رييس‌جمهورباوزير امور خارجه عمان در تهران ديدار كرد
ديدار با ميانجي
روحاني: براي تجديد روابط با عربستان مشكلي وجود ندارد/ بن‌علوي: نشانه‌هاي اميدواركننده حل بحران يمن پديدار شد
يوسف بن‌علوي، وزير امور خارجه عمان، كشوري كه سابقه تلاشش براي ميانجيگري بين ايران و غرب به سال‌هاي دور باز مي‌گردد، يازدهم آذرماه در شرايطي پا به تهران گذاشت كه روابط جمهوري اسلامي و ايالات متحده امريكا پس از دوراني پرتنش، امروز به نسبت وارد مرحله‌اي آرام‌تر، دست‌كم در قياس با هفته‌ها و ماه‌هاي گذشته شده است و به‌رغم پايداري برخي جدال‌هاي لفظي، فعلا خبري از احتمال درگيري نظامي ميان دو كشور وجود ندارد. همواره ديدار مقام‌هاي عماني از سلطان قابوس، پادشاه اين كشور گرفته تا ساير مسوولان و ديپلمات‌هاي‌شان با مسوولان ايراني به‌ويژه در شرايط تشديد تنش‌هاي غرب با ايران، زمزمه‌هايي مبني بر احتمال تلاش اين كشور براي ميانجيگري را در رسانه‌ها آغاز مي‌كند، كمااينكه ماجراي تلاش‌هاي عمان براي شكل‌گيري گفت‌وگوها بر سر پرونده هسته‌اي ايران همچنان نقل محافل است و از اين‌رو چندان دور از ذهن نيست كه اين‌بار نيز وزير امور خارجه عمان تلاش‌هايي را براي بهبود روابط تهران و واشنگتن آغاز كرده باشد اما در اين ميان نمي‌توان مساله عربستان را نيز فراموش كرد.
در روزها و ماه‌هاي اخير چندين‌بار مساله بهبود روابط ميان تهران و رياض و رد و بدل شدن پيام‌هايي بين دو كشور مطرح شد تا جايي كه علي ربيعي، سخنگوي دولت ايران نيز صراحتا از اين مساله استقبال كرد؛ هرچند كه در نقطه مقابل واكنش‌هاي ضد و نقيضي در ارتباط با تهران اتخاذ شد ولي با اين حال و حداقل تا لحظه نگارش اين گزارش هيچ مقام مسوولي در تهران يا مسقط برخي اخبار منتشر شده مبني بر ارايه پيامي از سوي بن علوي به مسوولان ايراني را تاييد يا تكذيب نكرده‌اند تا مساله همچنان در هاله‌اي از ابهام باقي بماند. در ميان اين گمانه‌زني‌ها، وزير امور خارجه عمان در تهران علاوه بر محمدجواد ظريف، رييس دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي و همتاي خود، با علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي نيز ديدار و گفت‌وگو كرد و در آخرين مرحله به ديدار حسن روحاني، رييس‌جمهوري ايران رفت.
رييس‌جمهوري در اين ديدار در مرحله نخست مباحث دوجانبه بين تهران و مسقط را مدنظر قرار داده و سپس به نوع روابط ايران با ايالات متحده امريكا و تحريم‌هاي اين كشور اشاره كرده است. او در جريان اين ديدار با بيان اينكه «ديدار با مسوولان عمان همواره فرصتي مغتنم براي گسترش روابط دوستانه فيمابين است»، اظهار كرد: «جمهوري اسلامي ايران براي توسعه مناسبات و همكاري‌ها با همسايگان خود به ويژه عمان اهميت ويژه‌اي قائل است.» اين مقام مسوول همچنين با اشاره به تاريخچه روابط بين ايران و عمان گفت: «تلاش مسوولان ايران و عمان، همواره بر روابط دوستانه و برادرانه‌اي ميان دو كشور برقرار بوده است. خوشبختانه امروز تحرك خوبي در مناسبات اقتصادي فيمابين به وجود آمده و اميدواريم با برگزاري هجدهمين كميسيون مشترك همكاري‌هاي دو كشور، گام‌هاي خوبي در راستاي توسعه و تقويت روابط و همكاري‌هاي تهران - مسقط برداشته شود.»
به بيگانگان اجازه دخالت ندهيم
روحاني همچنين توسعه روابط و همكاري‌هاي تجاري، افزايش ارتباط ميان بازرگانان دو كشور، تلاش در راستاي تسريع در اجراي توافقات فيمابين و تسهيل در روابط بانكي دو كشور را حايز اهميت دانست و خاطرنشان كرد: «عمان مي‌تواند به عنوان مركزي براي تجارت ايران در منطقه باشد.» رييس‌جمهوري با اشاره به ضرورت تلاش براي توسعه بيش از پيش روابط ايران و عمان در بخش‌هاي مختلف از جمله علمي و فرهنگي، روابط مردم با مردم و كشتيراني و گردشگري تصريح كرد: «فعالان اقتصادي و سرمايه‌گذاران دو كشور مي‌توانند با استفاده از ظرفيت‌ها و توانمندي‌هاي موجود، همكاري‌هاي مشترك خود را گسترش دهند.» حسن روحاني در ادامه موضوع طرح صلح هرمز كه او به نمايندگي از جمهوري اسلامي در جريان آخرين سفر خود به نيويورك تقديم سازمان ملل متحد كرد را مدنظر قرار داد و بار ديگر متذكر شد كه ايران خواستار تامين امنيت منطقه به دست كشورهاي منطقه است. اين مقام بلندپايه ايراني در ديدار با وزير امور خارجه عمان با بيان اينكه «جمهوري اسلامي ايران معتقد است كشورهاي منطقه بايد در تامين امنيت منطقه حضور و نقش‌آفريني فعال داشته باشند و در اين راستا طرح صلح هرمز را نيز ارايه كرده است»، خاطرنشان كرد: «بايد با گسترش همكاري‌ها، امنيت منطقه به ويژه در خليج‌فارس و تنگه هرمز را برقرار كرده و به بيگانگان اجازه دخالت ندهيم.»
تلاش كنيم جنگ يمن پايان يابد
«يمن» و بحران انساني حاكم بر اين كشور ديگر موضوعي بود كه رييس‌جمهوري در جريان اين ديدار به آن اشاره كرد، موضوعي كه پيش‌تر به عنوان يكي از شروط ايران براي گفت‌وگو با مقامات سعودي و بهبود روابط با اين كشور مطرح شده بود. روحاني در اين ديدار بحران يمن را يكي از مسائل و معضلات مهم منطقه عنوان و تصريح كرد: «جنگ يمن جز ويراني، كشتار مردم، ايجاد عداوت و كينه ميان مردم دو كشور و تهديد تماميت ارضي يمن هيچ دستاورد ديگري نداشته است. متاسفانه اروپا و امريكا به‌رغم اظهارنظرهاي ظاهري خود، علاقه‌اي به برقراري صلح در يمن ندارند، چراكه به اين واسطه توانسته‌اند، سلاح بسيار زيادي را
به فروش برسانند.» رييس قوه مجريه با تاكيد بر اينكه راهي جز برادري و دوستي ميان كشورها و ملت‌هاي منطقه وجود ندارد، خاطرنشان كرد: «همه بايد تلاش كنيم تا جنگ در يمن هر چه سريع‌تر به پايان رسيده و ثبات و امنيت در اين كشور در سايه مذاكرات صلح يمني - يمني ايجاد شود.» روحاني همچنين با اشاره به ضرورت تلاش در راستاي ارسال كمك‌هاي انسان‌دوستانه به مردم يمن اظهار اميدواري كرد كه «تلاش‌هاي صلح‌طلبانه ايران و عمان منجر به برقراري صلح، ثبات و امنيت در منطقه و گسترش دوستي، برادري و اخوت ميان ملت‌ها شود.»
گذشته را پشت سر بگذاريم
رييس‌جمهوري ايران در بخش ديگري از اظهارات خود بار ديگر به‌طور ضمني خواستار بهبود روابط ميان كشورهاي عرب حاشيه خليج‌فارس و جمهوري اسلامي شد و از لزوم پشت سر گذاشتن گذشته‌ها سخن گفت. او با بيان اينكه «معتقديم بايد گذشته را پشت سر گذاشته و به آينده بنگريم و با همكاري مشكلات منطقه را حل و فصل كنيم»، گفت: «سياست‌هاي دولت عربستان سعودي در سوريه، عراق و لبنان هيچ دستاوردي براي‌شان نداشته و اميدواريم مسوولان اين كشور مسير سياست خود را تغيير دهند.» روحاني همچنين با اشاره به دكترين روابط خارجي جمهوري اسلامي در زمينه ارتباط با همسايگان و كشورهاي حاشيه خليج‌فارس بيان كرد: «از منظر جمهوري اسلامي ايران هيچ مشكلي براي توسعه روابط با همسايگان و تجديد روابط با عربستان سعودي وجود ندارد. معتقديم در راستاي تامين امنيت و ثبات در منطقه بايد همه كشورها در كنار يكديگر قرار داشته باشند.» بدين‌ترتيب در ميان اظهارات روحاني مطابق معمول هيچ حرفي از رد و بدل شدن پيام بين تهران و واشنگتن نشده است ولي رييس‌جمهوري ايران پس از اين ديدار و در جريان اظهاراتي در جمع افراد داراي معلوليت كه در نهاد رياست‌جمهوري برگزار شد، از پيام‌هاي خصوصي امريكايي‌ها به مسوولان ايراني براي شكل‌گيري مذاكره بين دو كشور سخن به ميان آورد و گفت: «با مقاومت ملت، امروز شرايط به گونه‌اي است كه آنها خودشان به‌دنبال گفت‌وگو و مذاكره هستند و پيام‌هاي خصوصي مي‌فرستند. پيام‌ها و درخواست‌هايي كه به صورت خصوصي براي مذاكره مي‌فرستند، برخلاف شعارهايي است كه به صورت عمومي مطرح مي‌كنند و اروپايي‌ها كه واسطه هستند نيز اين را مي‌دانند.»
صلح هرمز به نفع همه است
يوسف بن علوي، وزير امور خارجه عمان نيز در جريان اين ديدار توسعه روابط ميان تهران و مسقط را فراموش نكرد و با ابلاغ سلام سلطان قابوس، پادشاه اين كشور به نفر دوم جمهوري اسلامي از ديد قانون اساسي، توسعه روابط و همكاري‌هاي ايران و عمان را در راستاي منافع همه كشورهاي منطقه دانست و تصريح كرد: «عمان نسبت به توسعه روابط و همكاري‌ها با جمهوري اسلامي ايران اهتمام ويژه‌اي دارد.» اين مقام ديپلماتيك عماني در اين ديدار با اشاره به برگزاري هجدهمين كميسيون مشترك همكاري‌هاي ايران و عمان با حضور فعالان اقتصادي و نمايندگان بخش خصوصي دو كشور اظهار كرد: «تقويت روزافزون مناسبات و همكاري‌هاي فيمابين موجب خرسندي دو ملت خواهد بود.» بن‌علوي در بخش ديگري از اظهارات خود همراهي‌هاي اخير و ساليان دور و نزديك تهران و مسقط را نشانگر نزديكي ديدگاه‌هاي دو كشور دانست و با بيان اينكه «ايران و عمان در بسياري از موضوعات منطقه‌اي و بين‌المللي ديدگاه‌ها و مواضع مشتركي دارند»، خاطرنشان كرد: «ابتكار جمهوري اسلامي ايران در ارايه طرح صلح هرمز مطمئنا به نفع همگان و توسعه ثبات و امنيت كشورهاي منطقه خواهد بود.» وزير امور خارجه عمان همچنين در بخش پاياني اظهارات از مشاهده نكاتي خاص براي حل بحران يمن سخن به ميان آورده است. او گفت كه «ايران و عمان مي‌توانند با توسعه همكاري‌ها راه‌حل‌هاي مناسبي براي مسائل و معضلات منطقه‌اي به‌ويژه در موضوع يمن ارايه دهند. خوشبختانه امروز نشانه‌هاي اميدواركننده‌اي براي حل بحران يمن پديدار شده و مطمئنا ايران با توجه به جايگاه و مسووليت حساس خود در منطقه از هيچ تلاشي در اين راستا دريغ نخواهد كرد.» بدين‌ترتيب به نظر مي‌رسد بايد منتظر ماند و ديد استقبال دوباره حسن روحاني براي تجديد رابطه جمهوري اسلامي و عربستان سعودي با چه واكنشي از سوي رياض مواجه خواهد شد همچنين نشانه‌هاي مثبت مدنظر رييس دستگاه ديپلماسي براي حل بحران يمن، به حدي است كه بتواند دوباره تهران و رياض را بعد از يك دوره پرتنش كه مي‌توان نقطه آغاز آن را اشغال سفارت عربستان در تهران از سوي تعدادي دانشجوي نزديك به جريان سياسي اصولگرا كه در داخل ايران نيز بارها و بارها مورد انتقاد قرار گرفت، دانست، به هم نزديك كند يا اينكه اين دو غول منطقه‌اي همچنان به‌رغم برخي منافع مشترك در خاورميانه از يكديگر دور خواهند بود.