اسپانيا؛ گامي جديد براي ائتلاف
محمود فاضلي
به دنبال برگزاري چهارمين انتخابات پارلماني اسپانيا طي چهار سال گذشته، حزب سوسياليست با
120 كرسي اول، حزب مردمي با 88 كرسي دوم، حزب ووكس با 52 كرسي سوم، حزب پودموس با 35 كرسي چهارم، حزب چپ جمهوري‌خواه كاتالونيا با 13 كرسي پنجم و حزب شهروندان با كسب 10 كرسي ششم شدند. ميزان مشاركت مردم نيز نزديك به 57درصد است كه حدود 4درصد كمتر از انتخابات عمومي در ماه آوريل گذشته است. در آخرين انتخابات سراسري اسپانيا كه در ماه آوريل سال جاري برگزار شد، پدرو سانچز، رهبر حزب كارگران سوسياليست اسپانيا موسوم به PSOE توانست
123 كرسي را از آن خود كند اما پس از اينكه 5 ماه مذاكره با حزب «اتحاد ما مي‌توانيم» به شكست انجاميد و او نتوانست حمايت لازم (176 نماينده) را براي تشكيل كابينه به دست بياورد، در سپتامبر خواستار برگزاري انتخابات جديد شد.
در اولين اقدام پس از انتخابات، پدرو سانچز نخست‌وزير اسپانيا و پابلو ايگلسياس دبيركل حزب پودموس در برابر دوربين‌هاي تلويزيوني، «توافق اوليه» بين دو حزب براي تشكيل دولت ائتلافي را به امضا رساندند. سانچز از مسووليت‌پذيري حزب پودموس و شخص ايگلسياس قدرداني و اعلام كرد دولت آتي اسپانيا يك دولت پيشرو خواهد بود و براساس توافق امضا شده، براي 4 سال پيش‌بيني شده است. تركيب 120 كرسي سوسياليست‌هاي سانچز با 35 كرسي حزب پودموس به خودي خود براي كسب اكثريت در پارلمان اسپانيا كه 350 كرسي دارد، كافي نيست و آنها به دنبال متحدان ديگري هستند.
حزب سوسياليست اسپانيا درنظر دارد با مذاكره با احزاب مختلف حداقل 168 راي موافق براي سانچز جلب نمايد و سپس با استفاده از راي ممتنع احتمالي حزب چپ جمهوري‌خواه كاتالونيا، رياست سانچز بر كرسي نخست‌وزيري را تضمين كند. طبق پيش‌بيني‌ها حزب پودموس بالاخره وارد دولت خواهد شد. شايد بتوان پودموس را يك «برنده» در انتخابات اسپانيا دانست و كاهش 7 كرسي اين حزب نسبت به انتخابات قبل اهميت چنداني نخواهد داشت.
تشكيل اين ائتلاف اوليه البته با عدم رضايت احزاب رقيب همراه بود. پابلو كاسادو رييس حزب مردمي اسپانيا در انتقاد از ائتلاف حزب سوسياليست با پودموس براي تشكيل دولت ائتلافي، تاكيد كرد كه «آخرين چيزي كه اسپانيا به آن نياز دارد، ورود چپ‌گرايان افراطي (اشاره به پودموس) به دولت است! حزب مردمي مدعي است سوسياليست‌ها هيچ اطلاع‌رساني درخصوص توافق مذكور با آنها نكرده‌اند و سانچز نمي‌تواند روي راي اين حزب (حزب مردمي) براي رسيدن به دولت حساب كند. حزب شهروندان هم كه توافق بين سوسياليست‌ها و پودموس را «شوم» مي‌داند از گزينه نخست‌وزيري سانچز حمايت نخواهد كرد.
حزب ووكس نيز از اينكه سانچز در آغوش «كمونيست‌هاي بوليواري» و «متحدان كودتاگران» (كاتالونيا) قرار گرفته به‌شدت انتقاد كرد. اورتگا اسميت دبيركل حزب مدعي است حضور حزب پودموس در دولت يك مشكل به شمار مي‌آيد، زيرا از بوليوي، ونزوئلا و ايران سرمشق مي‌گيرد. در طرف مقابل، احزاب ملي‌گراي باسك، ماس پاييس و احزاب كوچك محلي از اين توافق حمايت كردند. حزب چپ جمهوري‌خواه كاتالونيا فعلا به سانچز و دولت ائتلافي‌اش «نه» نگفته اما تاكيد كرد طرفين بايد با هم گفت‌وگو كنند.
پيش از انتخابات بسياري از كارشناسان از قدرت گرفتن حزب راست‌گراي افراطي ووكس و كاهش احتمالي تفاوت در آراي احزاب راست و چپ سخن گفته بودند. گروه‌هاي مختلف ازجمله اقليت‌هاي جنسيتي و مهاجران بيم آن داشتند كه حزب ووكس با استفاده از اختلافات لاينحل ميان احزاب چپ و همچنين مساله كاتالونيا و دوقطبي‌سازي جامعه با توسل به «تماميت ارضي اسپانيا و لزوم مقابله با جدايي‌طلبان»، كرسي‌هاي بيشتري را به خود اختصاص دهد. جوزپ بورل وزير امور خارجه اسپانيا كه با به قدرت گرفتن حزب ووكس در اسپانيا مخالف است، تاكيد دارد: «تا همين چند وقت پيش مي‌گفتيم كه ما در اسپانيا راست افراطي نداريم اما الان وضعيت فرق كرده و ديگر نمي‌توانيم چنين ادعايي داشته باشيم. قدرت گرفتن حزب ووكس در انتخابات اسپانيا «نگران‌كننده» است.
حزب ووكس كه در عرصه داخلي مواضع افراطي دارد خود را مدافع لغو اعطاي خودمختاري در همه مناطق ازجمله كاتالونيا، لغو قانون ممنوعيت استفاده از نمادهاي دوره حكومت استبدادي ژنرال فرانكو، لغو قانون خشونت جنسي، تصويب قانون سنت گاوبازي، ايجاد ديوار در مناطق مرزي براي جلوگيري از ورود مهاجران غيرقانوني دانسته و مهاجران از كشورهاي اسلامي را يك خطر بزرگ براي اسپانيا مي‌داند. اين حزب بر بازگرداندن تمامي پناهجويان غيرقانوني به كشور محل تولدشان، اخراج تمامي مهاجراني كه جرمي مرتكب شده‌اند، تغيير قوانين تابعيت اسپانيايي و سخت‌گيري بيشتر درباره سطح دانش زبان براي كساني كه مي‌خواهند اسپانيايي شوند، تاكيد دارند.
بي‌شك انتخابات اسپانيا به دليل تحولات مربوط به افزايش محبوبيت راست‌هاي افراطي يكي از مهم‌ترين انتخابات اين كشور طي دهه‌هاي گذشته بوده است و افزايش فعاليت جدايي‌طلبان از جمله دلايلي است كه موجب شده تا تمايلات راست افراطي و ملي‌گرايي راديكال طرفداران بيشتري پيدا كند. مساله جدايي كاتالونيا بدون شك موضوع اصلي انتخابات بود، به دو قطبي‌هاي موجود در صحنه سياسي اسپانيا دامن زده است. منطقه نيمه‌خودمختار كاتالونيا كه در اكتبر سال 2017 رفراندومي براي استقلال برگزار و چندي بعد اعلام استقلال كرد از سوي دولت مركزي اسپانيا غيرقانوني خوانده شد. دولت مركزي اسپانيا چندي است به فشار و اعمال خشونت عليه اعتراضات خياباني در استان كاتالونيا ادامه مي‌دهد. دستگاه قضايي اسپانيا تاكنون 9 نفر از فعالان و سياستمداران اين منطقه را به اتهام شورش و توطئه به حبس محكوم كرده است. پدرو سانچز متهم است كه بر جدايي‌طلبان كاتالونيا «آسان گرفته است.» احزاب راست‌گراي اسپانيا (حزب مردم، حزب شهروندان و حزب ووكس) وعده داده بودند در صورت پيروزي، جدايي‌طلبان را سركوب كنند.