دسترسي به اينترنت در قرن بيست و يك براي افزايش بهره‌وري و سرعت عمل در كارها يك ضرورت است. اما آمارهاي بين‌المللي نشان مي‌دهد كه از كل جمعيت 7 ميليارد و 716 ميليوني كره زمين تنها 23 درصد به صورت كاملا آزاد و بدون سانسور يا مسدودسازي به شبكه‌هاي مجازي و فضاي بين‌المللي دسترسي دارند. اينترنت براي 28 درصد جمعيت دنيا نيز تنها در برخي زمينه‌ها آزاد است به گونه‌اي كه سايت‌هاي با محتواي اخلاقي نامناسب از دسترس خارج است. 36 درصد مردم دنيا نيز با اينترنت محدود و مسدود مواجه هستند. اما 13 درصد از جمعيت جهان هيچ گونه دسترسي به اينترنت متعارف يا آنچه ما به عنوان «اينترنت جهاني»مي‌شناسيم ندارند و به بيان ديگر نمي‌دانند فضاي مجازي چه معني مي‌دهد. اين آمار نشان مي‌دهد كه كمتر از يك چهارم جمعيت دنيا در كشورهايي زندگي مي‌كنند كه دسترسي آزاد و به دور از محدوديت در آنها وجود دارد. با وجود اينكه دسترسي به تكنولوژي روز در گرو بهره‌مندي از اينترنت آزاد و متصل به شبكه جهاني است اما اين گزاره لزوما براي تمام كشورها مصداق ندارد. روند برخورد با شبكه‌هاي اجتماعي، كند كردن سرعت اينترنت يا فيلترينگ وسيع از زمان شورش‌هاي اجتماعي در كشورهاي عرب زبان قاره آفريقا موسوم به «بهار عربي» آغاز شده و تاكنون نيز ادامه دارد. بر اساس گزارش‌هاي بين‌المللي، كشورهايي همچون ونزوئلا، عربستان، ويتنام و كوبا از جمله كشورهايي هستند كه اينترنت در آنها بنا به دلايلي با محدويت روبه‌رو است. اما شايد مهم‌ترين كشوري كه اينترنت و دسترسي به فضاي جهاني آن با محدوديت بسيار همراه است و براي هر وب‌سايت يا اپليكيشن معروف و فراگير نسخه بومي تهيه مي‌كند، چين است.
دسترسي به اينترنت
از حدود 7 ميليارد و 716 ميليون جمعيت جهان در نيمه سال 2019 حدود 4 ميليارد و 538 ميليون نفر از اينترنت استفاده مي‌كنند. اين به معناي دسترسي 58.8 درصدي جمعيت جهان به اينترنت است. سهم قاره آسيا از دسترسي به اينترنت حدود 55 درصد يا دو ميليارد و 300 ميليون است. طبق آمارهاي internetworldstats طي
20 سال اخير منطقه آسيا در دسترسي به اينترنت حدود دو درصد رشد داشته است. حدود 40 درصد جمعيت يك ميليارد و 300 ميلياردي قاره افريقا نيز به اينترنت دسترسي دارند كه از سال 2000 ميلادي ميزان دسترسي افراد به اينترنت نزديك به 12 درصد افزايش داشته است. از سوي ديگر از كل جمعيت قاره اروپا و امريكا كه حدود يك ميليارد و 800 ميليون نفر هستند بيش از 1.5 ميليارد نفر به اينترنت دسترسي دارند كه به معني دسترسي بيش از 80 درصدي ساكنان اين قاره‌ها به فضاي مجازي است. دسترسي به اينترنت در منطقه خاورميانه نيز 68 درصد است كه در 19 سال اخير 5.2 درصد افزايش داشته است. اين در حالي است كه سهم خاورميانه از كل اينترنت جهاني تنها 3.9 درصد است.
محدوديت در اينترنت
به دلايل سياسي و اقتصادي
دسترسي به اينترنت در چند سال اخير با محدوديت‌ها و بعضا مسدودسازي‌هايي همراه بوده به گونه‌اي كه برخي گزارش‌هاي غيررسمي نشان مي‌دهد، دولت‌ها از سال 2017 تاكنون و به دلايل مختلف سياسي و اقتصادي سعي در كاهش دسترسي به اينترنت داشتند. برخي كارشناسان حوزه تكنولوژي معتقدند، دسترسي آزاد به فضاي مجازي و بهره‌گيري از اطلاعات حق كاربران است كه توسط برخي كشورها مورد توجه قرار نمي‌گيرد. نكته ديگر در اين است كه يك موسسه غيردولتي طي بررسي‌هاي خود نشان داد كه از 10 سال پيش تاكنون تعداد كشورهايي كه درصدد كنترل فضاي مجازي بوده‌اند، افزايش قابل توجهي داشته است. اما در سال‌هاي اخير عمليات فني و مهندسي كنترل اينترنت گسترده‌تر شده و ابعاد پيچيده‌تري به خود گرفته است. در اين راستا چين و روسيه پيشگام بوده به گونه‌اي كه سال‌هاي سال از روش‌هاي مختلف و مخفي براي تحريف اطلاعات يا جلوگيري از درز آنها استفاده كرده‌اند. هر چند نمي‌توان از ميزان دخالت روسيه در جريان آزاد اطلاعات تخمين درستي زد اما آن طور كه مشخص است، شهروندان اين دو كشور تنها حق اجازه از نسخه‌هاي پرطرفدار داخلي مانند توييتر و فيس‌بوك «بومي» را دارند.
روش‌هاي مسدودسازي و سانسور فضاي مجازي متنوع است كه با توجه به توسعه زيرساخت‌ها براي هر كشور يك يا چندين روش جوابگو است. در برخي كشورها مانند كره شمالي‌كه مسدودسازي اينترنت در آنها به شكل افراطي در دستور كار قرار گرفته تنها افراد محدودي به فضاي مجازي دسترسي دارند. با وجود اينكه اين يك مثال افراطي از عدم دسترسي به فضاي مجازي است اما روش‌هايي مانند مسدود كردن مكان، فيلتر كردن محتوا، دسترسي مقامات به وب‌سايت‌ها، حذف كامل صفحات از نتايج موتور جست‌وجو و جداسازي شبكه از همه تكنيك‌هاي مورد استفاده براي جلوگيري از دسترسي ناخواسته به وب‌سايت‌ها نيز از ديگر اقداماتي است كه كشورها براي دسترسي محدود به اينترنت انجام مي‌دهند. در بررسي داده‌هاي دسترسي به اينترنت كه توسط موسسات بين‌المللي منتشر شده از كل جمعيت جهان تنها 23 درصد به اينترنت كاملا آزاد دسترسي داشته و مابقي جمعيت كره زمين يا دسترسي ندارند يا با محدوديت‌هايي به فضاي مجازي متصل مي‌شوند.
با وجود اينكه گسترش روش‌هاي جلوگيري از دسترسي به اينترنت مي‌تواند پيامدهاي مخربي بر جامعه مدني داشته باشد اما از سال 2017 به دليل افزايش مطالبات عمومي همچنين مشكلات اقتصادي در جهان، دسترسي به اينترنت حتي در كشورهاي توسعه يافته نيز با تنگناهايي همراه بوده است. 3 كشور ونزوئلا، فيليپين و تركيه در ميان كشورهايي بودند كه براي كنترل فضاي مجازي افراد و ربات‌هايي استخدام كردند تا فضاي مجازي را در دست گرفته و از آزادي بيشتر افراد جلوگيري كنند.
كشورهاي با اينترنت محدود يا مسدود
در اين بخش برخي از كشورهايي كه اينترنت در آنها محدود شده يا به صورت خاصي ارايه مي‌شود، معرفي مي‌شوند.
كره شمالي
اساسا در كره شمالي اينترنت تنها براي افراد محدودي و تنها با اجازه مقامات رسمي وجود دارد. به گونه‌اي كه از كل جمعيت 25 ميليوني اين كشور تنها 2300، IP وجود دارد كه آن هم به صورت محدود به اينترنت جهاني متصل مي‌شود. البته در اين كشور اينترنت به شكل كاملا محدود در مدارس و مراكز آموزشي نيز وجود دارد كه تنها به «30 وب‌سايت» كه مقامات كره شمالي اجازه آن را مي‌دهند، متصل مي‌شود.
عربستان سعودي
با وجود اينكه ذهنيت جهانيان از عربستان به خصوص پس از آزادي‌هاي مدني و اجتماعي به زنان ممكن است كمي تعديل شده باشد اما در واقع همه ترافيك اينترنت در اين كشور از طريق تكنولوژي فيلتر مي‌شود. تمام اطلاعاتي كه ممكن است منجر به وقوع مسائل بالقوه امنيتي يا اخلاقي شود از ديد مردم حذف مي‌شود. در اين كشور سايت‌هايي كه اقدام به انتشار مطالب انتقادي مي‌كنند، فيلتر هستند. همچنين اخبار نيز به شدت پايش مي‌شوند تا جايي كه فعالان پيشرو در زمينه‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي و اجتماعي بازداشت مي‌شوند.
كوبا
با اينكه كوبا در بين كشورهاي امريكاي لاتين داراي يكي از بالاترين سطح از ورود و خروج توريست‌هاي خارجي است؛ اما دسترسي به اينترنت در اين كشور با محدوديت‌هاي عمده‌اي همراه است به گونه‌اي كه تا پيش از سال 2015 تقريبا شهروندان كوبايي بهره چنداني از اينترنت
ارايه شده توسط دولت كمونيستي كوبا نمي‌بردند. اما در سال 2015 دولت اين كشور دست به تبليغات گسترده‌اي براي گسترش WIFI زد پس از آن نيز در سال 2018 شبكه 3G روي تلفن‌هاي همراه راه‌اندازي شد. فضاي مجازي در كوبا چند ويژگي دارد. اول اينكه دسترسي به داده‌هاي اينترنتي براي شهروندان عادي گران است و دوم، اينترنت به شدت سانسور شده است.
اتيوپي
درصد كمي از جمعيت اتيوپي به اينترنت جهاني متصل هستند كه البته همين مقدار هم با نظارت‌هاي بسيار شديدي همراه است. با بالا گرفتن فساد در دولت اين كشور، مقامات آن بر هر چيز آنلاين كه ممكن است به صورت بالقوه روزنه‌هاي انتقاد از دولت را ايجاد كند به شدت نظارت كرده و وب‌سايت‌هاي منتقد را مسدود يا معلق مي‌كنند.
ويتنام
ويتنام نيز يكي ديگر از كشورهاي با اينترنت فيلتر شده است كه از سيستم پيچيده‌اي براي نظارت بر كار شهروندانش در اينترنت استفاده نمي‌كند؛ اما كنترل شديدي بر جريان اطلاعات دارد. اقدام ديگر دولت ويتنام براي كنترل فضاي مجازي، فشار به شركت‌هاي فناوري براي محتواهاي توليدي است.
چين
چين مهم‌ترين كشور اين ليست است. با وجود دسترسي گسترده چيني‌ها به اينترنت اما پيشرفته‌ترين تكنولوژي‌هاي فيلترينگ نيز در اختيار اين كشور است. وب‌سايت‌هايي مانند يوتيوب، فيس‌بوك، توييتر و ويكي‌پديا در اين كشور مسدود است و شهروندان آن از نسخه
بومي شده آن استفاده مي‌كنند. به نظر مي‌رسد چيني‌ها در كنار مسدودسازي وب‌سايت‌هاي خارجي، نسخه داخلي آن را مي‌سازند. با اين حال به نظر مي‌رسد، بومي‌سازي وب‌سايت‌ها در راستاي نظارت بر فعاليت مجازي شهروندان با هدف جلوگيري از هر گونه اعتراضات ايجاد مي‌شود.
آذربايجان
دست آخر آذربايجان يكي از كشورهاي حوزه CIS در همسايگي ايران است كه به شدت بر كاهش دسترسي آزادانه اطلاعات شهروندان خود همت گمارده است. آذربايجان از جمله كشورهاي با اينترنت محدود است كه همه رسانه‌ها و اطلاعات آن تحت كنترل دولت است.