درباره فيلم «1917» به كارگرداني سم مندس
شاهكار جنگي كارگردان «اسكاي‌فال»
هما بختياري
فيلم حماسي جنگي «1917» به كارگرداني سم مندس ستاره امسال هفتادوهفتمين دوره مراسم گلدن گلوب بود كه جوايز بهترين درام و بهترين كارگرداني را براي كارگردان بريتانيايي اين اثر به ارمغان آورد.
فيلمي كه رقيب قدرتمند آثاري مثل «روزي روزگاري در هاليوود» به كارگرداني تارانتينو، «انگل» ساخته بونگ جون هو، «مرد ايرلندي» به كارگرداني مارتين اسكورسيزي و «جوكر» از تاد فيليپس است و ممكن است فيلم‌هاي كارگردانان درخشان امريكايي و برنده نخل طلا را در نودودومين دوره اسكار كنار بزند و برترين جوايز را از آن خود كند. مندس و كريستي ويلسون كرنز، فيلمنامه‌نويس اسكاتلندي بخشي از داستان را بر اساس روايت‌هاي پدربزرگ پدري‌اش، آلفرد مندس، از حضور در جنگ جهاني اول كه نقش پيام‌رسان را در جهبه جنگ ايفا مي‌كرد، نقل مي‌كنند.
وقايع فيلم در بهار 1917 و طي جنگ جهاني اول از نگاه دو پياده نظام ارتش بريتانيا (با بازي جورج مك‌كي و دين چارلز چپمن) روايت مي‌شود كه ماموريت دارند پس از عقب‌نشيني آلماني‌ها به خط دفاعي هيندنبرگ طي عمليات آلبريش، دستور صرف‌نظر كردن از حمله‌اي بي‌اثر را به همرزمان‌شان برسانند.
خط داستاني «1917» بي‌شباهت به داستان اصلي فيلم «نجات سرباز رايان» (1998) ساخته استيون اسپيلبرگ نيست و نخستين واكنش‌ها به «1917» نشان مي‌دهد اين اثر سينمايي پس از «نجات سرباز رايان» يك فيلم جنگي شاهكار است. از طرفي كارل ويك، منتقد نشريه تايم، اين فيلم را با فيلم «راه افتخار» اثري كه استنلي كوبريك درباره جنگ جهاني دوم ساخت، مقايسه كرده است.
مندس كارگردان فيلم‌هايي چون «زيبايي امريكايي» و «اسكاي‌فال» در تازه‌ترين اثرش مخاطب را درست در مركز وقايع جنگ جهاني اول قرار مي‌دهد و با سبك فيلمبرداري‌اش احساس رزمنده‌هايي را كه در اين جنگ شركت داشتند به تماشاگران فيلم منتقل مي‌كند.
اما نوشتن فيلمنامه بود كه براي مندس دشواري‌هايي داشت و بايد خطر مي‌كرد.
او در گفت‌وگو با مجله «تايم» گفته بود: «خطري محاسبه شده كردم و به خاطر انرژي‌اي كه از پيشروي (در روايت) جنگي كه اساسا درباره فلج و ايستايي كامل است، به دست آوردم راضي‌ام.» منتقدان كارگرداني مندس، نقش‌آفريني بازيگران، فيلمبرداري، موسيقي متن، جلوه‌هاي صوتي و استفاده از عناصر واقع‌گرايانه را در داستان ستوده‌اند. «1917» در نودودومين دوره اسكار در 10 بخش از جمله بهترين فيلم، بهترين كارگرداني و بهترين فيلمنامه غيراقتباسي نامزد شده است.
بنياد فيلم امريكا و هيات ملي بازبيني فيلم، اين اثر جنگي را جزو 10 فيلم برتر سال ۲۰۱۹ معرفي كردند.