اين رابطه خوب باعث شده برناردو شوخي‌هايي با بنجامين بكند كه گهگاهي رنگ و بوي نژادپرستانه دارد و حالا اتحاديه فوتبال انگليس هم به اين ماجرا ورود كرده است. داستان از اينجا شروع شد كه برناردو سيلوا در توييتي، مندي را با يكي از شخصيت‌هاي تبليغاتي به نام
Conguitos مقايسه كرد و گفت تو شبيه به اين هستي.
Conguitos شخصيتي براي تبليغ يك برند شكلات، بادام زميني و غلات صبحانه است كه قهوه‌اي رنگ است و به نظر مي‌رسد از قبايل آفريقايي بدوي الهام گرفته شده است. بنجامين مندي واكنشش به اين توييت سيلوا چند ايموجي خنده بود كه نشان مي‌دهد چندان از اين موضوع ناراحت نشده و اين شوخي را «توهين» برداشت نكرده است. اما اتحاديه فوتبال انگليس، بدون توجه به اينكه مندي چه برداشتي از اين توييت داشته، تحقيقاتي را در اين مورد آغاز كرده كه ممكن است به محروميت 6 جلسه‌اي سيلوا منتج شود.
داستان جايي خطرناك‌تر مي‌شد كه در جريان اين تحقيقات، نظر اتحاديه فوتبال انگليس به يك مكالمه ويديويي در اينستاگرام از مندي و سيلوا جلب شده كه در شروع مكالمه برناردو خطاب به بنجامين كه پيراهن مشكي پوشيده، مي‌گويد: «هي بنجامين، چرا لختي؟» و مندي اينجا هم با خنده مكالمه را ادامه مي‌دهد و هيچ‌گونه ناراحتي در چهره او ديده نمي‌شود. اما اينجا هم مانند توييت سيلوا، براي اتحاديه نظر شخصي مندي مهم نيست و جنبه عمومي كاري كه سيلوا كرده اهميت دارد.
كاربران بسياري در شبكه‌هاي اجتماعي برناردو سيلوا را متهم به نژادپرستي كرده‌اند و معتقدند رفتارهاي او بسيار زننده است. يكي از كاربران توييتر در توضيح اين اقدام سيلوا نوشته: «يك فرد نژادپرست ممكن است نداند كه حرف‌هايش ممكن است تا چه اندازه ناراحت‌كننده باشد و چه تاثيري روي افراد سياه‌پوست بگذارد. اين ناآگاهي، نبايد از او سلب مسووليت كند و نبايد عاملي شود كه اتحاديه او را محروم نكند، چراكه ديگران هم مي‌توانند چنين حرف‌هايي بزنند و بگويند منظورشان بد برداشت شده يا قصد نژادپرستي نداشته‌اند. تصور كنيد چه فاجعه‌اي ممكن است در پي باشد.» برخي ديگر اما معتقدند حرف‌هاي سيلوا و مندي شوخي‌هايي دوستانه بوده و باوجود اينكه با اشاره به رنگ پوست دوستش بوده، اما ناراحت‌كننده نبوده است. شباهت مندي به يك چهره تبليغاتي كه از قبايل آفريقايي الهام گرفته شده، به خودي خود نكته آزاردهنده‌اي ندارد، مگر اينكه اين اصل را بپذيريم كه آفريقايي‌ها اقوامي پايين‌تر از انسان‌هاي سفيد هستند. برخي ديگر از مدافعان برناردو سيلوا معتقدند كه اين چهره تبليغاتي كارتوني، چهره‌اي منفي نيست و شباهت مندي به او، نمي‌تواند توهين‌آميز باشد، مگر اينكه در ذهن محكوم‌كنندگان اين اقدام، آن شخصيت چون از آفريقايي‌ها الهام گرفته شده، شخصيت دون باشد. پپ گوارديولا در جواب منتقدان سيلوا گفته: «من درباره برناردو كاملا شفاف توضيح دادم. اگر مردم فكر مي‌كنند برناردو اين‌طور فردي است و نژادپرست است، به كلي اشتباه فكر مي‌كنند. آنها طبق يك توييت شوخي قضاوت مي‌كنند و من طبق سه سال كنار او بودن. بنجامين براي برناردو مثل يك برادر است. اگر اين توييت باعث رنجش فرد يا افرادي شده، قابل درك است اما آنها كه برناردو را قضاوت مي‌كنند، شناختي از او ندارند. او انساني استثنايي است.» سيلوا دقايقي پس از انتشار توييتش و باتوجه به واكنش‌ها، مجبور به حذف آن شد و در توييتي ديگر نوشت: «اين روزها حتي نمي‌توان با دوستان شوخي كرد... به خاطر رفتار شما.»
نكته مهم براي اتحاديه فوتبال انگليس اين است كه حرف‌هاي سيلوا جنبه عمومي دارد و باتوجه به اينكه به صورت «پابليك» منتشر شده، مي‌تواند روي جامعه اثرگذار باشد. در آيين‌نامه جديد فوتبال انگليس، 6 جلسه محروميت براي توهين‌هاي نژادپرستانه درنظر گرفته شده است. هر چند كه به صورت واضح در آن اشاره نشده اين جريمه به فعاليت‌ها در شبكه‌هاي اجتماعي هم مربوط مي‌شود يا خير. با اين حال برناردو بايد منتظر باشد و ببيند اتحاديه چه نظري در اين مورد دارد. بعيد به نظر مي‌رسد برناردو سيلوا تا پايان دوران حرفه‌اي‌اش ديگر چنين شوخي‌هايي با هم‌تيمي‌هايش بكند.
يكي از نكات قابل‌توجه در اين مورد، حساسيت ويژه اتحاديه روي توهين‌هاي نژادپرستانه است. از ابتداي فصل جديد تا امروز، سري‌آ فوتبال ايتاليا تبديل به جولانگاه نژادپرست‌ها شده و بازيكنان زيادي قرباني اين رفتارها شده‌اند. اما فدراسيون فوتبال ايتاليا و سازمان ليگ اين كشور هيچ واكنشي به اين رفتارها نداشته و جريمه‌اي براي خاطيان درنظر نگرفته‌اند. چند باشگاه از جمله سمپدوريا، در غياب اراده‌اي براي برخورد با فاشيست‌ها دست به كار شده‌اند و با كمك پليس از حضور اين دست تماشاگران در استاديوم‌هاي‌شان خودداري مي‌كنند. در فوتبال انگليس كوچك‌ترين رفتارهاي بازيكنان زيرنظر اتحاديه است و حتي اگر تنها يك هوادار رفتاري نژادپرستانه داشته باشد، با جرايم سنگين روبه‌رو مي‌شود. يكي از هواداران چلسي كه در جريان بازي اين تيم با سيتي، به رحيم استرلينگ توهين كرده بود، مادام‌العمر از حضور در ورزشگاه منع شده است. در انگليس، باشگاه‌ها با همكاري اتحاديه و پليس در تلاشند تا نژادپرستي را در ورزشگاه‌ها ريشه‌كن كنند، اما در ايتاليا هيچ اراده‌اي براي توقف اين رفتارها وجود ندارد.