فتحي بايد بابت فحش خوردن جريمه بپردازد
آيا حكم كميته انضباطي عليه استقلال خنده‌دار است؟
علي ولي‌اللهي
از لحظه‌اي كه كميته انضباطي فدراسيون فوتبال باشگاه استقلال را به دليل فحاشي هواداران منتسب به اين تيم در جريان ديدار ذوب‌آهن و استقلال جريمه كرد، موج انتقادات و جوك‌سازي عليه حكم صادر شده در فضاي مجازي شروع شد. در حكم كميته انضباطي آمده است: «باشگاه استقلال تهران به دليل فحاشي تماشاگرانش به داور، تيم حريف و همچنين مديرعامل اين تيم بايد 500 ميليون ريال جريمه نقدي پرداخت كند.» در نگاه اول اينكه فتحي به عنوان مدير استقلال بايد به خاطر فحاشي هواداران استقلال عليه خودش جريمه پرداخت كند آدم را ياد فيلم‌هاي طنز مي‌اندازد؛ يك جوك واقعي. مخاطبان فوتبال هم با دست گذاشتن روي همين نكته به توليد انواع و اقسام جوك‌ها اقدام كردند. «هرجاي دنيا بري بگي يه نفر به خاطر فحش‌هايي كه بهش دادن، جريمه شده ازت تست الكل مي‌گيرن» نمونه‌اي از اين جوك‌هاست.
دو الگوي فكري در مواجهه با مذمت فحاشي وجود دارد. الگوي اول مي‌گويد فحاشي در هر شكل و خطاب به هر كسي مذموم است و درخور توبيخ. يعني اين عمل بالذات مشكل دارد و فرقي نمي‌كند شما به يك آدم خوب فحش بدهيد يا يك آدم بد. فرقي ندارد به كسي فحش بدهيد كه حقش است يا به كسي فحش بدهيد كه حقش نيست. اما الگوي فكري دوم معتقد است اينكه چه كسي مخاطب فحاشي قرار بگيرد در قضاوت عليه عمل فحاشي تفاوت ايجاد مي‌كند. كساني كه از ديروز در حال جوك‌سازي بر مبناي حكم كميته انضباطي هستند و همچنين هواداران عصباني استقلال در الگوي دوم قرار مي‌گيرند. تز اين دسته از افراد اين است كه هواداران دوست دارند عليه يكي از خودشان فحاشي كنند و اين به كميته انضباطي ربطي ندارد. هواداران استقلال عليه مدير پرسپوليس يا رييس فدراسيون كه فحش نداده‌اند. به مديرعامل خودشان فحش داده‌اند و فتحي هم كه بعد از بازي شكايتي نكرده و گفته هواداران استقلال حق دارند. در حالي كه اگر با الگوي فكري اول، الگويي كه در نوشتن قوانين مجازات فحاشي در نظر گرفته شده است، به ماجرا نگاه كنيم، حكم كميته انضباطي كاملا منطقي و درست به نظر مي‌رسد. در قوانين انضباطي بند يا تبصره‌اي نيامده كه اگر فحاشي عليه فلاني و فلاني و فلاني انجام شود، مستحق جريمه است و در غير اين صورت ايرادي ندارد. در يك جمله بايد گفت محكوميت باشگاه استقلال به خاطر فحاشي هوادارانش است نه فحاشي عليه شخصي خاص.
نكته دومي كه در نظر هواداران طنزآميز به نظر مي‌رسد، اين است كه اميرحسين فتحي بايد اين جريمه را بپردازد. اينجا يك مغالطه بزرگ شكل گرفته است. به‌طور مشخص همه مي‌دانند كه اميرحسين فتحي با اينكه مديرعامل استقلال است، اما جريمه‌هاي باشگاه استقلال را از جيبش پرداخت نمي‌كند و اين پول از محل درآمدهاي باشگاه هزينه مي‌شود. يعني جمله «كي بايد پول جريمه رو بده؟ هموني كه فحش خورده» كاملا احمقانه به نظر مي‌رسد. در واقع بايد گفت اين دقيقا هواداران استقلال هستند كه جريمه مي‌شوند. باشگاه مورد علاقه آنها بايد پولي را بابت فحاشي استقلالي‌ها بپردازد و اين پولي است كه از بودجه باشگاه خرج مي‌شود؛ پولي كه مي‌توانست در جاي ديگر به تيم كمك كند. پولي كه اگر بيايد روي همه جريمه‌هاي ساليان گذشته باشگاه استقلال عددي بزرگ و باورنكردني مي‌شود. حتي فرقي هم نمي‌كند كه باشگاه استقلال دولتي است يا خصوصي. حتي اگر استقلال خصوصي بود هم اين پول از جيب مديرعامل باشگاه نمي‌رفت. جريمه‌هاي باشگاه به خاطر رفتار هواداران مستقيما از محل همان درآمدهايي كه هواداران به باشگاه مي‌رسانند، پرداخت مي‌شود.
جا دارد در انتهاي اين متن نگاهي بيندازيم به يك نمونه تقريبا مشابه كه چند روز گذشته در فوتبال انگلستان اتفاق افتاد. برناردو سيلوا به خاطر توهين نژادپرستانه به هم‌تيمي‌اش بنجامين مندي احتمالا با محروميتي 2 تا 6 جلسه‌اي مواجه خواهد شد. نكته جالب ماجرا اينجاست كه اول از همه خود مندي اظهار داشته كه جملات برناردو نژادپرستانه نبوده و در ثاني كدورتي اتفاق نيفتاده و اين صرفا يك شوخي بوده. يعني مندي گفته است كه من راضي‌ام و نيازي نيست ديگران كاسه داغ‌تر از آش شوند. با اين حال اتحاديه فوتبال انگليس با تحليل بر اساس الگوي فكري اول كه بالاتر توضيح داده شد برناردو را مستحق مجازات دانسته است، چراكه جملات نژادپرستانه را بالذات بد مي‌داند و نه اظهار اين جملات عليه شخص خاصي را. همچنين مشخص است كه حتي رضايت كسي كه مخاطب جملات نژادپرستانه قرار گرفته نيز در نظر گرفته نمي‌شود. نژادپرستي در هر شكل و خطاب به هر كسي ممنوع و مستوجب مجازات است؛ همچنين فحاشي نيز در هر شكل و خطاب به هر كسي ممنوع و مستوجب مجازات است.