گروه اقتصادي
روز گذشته نشست خبري بيژن زنگنه، وزير نفت در خصوص ميدان نفتي تازه كشف شده در خوزستان كه بزرگ‌ترين ميدان كشف شده پس از انقلاب است، برگزار شد. حسن روحاني، رييس‌جمهور روز يكشنبه همزمان با حضور خود در شهر يزد، خبر از كشف يك ميدان بزرگ نفتي داده بود. روحاني ضمن اشاره به اين موضوع كه ميزان ذخاير نفتي اين ميدان در حدود 53 ميليارد بشكه است، از افزايش 32 ميليارد دلاري درآمدهاي ايران به واسطه كشف اين ميدان خبر داد. همزمان سيدحسن نصرالله، دبيركل حزب‌الله لبنان به خبر كشف ميدان جديد نفتي در ايران واكنش نشان داد. او در اين خصوص گفت: «رييس‌جمهور ايران خبر كشف يك ميدان جديد نفتي را اعلام كرد. جا دارد ترامپ كه هيچ چيزي جز نفت و دلار نمي‌فهمد و به واسطه اين موضوعات از نزديك‌ترين متحدانش دست بر مي‌دارد با شنيدن اين خبر سكته كند.» علاوه بر اظهارات نصرالله، اين خبر بازتاب رسانه‌اي ديگري نيز داشت تا جايي كه رويترز در بررسي‌هاي خود كشف اين ميدان بزرگ نفتي را در زماني كه تيغ تحريم‌ها بر گلوگاه فروش نفت ايران تند‌تر شده، مي‌تواند نقش ايران را در بازار نفت بهبود بخشد و توليد ايران را نيز افزايش دهد. هر چند در شرايط تحريم كه امكان استفاده از دانش به‌روز تقريبا غيرممكن است، افزايش درآمدهاي نفتي مي‌تواند تا مدت‌ها محقق نشود. در اين راستا، رضا پديدار، رييس كميسيون انرژي و محيط‌زيست اتاق تهران معتقد است وابستگي جهاني به ذخاير هيدروكربني تا سال 2040 قطعي است. از اين‌رو كشف ميدان‌هاي نفتي جديد آن هم با اين عظمت مي‌تواند براي ايران شرايط بهتري از نظر مالي رقم زند. هر چند بهبود شرايط نيز در گرو كاهش تنش‌هاي بين‌المللي و افزايش مراودات با ساير دنياست.
ميدان نفتي به عمق 2400 كيلومتر
ميدان نفتي جديد 2400 كيلومتر وسعت دارد و در عمق سه هزار و 100 كيلومتري زمين، لايه‌اي نفتي به اندازه 80 متر وجود دارد. طبق اطلاعات اوليه‌اي كه رييس‌جمهور در يزد داد، اين ميدان وسعتي به اندازه ميدان نفتي بستان تا نزديكي اميديه دارد. هر چند رييس‌جمهور ميزان ذخاير اين ميدان نفتي را در زمره ذخاير اثبات شده براي كشور قرار داد، اما توسعه و برداشت از آن لازمه افزايش سرمايه‌گذاري و استفاده از تكنولوژي به‌روز است. با وجود نياز به تكنولوژي روز براي برداشت، اما روحاني اميدوار است با بيشتر شدن ضريب بازيافت اين ميدان به اندازه يك درصد، بتوان درآمدي حدود 32 ميليارد دلار براي كشور ايجاد كرد.
بزرگ‌ترين ميدان كشف شده پس از انقلاب
روز گذشته نشست خبري وزارت نفت براي ارايه اطلاعات تكميلي در خصوص ميدان تازه كشف شده در خوزستان برگزار شد. زنگنه در اين نشست ضمن بيان اين موضوع كه اسم اين ميدان «نام‌آوران» است، از آن به عنوان بزرگ‌ترين ميدان كشف شده پس از انقلاب ياد كرد. حجم لايه قديمي اين ميدان حدود 31.3 ميليارد بشكه و حجم جديد نفت كشف شده نيز 22 ميليارد بشكه برآورد شده است.
به گفته وزير نفت عمليات كشف اين ميدان نفتي از سال 95 و با احداث سه حلقه چاه آغاز شد. او ضريب بازيافت اين لايه نفتي را 10 درصد عنوان كرد. با اين ضريب به اندازه 2.2 ميليارد بشكه نفت مي‌توان استحصال كرد. به گفته وزير نفت ضريب بازيافت در كشور بين 5 تا 60 درصد است و راه‌هايي براي افزايش آن نيز وجود دارد. عضو كابينه دوازدهم، راه‌هاي افزايش ضريب استحصال در ايران را از طريق دو روش عنوان كرد؛ نخست، تكيه بر فناوري داخلي كه اين فناوري بايد توسط مراكز علمي و پژوهشي ارتقا يابد و دوم نيز همكاري با شركت‌هاي بزرگ نفتي در دنيا. در شرايط كنوني بايد با تكيه بر دانش داخلي اين ضريب را افزايش داد،چراكه تنگناهايي براي ورود فناوري به كشور وجود دارد.
«نام‌آوران» ميدان مشترك نفتي نيست
نكته مهم اين است كه «نام‌آوران» ميدان مشترك نفتي نيست و منحصرا در ايران و زير ميدان‌هاي نفتي آب تيمور، منصوري، سپهر و جفير قرار دارد. طبق گفته‌هاي وزير نفت، مرغوبيت يا درجه چگالي (API) آن بين 22 تا 24 است كه به معني نفت نسبتا سنگين اين ميدان است. با توجه به اينكه زنگنه جزييات بيشتري در اختيار رسانه‌ها قرار نداد به نظر مي‌رسد، اولويت وزارت نفت و اقدامات آن براي توسعه‌بخشي به ميدان «نام‌آوران» به دليل بهبود در برداشت از ميدان‌هاي منصوري، آب تيمور، جفير و سپهر باشد. نكته‌اي كه وزير نيز در حاشيه اين نشست نيز به آن اشاره كرد. به گفته او اين ميدان نفتي مي‌تواند به توليد اين چهار ميدان كمك كند، اما در شرايطي كه كشور درگير تحريم‌هاي ريز و درشت نباشد. در شرايطي كه نمي‌توان از تكنولوژي روز دنيا استفاده كرد، تنگناهاي زيادي براي توسعه نفت ايجاد مي‌شود.
نكته ديگري كه زنگنه در حاشيه اين مراسم به آن پرداخت، نقش و اهميت اين ميدان بر ميزان توليد نفت كشور است. به گفته او هر كشف جديدي در ذخاير نفت كشورها تنها در كوتاه‌مدت و آن هم بر ظرفيت توليد قابل عرضه يا عرضه فوري تاثير مي‌گذارد. اما در ميان‌مدت و بلندمدت كسي نمي‌تواند ميزان ذخاير نفت و گاز اثبات شده يك كشور را ناديده بگيرد.
بعدا مي‌گويم
زنگنه در حاشيه نشست و در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسش‌هايي مبني بر امكان سهميه‌بندي بنزين و سوخت گفت: «امروز تنها درباره مساله اكتشاف صحبت مي‌كنم.» پرسش ديگري از زنگنه، در مورد صحبت‌هاي روز يكشنبه روحاني مبني بر افشاي فساد اداري دو ميليارد و 700 ميليون دلاري كه فرد مجرم در زندان است و شفاف‌سازي آن توسط مسوولان بود كه وزير نفت پاسخگويي به آن را با گفتن اين جمله كه «بعدا مي‌گويم» به زمان ديگري موكول كرد.
جايگزيني نفت و گاز مصرفي با ذخاير جديد
در اين مراسم سيد صالح هندي، مدير اكتشاف شركت ملي نفت ايران نيز حضور داشت. او ضمن اشاره به اين موضوع كه اقدامات شركت متبوعش در راستاي گسترش كشف لايه‌هاي جديد نفتي است، گفت: «طي اين سال‌ها تلاش كرديم تا با تغيير نگاه به يك هدف اكتشافي به يك‌سري اهداف اكتشافي و دستيابي به آخرين فناوري‌هاي اكتشاف دست يابيم. اين نگاه استمرار پيدا كرد و چندين سال طول كشيد كه به نتيجه برسد كه در حال حاضر نتايج آن حاصل شده است.» هندي در بخش ديگري از سخنان خود از جايگزيني ميزان نفت توليد شده در چهل سال اخير با اكتشافات انجام شده خبر داد و گفت: «در سال‌هاي پس از انقلاب 73 ميدان گازي و نفتي كشف كرديم. اين به معني جايگزين شدن 8 برابري گاز مصرفي در چهل سال اخير است.»
به نظر مي‌رسد با كشف ميدان جديد نفتي كه مي‌تواند ميزان ذخاير ايران را تا 30 درصد افزايش دهد، نياز به ديپلماسي جديد بين‌المللي بيش از پيش حس مي‌شود. نبايد از اين نكته غافل شد كه اين ميدان نفتي، مشترك نيست و تمام آن در داخل ايران قرار دارد. اين امر مي‌تواند مزيت‌هاي كوتاه و بلندمدتي را براي كشور به همراه داشته باشد. مزيت‌هايي كه بر قدرت ايران در عرصه‌هاي بين‌المللي تاثيراتي خواهد داشت.