آخرين وضعيت مديريت بحران پايتخت از زبان رييس اين سازمان
بحران در مديريت سولههاي بحران
حميدرضا خالدي |رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهرداري تهران ضمن اعلام نامناسب بودن وضعيت شبكه امدادرساني و ساماندهي بحران هنگام وقوع حوادث طبيعي، تلاش براي استفاده از تجارب ژاپن در مقولههاي مختلف حوادث طبيعي را يكي از محورهاي سفر رييسجمهور به ژاپن و ديدار با رييسجمهور اين كشور عنوان كرد. رضا كرمي محمدي در نخستين نشست خبري خود بعد از تصدي رياست سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهرداري تهران ضمن اشاره به آخرين وضعيت تجهيز شهر تهران به انواع وسايل و سيستمهاي مورد نياز براي بحران گفت: يكي از نيازهاي حياتي تهران نصب شتاب نگارهايي براي ثبت زلزله است. در همين راستا تاكنون ۱۴ شتابنگار در نقاط مختلف شهر تهران نصب شده و علاوه بر آن قرار است ۱۰ شتاب نگار نيز توسط سازمان نظام مهندسي و تحقيقات ساختمان و 30 شتابنگار با همكاري شركت گاز نصب شوند كه در اين صورت آمار شتاب نگارهاي تهران به حدود 50 تا 60 شتابنگار خواهد رسيد كه ميتواند اطلاعات جامع و كاملي از ميزان آسيبپذيري در نقاط مختلف شهر را در اختيار ما قرار دهد.
او از ايجاد سامانه تخمين سريع خسارت و زلزله تهران به عنوان يكي ديگر از اولويتهاي مهم اين سازمان ياد كرده و گفت: سامانه ديگري كه در اولويتهاي سازمان است، سامانه هشدار سريع زلزله است. بر اين اساس تاكنون ۴شتاب نگار در محدود 40 كيلومتري تهران و محلي كه به احتمال زياد محل ورود و شكلگيري يا آغاز زلزله تهران خواهد بود، نصب شده تا در صورت وقوع زلزله، اين شتاب نگارها به مسوولان هشدار دهند و بتوانيم در مواردي مثل قطع شبكه گاز،مترو و.... اقداماتي را انجام دهيم.
كرمي با بيان اينكه احتمال وقوع يك زلزله قوي و شديد در تهران بسيار بالاست، افرود: با كمك اين سامانه، بسته به اينكه زلزله از كدام سمت و در چه فاصلهاي رخ دهد بين 7 تا 25 ثانيه قبل از وقوع زلزله مسوولان ستاد بحران و مسوولان مرتبط از آن خبردار ميشوند تا بتوانند خود را براي وقوع اين حادثه آماده كنند. البته به دنبال آن هستيم كه سيستمي هم براي هشدار به شهروندان راهاندازي كنيم. مثلا ميتوان اپليكيشني طراحي كرد كه روي گوشيهاي موبايل نصب شود و بعد از هشدار دستگاههاي آنها نيز به صدا درآيند و به صاحبان خود هشدار دهند تا بتوانند به مكان امني بروند.
اما يكي از مهمترين دغدغههاي مسوولان ستاد بحران در مواجهه با زلزله يا ساير حوادث طبيعي، قطع شدن موبايلها و سيتسمهاي ارتباطي است. كرمي محمدي درخصوص تلاشهايي كه براي برقراري ارتباط در مواقع بحراني شده، گفت: همان طور كه ميدانيد ممكن است سيستمهاي ارتباطي از جمله موبايل و تلفن هنگام زلزله قطع شوند؛ به همين منظور طرحي در دست اجراست كه بر اساس آن دكلهاي ۴۰ تا ۶۰ متر در ۱۳۰ نقطه تهران كه در بستر راديويي ال،تي،اي طراحي شده، نصب ميشود. هر يك از اين دكلها به روش اپتيك با دوتا از نزديكترين دكلهاي مجاور خود ارتباط برقرار ميكند و به اين ترتيب شبكه ارتباطي حفظ ميشود و به ارتباطات فيبري نياز ندارد. به گفته وي اگر همكاري بين سازمانها وجود داشته باشد ميتوانيم تا سال آينده اين دكلها را نصب كنيم. كرمي محمدي همچنين خبر از آغاز به كار سامانه پيشبيني و هشدار سيلاب شهر تهران داد و گفت: سيلاب در تهران از روددرهها نشات ميگيرد .در اين ميان رود دره كن يكي از مهمترين مكانهايي است كه ميتواند بستر وقوع سيل در تهران باشد. جالب اينجاست آن گونه كه رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهرداري اعلام كرده با تكميل اين شبكه اين امكان وجود دارد كه سه روز قبل از وقوع سيلاب بتوان احتمال سيل را پيشبيني كرد.
سولههاي بحرانزده
در اواخر دوره مديريت شهري گذشته فاش شد كه بخش اعظم سولههاي بحران تهران كه قرار است در مواقع وقوع حوادث طبيعي و بحرانها كانون مديريت حادثه و كمك به شهروندان باشند به برخي افراد حقيقي و حقوقي واگذار شدهاند. از آن زمان تا امروز شهرداري مدعي است كه تلاشهاي فراواني براي بازپسگيري اين سولهها كه اكثر آنها در اختيار سازمان ورزش شهرداري قرار داده شده بود، انجام داده است. با اين وجود ديروز آماري كه رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهرداري تهران از اين سولهها داد، حكايت از آن دارد كه هنوز بخش اعظم اين سولهها در اختيار نهادهاي ديگري قرار دارد! به گفته او در مجموع سازمان مديريت بحران شهر تهران ۲۲ پايگاه ويژه، ۴ پايگاه معين و۸۰ سوله بحران دارد كه از اين ميزان ۵۴ سوله تبديل به سوله ورزشي شده و تحت عنوان سولههاي الزهرا در اختيار سازمان ورزش شهرداري است. و جالبتر اينجاست كه از اين 80 سوله ۷ سوله در اختيار سازمانهاي غيرمرتبط شهرداري و ۶ مورد خارج از يد سازمان است! و تنها 13 سوله در اختيار سازمان مديريت بحران تهران قرار دارد!
او در خصوص تفاوت سولههايي كه در اختيار سازمانهاي غيرمرتبط هستند با آنهايي كه خارج از «يد سازمان» هستند نيز گفت: برخي از اين سولهها در اختيار مجموعههاي غيرمرتبط با موضوع بحران يا در اختيار سازمانهاي ديگر شهرداري هستند، اما برخي ديگر به خارج از سازمان و در قالب تهاتر با سازمانهاي ديگر واگذار شدهاند. اين سولهها همان سولههاي واگذار شده به سازمانهاي «خارج از يد» هستند. او همچنين خبر از آغاز ساخت ۹ سوله بحران ديگر در تهران داد و درخصوص بازپسگيري سولههاي بحران گفت: قرار است سازمان ورزش ۵ مورد از سولهها را پس بدهند و باقي سولهها يا به صورت تدريجي پس داده ميشوند يا به گونهاي استفاده ميشود كه در موقع بحران در اختيار ما قرار گيرد.
چقدر آمادهايم؟
اما مديريت بحران تا چه حد آماده مواجهه با بحرانها و به خصوص زلزله است؟ سوالي كه كرمي در پاسخ به آن به «اعتماد» گفت: اين مساله از چند جنبه قابل بررسي است. معمولا وقتي بحران ايجاد ميشود كيفيت زندگي مردم به يكباره كاهش مييابد. احساس من اين است كه اگر امروز زلزلهاي در شهر تهران رخ دهد، كيفيت زندگي مردم به كمتر از 50 درصد گذشته آن خواهد رسيد و به يكباره نصف ميشود كه اين خود بسيار هشداردهنده است. رييس سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران ادامه داد: يكي ديگر از فاكتورها اين است كه ببينيم در صورت وقوع زلزله، چند سال طول ميكشد تا تهران بازسازي و به وضعيت فعلي آن بازگردد؟ بررسيها نشان ميدهد كه اين زمان بالاي 20 سال خواهد بود كه اصلا شرايط خوبي نيست!
وي همچنين در مورد آمادگي خود ستاد بحران در شرايط بحراني نيز گفت: در اين زمينه اصلا شرايط خوبي نداريم؛ يعني بررسيهاي ما نشان ميدهد كه ظرفيت كل امدادرساني هلال احمر، اورژانس، آتشنشاني و... فقط ميتواند جوابگوي حدود 10 هزار نفر باشد كه اين رقم اصلا رقم قابل قبولي نيست. به عبارتي تنها حدود 10 درصد براي امدادرساني آمادگي داريم ولي اگر بودجه و تجهيزات كافي داشته باشيم به خوبي ميتوانيم ظرفيت خدمات رساني خود را افزايش دهيم. كرمي محمدي با اشاره به قانون جديد مديريت بحران در سطح كشور گفت: متاسفانه بعد از تصويب قانون جديد در خصوص مديريت بحران، «رييس سازمان مديريت بحران تهران» مشخص نيست كه يكي از مشكلات ما در اين زمينه است و باعث شده تا تمام كارهاي ما بخوابد. براي همين از وزير كشور خواستهايم تا همچنان شهردار تهران به عنوان نماينده ايشان، مسووليت ستاد بحران تهران را برعهده داشته باشد تا بتوانيم برنامههايمان را هر چه سريعتر محقق كنيم. او همچنين در خصوص سوال بعدي «اعتماد» در مورد همكاري با شركت جايكاي ژاپن نيز گفت: در سالهاي قبل يكسري تفاهمات اوليه با اين سازمان داشتهايم. قبل از سفر اخير رييسجمهوري به ژاپن هم رايزني بسيار زيادي با وزارت امور خارجه داشتيم و قرار شد يكي از محورهاي اصلي مذاكرات روحاني با رييسجمهور ژاپن، همكاري در خصوص انتقال تجارب و دانش اين كشور در بخش «بحران» و امضاي تفاهمنامهاي در اين زمينه با شركت جايكا باشد اما هنوز اطلاعي از نتيجه اين مذاكرات ندارم.