وزير نفت در نشست «هفته انرژي روسيه» مطرح كرد
لزوم سياست‌زدايي از بازار انرژي
گروه اقتصادي
بيژن زنگنه، وزير نفت براي شركت در نشست مجمع كشورهاي صادركننده گاز، اجلاس بين‌المللي هفته انرژي روسيه، بامداد روز گذشته وارد مسكو شد. در اين رويدادها علاوه بر وزيران نفت كشورهاي مختلف، مقامات عاليرتبه اوپك و مديران عامل شركت‌هاي بزرگ نفتي نيز شركت مي‌كنند. هفته انرژي روسيه توسط وزارت انرژي روسيه و بنياد «راسكونگرس» و با حمايت دولت سازماندهي مي‌شود. «هفته انرژي روسيه» رويدادي بين‌المللي است كه امسال سومين سال برگزاري آن است. در اين رويداد نشست‌هايي تخصصي در زمينه ترويج صرفه جويي در صرف انرژي و شفافيت اطلاعات در صنعت سوخت برگزار مي‌شود. همواره يكي از موضوعات مهم پيش روي كشورهاي توليدكننده انرژي در جهان، توسعه صنايع مرتبط با انرژي و بهبود زير ساخت‌ها براي سرمايه‌پذيري است. يكي از راه‌هاي افزايش سرمايه‌گذاري در صنايع نفت و گاز، حمايت‌هاي قانوني دولت‌ها و شركت‌هاي بزرگ است. حمايت‌هاي قانوني نيز در سايه شفافيت اطلاعاتي شكل مي‌گيرد. «هفته انرژي روسيه» با سخنراني ولاديمير پوتين رييس‌جمهور روسيه در خصوص اهداف و جايگاه صنايع انرژي در سياست‌هاي كلي روسيه، تهديدات و چشم‌اندازهاي اين صنعت در شرايط بين‌المللي و موضوعات روز جهاني آغاز شد. پوتين در سخنان خود ضمن اشاره به افزايش اعتبار اين همايش، كشورش را خواهان مشاركت سازنده در عرصه انرژي معرفي كرد كه هدف آن توسعه پايدار اجتماعي و اقتصادي و تامين امنيت جهاني در عرصه انرژي است. رييس‌جمهور روسيه در بخش‌هاي ديگر از متن خود گفت: امروز بخش‌هاي سوخت و انرژي امكانات جديدي را براي همكاري و سرمايه‌گذاري گسترده و اجراي طرح‌هاي بزرگ و مشترك به وجود مي‌آورند كه براي گسترش منابع انرژي سنتي و جايگزين آنها و تكامل بخش‌هاي زيرساختي هدف‌گيري شده است.
بيژن زنگنه نيز در روز نخست اين همايش بر تحريم‌هاي اعمال شده عليه كشور انتقاد كرد و آن را مصداق بارز «تروريسم اقتصادي» و نقض اصول حقوق بين‌الملل دانست. موضوع امسال آن با توجه به وضعيت بي‌ثبات بازار انرژي و بالا گرفتن تنش‌ها در مهم‌ترين آبراه عبور نفتكش‌ها، وضعيت بازار جهاني نفت، دورنماي توسعه آن، قيمت‌ها و مسائل زيست محيطي است. اين همايش محلي براي سياستگذاري‌ها و بررسي روندهاي بازار جهاني انرژي به حساب مي‌آيد.
نشست در سايه آسيب به آرامكو
نيمه دوم امسال بازار نفت، با بيشترين اختلال‌ها همراه بود. حمله پهپادهاي يمني به آرامكو و كاهش 5.7 ميليون بشكه بدترين نوع اختلال در عرضه نفت تا به امروز است. كاهش توليد نفت عربستان پس از اين اتفاق حتي از جنگ بين عراق و كويت كه سبب كاهش 5.4 ميليون بشكه نفت از بازار جهاني شد، بيشتر است.
اوپك در گزارشي ضمن بررسي تبعات اين حمله بر بازار نفت مدعي شد، توليد نفت اوپك بيشترين كاهش را در 16 سال اخير داشت. اما بحران ديگري كه در بازار نفت رخ داد نيز از سوي ديگر توليدكننده بزرگ نفت يعني روسيه بود. تابستان سال جاري، آلودگي در خط لوله نفت روسيه سبب كاهش كيفيت دو ميليون بشكه نفت شد. طبق تخمين برخي منابع پاكسازي اين خط لوله تا سال 2020 طول مي‌كشد. به دنبال اين آلودگي توليد نفت روسيه در روز حدود 120 هزار بشكه كاهش يافته بود. با وجود اختلال‌هاي متعدد در عرضه نفت اما ميانگين قيمت نفت برنت 66 دلار در هر بشكه باقي ماند. اين قيمت از آن جهت نگران‌كننده است كه حتي با وجود انواع اختلال در عرضه نفت و وجود ريسك‌هاي سياسي و تنش‌هاي منطقه‌اي، قيمت‌ها تقريبا تاثير‌پذيري كم و كوتاه‌مدتي از خود نشان دادند. الكساندر نواك، وزير انرژي روسيه و عبدالعزيز بن سلمان، وزير انرژي عربستان در ديدار روز چهارشنبه خود در مسكو ضمن اشاره به كم‌كششي قيمت نفت به حوادث اينچنيني، از آينده قيمت‌ها ابراز نگراني كردند. با وجود اينكه توليد عربستان به وضعيت قبل از حمله بازنگشته و قيمت نفت جهان نيز همان قيمت يك ماه پيش است، اما الكساندر نواك معتقد است همچنان عوامل و رويدادهاي غير قابل پيش‌بيني بر قيمت نفت تاثير مي‌گذارد. وزير انرژي روسيه روز چهارشنبه در اجلاس «هفته انرژي روسيه» گفت: «بازار نفت توسط قوهاي سياه و رويدادهاي پيش‌بيني نشده احاطه شده است و آنها مي‌توانند به طور جدي بر وضعيت بازار تاثير بگذارند.» نواك در رويداد هفته انرژي روسيه در مسكو بر موضوع حمله به آرامكو نيز پرداخت و در اين خصوص گفت: «با وجود اينكه به بزرگ‌ترين و مهم‌ترين پالايشگاه يك كشور توليدكننده نفت حمله شده است اما قيمت‌ها به همان سطح قبل از حمله بازگشت. به نظر مي‌رسد شاهد برخي نوسانات بعد از حمله بوديم اما دور آن كوتاه بود. با وجود تخليه شدن اثر حمله به آرامكو اما شاهد ثبات در بازار نيستيم.» نواك هر گونه پيش‌بيني تقاضاي نفت در زمستان را سخت عنوان كرد و افزود: «هنگامي مي‌توان بيان كرد كه تقاضا در زمستان در معرض خطر است كه در مقايسه با تابستان، كاهش يابد. بنابراين پيش‌بيني اينكه بازار در فصل زمستان چگونه رفتار خواهد كرد، دشوار است. لذا عدم اطمينان زيادي وجود دارد كه بر بازار تاثير خواهد گذاشت» وزيران انرژي كشورهاي توليدكننده نفت، مديران عامل شركت‌هاي بزرگ نفتي و تحليلگران حاضر در همايش «هفته انرژي روسيه» معتقدند درگيري‌ها در خليج فارس، جنگ تجاري چين و امريكا و برگزيت از جمله مشكلاتي است كه مي‌تواند تقاضا براي نفت را طي سال‌هاي آينده با چالش‌هايي روبه‌رو كند. به بيان ديگر ريسك‌هاي تجاري و سياسي علاوه بر اينكه بر قيمت نفت تاثير مي‌گذارند، موجبات كاهش بيشتر تقاضا را نيز فراهم مي‌كنند.
بازار شرايط عادي دارد
بيژن زنگنه، در بدو ورود به مسكو ضمن تاكيد بر اينكه در همه زمينه‌ها با روسيه روابط راهبردي داريم، گفت: حضور در نشست مجمع كشورهاي صادركننده گاز، فرصتي را براي اعلام مواضع‌مان به ما مي‌دهد. او ضمن تاكيد بر اينكه بازار انرژي بايد غيرسياسي باشد و از دخالت‌هاي يك جانبه و غيرقانوني دور بماند زيرا اين كار در بلندمدت هم به نفع مصرف‌كننده و هم توليدكننده است. زنگنه در بخش ديگري از سخنان خود به «بازگشت بازار به شرايط عادي پس از حمله به عربستان» اشاره كرد و گفت: بازار هم‌اكنون به حالت عادي بازگشته است. بعد از حمله حدود ۶ دلار بر قيمت نفت اضافه شد اما به صورت كامل از بين رفته است. وزير نفت معتقد است عربستان حمله به آرامكو را به بزرگنمايي سياسي تبديل كرد تا بگويد امنيت انرژي در جهان به خطر افتاده است.
زنگنه در پاسخ به اين پرسش كه احتمال دارد در اين نشست با همتاي عربستاني ديدار و گفت‌وگو كند، اظهار كرد: هيچ‌گاه از طرف ما براي ديدار با عربستاني‌ها مشكلي وجود نداشته است، بلكه آنها هستند كه همواره مشكل دارند. شاهزاده عبدالعزيز بن سلمان به مدت ۲۲ سال يك دوست بوده است.
با وجود فشارها به تعهدات زيست محيطي خود پايبند هستيم
زنگنه روز گذشته و در نشست تخصصي «رهبري در سبد انرژي جهان و اولويت‌هاي صنعت گاز» كه بخشي از برنامه سومين مجمع بين‌المللي «هفته انرژي روسيه» است، ضمن بيان اين موضوع كه تقاضاي ميان مدت و بلندمدت براي گاز طبيعي تا سال 2040 با رشد سالانه حدود 1.5 درصدي همراه خواهد بود، تا آن زمان گاز طبيعي را پاسخگوي يك چهارم تقاضاي انرژي جهان خواند. زنگنه در خصوص سهم ايران از ذخاير اثبات شده گاز نيز گفت: «سهم ايران در اين ذخاير 17 درصد است. بنابراين نقش ايران در تامين امنيت انرژي جهان غيرقابل انكار است. انتظار مي‌رود سال آينده، توليد گاز طبيعي ايران به بيش از يك ميليارد مترمكعب در روز برسد.» زنگنه يكي از سياست‌ها براي پاسخگويي به نياز جهان تا سال 2040 را سياست‌زدايي عنوان كرد. او در اين خصوص ادامه داد: « بخش انرژي بايد سياست‌زدايي شود و مداخلات سياسي جاي خود را به منطق اقتصادي، چندجانبه‌گرايي، مشاركت و همكاري بدهد؛ ضمن اينكه اعمال تحريم‌هاي يك‌جانبه عليه كشور و اعمال فراسرزميني آن از سوي ترامپ از مصاديق بارز «تروريسم اقتصادي» و نقض اصول حقوق بين‌الملل است و معيشت توده‌هاي مردم را هدف قرار مي‌دهد.» وزير نفت معتقد است اين قبيل اقدامات ضمن تهديد صلح و امنيت نه تنها تاثيرات منفي بر جريان سرمايه‌گذاري در حوزه انرژي مي‌گذارد بلكه جريان توسعه پايدار را نيز كند مي‌كند. او در ادامه افزود: «مصرانه از همه كشورها مي‌خواهم اقدام‌هاي يك‌جانبه و غيرقانوني ايالات متحده را نپذيرند.» دومين سياست ايران در حوزه انرژي، انتقال تجارب ايران در زمينه توسعه گاز طبيعي به ساير كشورها است كه زنگنه در توضيح آن گفت: «با وجود فشارهاي امريكا، ايران در 40 سال اخير توليد گاز طبيعي خود را به ۷۵۰ ميليون مترمكعب در روز رسانده است و با توجه به سهم ۱۷ درصدي ايران در ذخاير اثبات شده گاز طبيعي جهان، نقش ايران در تامين امنيت انرژي جهان غيرقابل انكار است و انتظار مي‌رود سال آينده، توليد گاز طبيعي ايران به بيش از يك ميليارد مترمكعب در روز برسد.» زنگنه از تلاش‌هاي ايران با وجود تروريسم اقتصاد امريكا براي حفظ محيط زيست سخن گفت. به گفته او ايران تا سال 2021 سوزاندن گازهاي همراه نفت را به صفر برساند. بنا به گفته وزير نفت در نشست تخصصي «رهبري در سبد انرژي جهان و اولويت‌هاي صنعت گاز» سومين سياست ايران در حوزه انرژي، احترام و عمل به تعهدات بين‌المللي و توسعه همكاري‌ها با رويكرد چندجانبه‌گرايي است. زنگنه تقويت جايگاه جهاني كشورهاي صادركننده گاز را از ديگر شرايط موفقيت در بازارهاي نفت و گاز دانست.
عضو كابينه دوازدهم صحبت‌هاي خود را با ارايه يك پيشنهاد پايان داد: رساندن سهم 30 درصدي گاز طبيعي در سبد انرژي جهان تا سال ۲۰۴۰ از طرق مختلف با تاكيد بر بخش نيروگاهي.